Devri

a-dal .1

a-dal .1

adv. & prép.

I. Adv.

A.

(1) De front.

(c.1718) CHal.ms ii. on a attaqué les ennemis de front, tr. «attaquet e bet en anemiset a dal, pe, dre ou dirac, attaquet e bet en anemiset a ben.»

(2) (Lancer) d'aplomb.

(1919) DBFVsup 1a. adâl, adv., tr. «(lancer) d'aplomb.»

(3) (Attaquer) sans préambule.

(1919) DBFVsup 1a. adâl, adv., tr. «(attaquer) sans préambule.»

(4) À merveille.

(1919) DBFVsup 1a. adâl, adv., tr. «à merveille.»

B. Loc. adv.

(1) A-du hag a-dal : d'un côté et de l'autre, des deux côtés.

(c.1718) CHal.ms iv. on l'a battu dos et ventre, tr. «pilet e bet a du, hac a dal

(1955) STBJ 114. e tilammas da vouchat dezi a-du hag a-dal.

(2) A-dreuz hag a-dal : à tort et à travers.

(1910) ISBR 257. Taulet e oé bet, a dréz hag a dal, er prizon, er ré e huché rè ihuél. ●(1934) MAAZ 128. deusto ma seblant bout téchet de bohonein a dréz hag a dal.

(3) A-dal-kaer : frontalement.

(1825) COSp 210. rac m'éma (?) a dâl cair contrel d'é (?) berfectioneu divin.

II. Loc prép.

A. A-dal : de devant.

(1) De devant, d'auprès.

(1744) L'Arm 22b. D'auprès, tr. «A-dal

(1856) GRD 250. en deur béniguet, péhani e laq en diaul de déhein adal en hani clan. ●(18--) GBI II 338. Ar vates vihan, a-dal ann tan, / E d-eus lavaret ken buhan, tr. «La petite servante, du coin du feu, / A répondu aussitôt.» ●(1931) VALL 47a. (venir) d'auprès, tr. «a-dal

(2) Lemel a-dal ub. : quitter qqn.

(1861) BSJ 300. Diméet-on, emé en aral, ha dré guement-cé ne fehen quet lemel adal me moès.

(1942) DHKN 73. Vonick ne lam ket mui adal hé guellan karet.

B. A-dal da : vis-à-vis de, en face de.

(1872) ROU 99b. Être vis-àvis, tr. «beza a dal da.» ●(1879) ERNsup 167. a dal da, vis-à-vis de ; 'dal 'n eil d'egile, vis-à-vis l'un de l'autre, Trév[érec], L[an]r[odec].

(1907) AVKA 56. bro Jerasa, a zo a dàl d'ar Galile. ●121. En ur arruout a dâl d'ar ster vraz. ●(1910) MBJL 79. A-dal da dour koz Londrez, war ster an Tamez, e zo eur pont. ●(1913) AVIE 269. Azéet adal d'er héf. ●(1931) GUBI 25. A dal d'e fenestr é chomé / Un eutru bras goleit a eur. ●(1939) RIBA 61. Er gorig diaol (…) e chom é pen é spered adal d'en diù voéz. ●(1943) FHAB Gwengolo/Here 337. Azeza 'reas ar plac'h yaouank diouz eun tu d'an daol, eeun a-dal d'ar c'hont.

(2) En em gavout a-dal gant ub. : se trouver face à face avec qqn.

(1969) BAHE 60/24. Ne blije ket din tamm ebet en em gaout a-dal gant soudarded o kantren.

(3) Sellout a-dal ouzh ub. : regarder qqn de face.

(1857) HTB 63. na sellet morse a dal ouz ar merc'hed.

►[form. conju.]

S1 adalon

(1829) CNG 65. Mæs sel breman, quênt lemel a dal-on, / D'out a telhai laret d'unan-benac pihue on. ●(1857) GUG 100. Mæs sel bermen quênt lemel adal on, / Ha t'hellehé larèt d'unan-benac pihue-on.

►[form. comb.]

S1 a-dal din

(1903) MBJJ 3. Digoueout a ra d'in kaout a-dal d'in, en em c'hombot, medisin ar pelerinaj.

S3m a-dal dezhañ

(1904) BSAB 10. eur pez loen spontuz o tont a-dal d'ean.

P1 a-dal dimp

(1903) MBJJ 155. A-dal d'imp, e lugern moskeen Omar.

P2 a-dal deoc'h

(1907) AVKA 233. Et, emehan, d'ar geriadenn a welet aze a dâl deoc'h.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...