Devri

damantiñ / damant

damantiñ / damant

v.

I. V. tr. d.

(1) Soigner.

(17--) ST 36. Evel-se e vezo ret d'he dud he zamanti, tr. «c'est ainsi que ses gens devront le traiter.»

(1874) FHB 507/291a. ar vam a zeuaz d'he c'herc'hat evit he damanti er ger. ●(1874) FHB 515/356a. Re baour evit beza damantet en he zy. ●(1876) TDE.BF 97b. Damañti eunn den klañv, tr. «soigner un malade. C[ornouaille].»

(1927) GERI.Ern 88. damanti v. a, tr. « soigner.»

(2) Craindre.

(1869) FHB 210/5b. an hevelep merc'hed, – ha fur eo ho damanti, rak flemm mad ho devez peur vuia.

(3) Plaindre.

(1904) DBFV 43a. demant –eien, v. a., tr. «plaindre.»

(4) Se plaindre (de qqc.).

(1939) RIBA 149. Hag er voéz (...) e zemant hé halonad hag e zeviz héh ankén a voéh ihuél.

II. V. tr. i.

A.

(1) Damantiñ d'e gorf : se ménager, s'épargner.

(1864) SMM 88. Breman e tamanter dezan, peb evez so evithan [ar c'horf]. ●(1867) MGK 81. Ne choumaz dibreder / Da zamanti d'he gorf.

(2) Damantiñ ouzh an-unan : se ménager, s'épargner.

(1862) JKS 72. Seul vui e tamantot breman ouz-hoc'h hoc'h-unan, ha seul vui ec'h heuliot gwall-ioulou ar c'hik.

(3) Damantiñ d'ar boan : plaindre, ménager, épargner sa peine.

(17--) EN 1672. me gastiou ma horf gand peb sort crueldet / eb damantin dar boain, balamour dam fehed, tr. «je châtierai mon corps avec toute sorte de cruauté, / sans me plaindre de la peine à cause de mon péché.»

(4) Damantiñ d'e labour : travailler avec moins d'ardeur.

(1921) FHAB Kerzu 318. Setu m'en doa ranket, war e zivezadou, / Damanti d'e labour ha d'e brezegennou.

B. absol.

(1) Hésiter à fournir, ménager.

(1909) FHAB Even 182. kerz da voueta an dornerez ; arabet did damanti.

(1) Hep damantiñ : sans hésiter.

(1867) MGK 79. Ha dont hep damanti dioc'h-tu da labourat.

(1911) SKRS II 160. Kerkent ha ma vezont guelet o tioan [an techou fall], e ranket dioc'htu hag heb damanti, ober brezel dezho. ●(1936) PRBD 122. Klaskit ho pec'hejou heb damanti tamm.

III. V. intr.

(1) Se plaindre, gémir.

(1790) MG 128. ha liès m'hé lausquai peèl de zemant quênt ma tostèn de rein dehi er péh hi doai dobér. ●298. hi e zamantai hac e griai a bouis hé fèn. ●(1792) BD 3627. nin na damantomp en nep guis, tr. «Nous ne nous plaignons d'aucune façon.» ●(1792) CAg 117. Pe bouéh ê honnéh ë zemante / El-cè guet huannadeu calet ? ●(17--) TE 108. pèh ræson e eèll er-ré cablus ou dout de zemantt eid er péhiq ou dès dandur ?

(1904) DBFV 43a. demant –eien, v. n., tr. «se plaindre ; gémir.» ●(1912) MMKE 110. He mouez eo a glevomp o tamant barz an tour. ●(1921) GRSA 203. Abrest en em laka de zemant ha de laret éma édan merùel.

(2) Damantiñ a ri : il t'en cuiras.

(1857) CBF 122. M'hen talvo d'id ! Damanti a ri ! tr. «Tu me le payeras ! Tu t'en repentiras ! » ●(1876) TDE.BF 97b. Damañti a ri, tr. «tu t'en repentiras, tu me le paieras !»

(3) Se ménager.

(1889) ISV 453a. Guelomp eta ep damanti / An droug en deus great pephini.

(4) Avoir regret.

(1927) GERI.Ern 88. damanti v. n, tr. « avoir regret.»

IV. V. pron. réfl. En em zamantiñ : s'amender.

(1867) MGK 93. Rak ma na deu d'am c'haout ha d'en em zamanti / Tesko diwar he goust mont da goumananti.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...