Devri

en ur

en ur

part.

I. [devant un v.]

(1) En, tout en. [+ lénition]

(1530) Pm 41c (Tremenuan). En on lauaret hep quen allas, tr. «En disant seulement : Ah !» ●139b (Tremenuan). En on (variante : vn) prezec hep vileny, tr. «En prêchant sans bassesse» ●(1554) Moeam 2. deut en on canaff, tr. «venues en chantant.» ●(1576) Cath p. 6. en vn lauaret dezaff, tr. «en lui disant.» ●24. ez gorroas he daou lagat entreseaff ha neff oz ober oraison da quellaff doe en vn lauaret (…), tr. «elle leva les yeux vers le ciel, en faisant oraison pour adorer Dieu, en disant (…).» ●(1612) Cnf 9. En vn lauaret. (...) Eual vn doctrin roet dã tut à Ilys en vn lauaret. ●(1633) Nom 8b. Satyra : vn esguillon de vices : vn fecoun da repreniff an viçou dre carmou, en vn canaff. ●(1650) Nlou 219ab. Hac, en vn gouelaff gant caffaou / ez selle hy, an goulyaou, tr. « Et, en pleurant de chagrin, / elle regardait les blessures. »

(c.1680) NG 735. Unan a day en ur crial, tr. « One will come shouting. » ●(17--) TE 109. Balaam e assaias hum gaërrad en ur rescond ne ouïai quêt é resistai Doué doh-tou.

(1821) SST 97. en ur bedein elcé eit er ral. ●(1834) HEB 379. Ne cessas quet da ober miraclou en ur vont gant an hent. ●(1849) LLB 125. Elsen en treu e hia perpet én ur falat. ●(1876) TDE.BF 435b. o kana enn eur labourat.

(1907) KORN [15]. goude beza great diou pe deir gwech an dro d’ar mean-hir en eur horjellat. ●(1907) AVKA 150. ma n-em ruille eno en ur eôni. ●(1916) KANNlandunvez 60/430. Pedomp evel publikan an Aviel (maltouter), en eur anzao da Zoue ne dalvezomp netra. ●(1925) DLFI n° 7/2a. Ma, Soaz, me a ia da lavaret deoc’h ar virionez en eur gomz. ●(1942) DHKN 66. én ur vonet trema en nor, a gil, hag é soubein, get ur guenhoarh aveit er vam hag un taol lagad-kah aveit er plah. ●(1963) LLMM 99/266. E-keit ma lovee al lestr en ul leuskel war e lerc’h div roudenn arc’hant en dour pounner ha fankek ar stêr.

(2) [avec un pron.]

(1877) BSA 23. carguet a levenez en eur he guelet.

(3) [par confusion avec « en em »] : particules de formation du pronominal. voir en em

(1866) LZBt Du 211. difennet e oe ouz ar baskerien en eur veskan gant ar vugale all.

(4) Evel en ur : comme si.

(1943) HERV 158. Trei a reas he fenn hag e welas kamaladed ha kamaladezed Anton o sellout outi, evel en eur c’hoarzin goap.

II. Loc. adv.

A.

(1) En ur gaouad : en un instant.

(1530) Pm 95. Maz ezont oll en vn couhat (variante : caouhat) / En menez syon, tr. «De sorte qu'ils allèrent tous en un instant / Au mont Sion.» ●102. Neuse ez stousont piz tizmat / Dan nouglynou en vn couhat, tr. «Alors ils se prosternèrent tous vite / A genoux, en un instant.»

(2) En ur ser : tous ensemble.

(1931) VALL 260a. tous ensemble, tr. «en eur ser

(3) En ur geit : pendant ce temps.

(1886) RECe vii 340. Mar carétt menn gortoss m'em bou eun ur guéhétt / Garotæt Lucifærr hag é oll consortétt, tr. (RVUm III 376) «Enn ur guéhétt doit signifier "pendant ce temps". quéhétt est ici un substantif féminin.»

(4) En ur geñver : côte à côte.

(1869) FHB 215/44a. da gerzet a nevez en eur gênver. ●(1869) FHB 221/94b. pennou an daou verzer a ruill en eur gênver var ar pave. ●(1874) FHB 491/164a. eur pennadig amzer en eur genver. ●(1894) BUZmornik 529. Neuze ar pab a lakeaz ann diou jadenn enn eur genver, ha kerkent, o burzud ! ann diou jadenn-ze en em stagaz ann eil ouz eben anezho ho-unan.

(5) En ur gevret : ensemble.

(1926) FHAB Genver 35. n'o deus ket gellet ar strolladou kana pôz ebet en eur gevred, araok an eur-man. ●(1927) GERI.Ern 287. ensemble, tr. «en eur gevred C[ornouaille].» ●(1931) VALL 260a. tous ensemble, tr. «en eur gevret

(6) En ur roll : ensemble.

(14--) Jer.ms 443. Ret eo seder ez fosser oll d'o caffout saczun en un roll, tr. «Il faut certes qu'on les creuse tous, pour les avoir comme il faut ensemble.»

(7) En ur stern : ensemble.

(1650) Nlou 567. An corffaou antier gand ho spered, / En vn starn, à vezo barnet, tr. «les corps entiers avec leur esprit, / tous ensemble seront jugés.»

(8) En ur ger : en un mot, c’est-à-dire.

(1928) TAPO 9. Gwalc’hi holl listri ar gegin, en eur ger, heb ankounac’haat hini pe ho po da ziouall ouzin. ●(1954) LLMM 42/13. an aezenn-noz, ar stêrig, evned munut, netraigoù na weler ha na glever ket, petra bennak m’ouzer emaint aze ez kichen : en ur ger, ar vuhez !

(9) En un niver : ensemble.

(1612) Cnf 67. ha né lauaro quet an pechedou à memes specc à vnan da vnan, hoguẽ oll en vn niuer.

(10) Un seul, une seule.

(1557) B I 308. Rac tri person so en tron onest / En un test, en un maieste, / A un coudet, a un edit, / Vn ster, un esper, un merit, / Vn apetit, un deite, tr. «Parce qu’il y a trois personnes dans le ciel brillant, qui ont une seule nature, une seule majesté, une seule pensée, une seule puissance, une seule dignité, un seul désir, une seule vertu, une seule volonté, une seule divinité.»

B. En ur gichen.

(1) Côte à côte.

(1878) EKG II 271. evit m'en em gavimp-oll, en eur gichen.

(1915) MMED 120. ar beleg ha Raymond a zigouezas ganto beza en eur gichen. ●174. Daou zoudard a ioa gourvezet en eur gichen. ●(1919) FHAB Here 115. ez eus meur a gant en eur gichen. ●(1936) CDFi 22 fevrier. a gouezas, en eur gichen.

(2) Ensemble.

(1864) SMM 26. ho daou ez eont mad en eur guichen.

(1921) PGAZ 107. Savet omp bet hon daou en eur gichen.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...