Devri

gwerz

gwerz

[mbr guers, gouers, vgall guers, mgall gwerseu (plur.) (GPCY 1645bc-1646a), mcorn /vers (Vie de Meriasek v. 4435), virl fers « vers » (DIL 93) < Lat uersus « fait de tourner la charrue au bout du sillon, tour, ligne » puis « sillon » puis par analogie « ligne d’écriture » et spécialement « vers » (Ernout-Meillet 725b ; MLLB 175b ; GMB 301 ; LEBM 138 & 152) ; les langues brittoniques ont développé deux sens généraux « vers, chant » et « espace temps »] cf. gwerso

F. –ioù, –où

I. (littérature)

(1) Chant, chanson, ballade, complainte.

(1499) Ca 31b. Canauenn vide in guers. ●g. chanczon. bri. guers pe canauenn. ●(c.1500) Cb104a. g. chanczon. b. guers / pe canauenn. ●chanczon quon chante aux enfans. b. guers da ober cousquet an bugale. ●g. ou cest chanczon faicte sur la mort. b. guers great oar an maru. ●g. chanczon vilaine. b. guers hacr. ●g. faiseur de tieulx chanczons. b. nep a gra guersou hacr. ●(1612) Cnf 42b. ober guersou, pé ho canaff. ●(1632) (1954) ADBR t. 61, p. 5. Er gouers neuez. ●(1633) Nom 8a-b. Carmen fescenninum : chanson sale, vilaine & impudique, ou de paillarde : canauen lubricq, vil hac impudicq, guers vn paotues (lire : paotres) fall.

(1659) SCger 22a. chanson, tr. «guers pl. iou.» ●153a. guers, vr vers, tr. «chanson.» ●(1710) IN I 316. musica pe gana guersiou ha soniou. ●(1727) HB 558. guers Santes Barba. ●(1732) GReg 326a. Eglogue, espece de poësie pastorale, tr. «Divisou en guërs qen-eñtre mæçzaéryen.» ●(1794) ABR.goerz 8 titre. Goerz ar Royalistet hac an Armè Catholiq.

(1841) DMB 54. Bamdé kasi me hra d’em zréhour koz / Kannein er huerz a gan kement tréhour, tr. « Presque chaque jour, je prie mon vieux batelier / De me chanter la chanson que sait chaque batelier. » ●(1864) SMM 117. pe guer caer eo ar vers santel-se. ●(1868) GBI I 498. E borc'h Gourin, war un doal-wenn, / Ez oa skrivet gwerz ar vosenn.

(1957) AMAH 245. kanañ a rae evito gwerzioù ha sonioù e galleg, e rusianeg pe e trefoedach he bro. ●(1970) BRUD 35-36/148. ar manah Gwennoll o poania da zevel eur werz en enor da Nomenoe.

(2) Vers.

(1499) Ca 104a. Guers. g. vers. ●(c.1500) Cb 104a. Guers. g. vers. ●g. petit vers. b. guersyc. ●(c. 1501) Donoet 11-4. qualite pere so continuet en guersou, tr. « qualité, qui sont contenus dans ces vers[-ci] » ●(1575) M 340-341. Hon guelu douar en guers, dre’n pez ma conversomp : / Voar nezaff en trauail, tr. «Il nous appelle «terre» en vers, parce que nous demeurons / Sur elle, à peiner.» ●(1576) H 23. Guersyou hac oreson, tr. « Verses and a prayer. » ●(1633) Nom 8b. Versiculus : vn petit vers ou chant : vn guers, pe canauen bihan.

(1732) GReg 955b. Vers, assemblage d’un certain nombre de paroles, & de silabes mesurées, tr. «Güers. p. güersou.» ●Un beau vers, tr. «Ur vers caër.» ●Un vers de sept piez, tr. «Güers seizveder.»

(1847) FVR 39. ha pa oa distro da Blougiel, e roaz ar gwerzou nevez evit ho lakaat gand ar re genta. ●223. e vennaz he lakaat e gwers. ●(1870) MBR viii. bet e gwerz, tr. «avoit été composés en vers.»

(1931) DIHU 245/356. Hag é kav genoh é ma bourus lénein guerzeu èlsé ?

(3) Berceuse.

(c.1500) Cb 104a. Guers da ober cousquet an bugale, tr. « chanson qu’on chante aux enfants pour leur faire dormir »

(4) Élégie.

(c.1500) Cb 104a. guers great oar an maru, tr. « cest chanczon faicte sur la mort. »

(5) Cantique.

(1688) GMB (1628) et autres travaux sont à délaisser ; l’exemplaire qui avait servi à Emile Ernault (GMB 1628) porte le même texte mais est une édition différente avec une mise en forme différente, dont il manque les pages de début et de fin, et donc la date précise d’édition) (Voir Dnal). R. Hemon dans GIBR propose 1680, sans doute en référence à l’exemplaire de Kerdanet (voir Kaieroù Kristen, Nnn 4, 1947, pp. 54-55).">DOctrinal 127. Clevit à nevez flam, eus an seiz Sac[cramant], / Ur vers à so dinam, tr. (GMB 301) « … un chant, cantique… »

II. (espace temps).

(1) Gwerz : espace de temps.

(1575) M 1881. Hac á ve den peruers, en guers é aduerser tr. «Si son adversaire était un homme pervers, pour l’instant.»

(c.1718) CHal.ms iii. Ils ont renoüé la partie quils auoyent manquée Il y a quelque temps, tr. «int oudes neuehet er barti a bligeadur, en assignation a ziuertissemant, endeuoe manquet, er c’huers ma.» ●(c.1718) CHal.ms iv. en uoila pour longtemps, tr. «chetu aüeit güers amser aüeit er huers man, aüeit pel amser.» ●(1732) GReg 582b. De long-tems il ne viendra, tr. «ar verz-mañ ne zuy. Van[netois] er üerh man ne zei.» ●Il n’y a pas long-tems, tr. «ne deus qüerz.» ●De long-tems, tr. «ar verz-mañ. Van[netois] er üerh-man.» ●(1744) L’Arm 221a. De long temps, tr. « Ahanema de béll amzérr : Er-huêrh-ma. »

(2) Gwerz amzer : espace temps.

(1895) GMB 301. pet[it] Trég[uier] à Saint-Mayeux eur uerz amzer zou.

(3) Gwerso : voir gwerso.

(4) Ur werz amzer zo : voir gwerso.

III. Gwerz-wentl : voir gwentl.

IV. Klevet kanañ gwerz ar skouarnadoù : subir une rouste, une raclée.

(1924) BILZ 142 (T) F. al Lay. Ma vije bet Yann e benn e-unan evit diskenn war Roc'h Ledan, marvad Bilzig hag e zaou vartolod o dije bet klevet kana gwerz ar skouarnajou, ha marteze un draïg bennak all c'hoaz ouspenn.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...