Devri

gwirionez

gwirionez

f. –ioù, –où

(1) Vérité.

(1464) Cms (d’après GMB 307). gurionnez vérité. ●(1499) Ca 106b. Guiryonez. g. verite. ●(1530) Pm 31. em guiryonez, tr. «en ma vérité.» ●(1557) B I 366. En un prison em guiryonez / Da gouzaff poan ha bihannez, tr. «Dans une prison, en vérité, pour y souffrir peine et misère.» ●(1576) Cath p. 4. guyronez à cosou, tr. «la vérité des paroles.» ●10. te hep muyquen a lauar hac ahens (lire : aheus) en guiryonez, tr. «toi seule dis et possèdes la vérité.» ●(1576) Catechism 22 (= RECE 47, 108). sau, ha pign en lech an deuezo choaset an autrou da doué, ha deus dauet an bælegyen ves à lignez léuy, hac an barner à vezo en amser se, peré à interrogy, hac ez lauaro_int (lire : lauaroint) dit an guiryonez, an sentancz, tr. « lève-toi, et monte au lieu qu’aura choisi le Seigneur ton Dieu, et va trouver les prêtres de la lignée de Lévi, et le juge qui sera à ce moment, lesquels tu interrogeras, et ils te diront la vérité, la sentence. » ●(1612) Cnf 79b. Trompeteryen à lauar an guiryonez. ●(1621) Mc 3. diguicit em eneu an goulou ves ho guiryonez.

(1659) SCger 153b. guirionnez, tr. «verité.» ●(1732) GReg 208b. Conviction, preuve évidente d'une verité que l'on avoit deniée, tr. «Prouvidiguez haznad eus a ur viryonez dinac'het.»

(1856) VNA 168. En vérité, tr. «É gùirioné.» ●198. Si vous lui eussiez dit la vérité, tr. «Pé hou pehé laret er huirioné dehou.» ●(1864) SMM 87. an oll guirionezou hoc'h eus desket. ●(1878) EKG II 108. Ar virionez a livirit adarre, Aoutrou.

(1907) AVKA 173-174. ur gwir wirione a laran deoc'h a c'heno mat. (1911) BUAZperrot 635. deski gwirioneziou ar feiz. ●(1915) HBPR 219. goude beza kaset eneb guirioneziou ar Feiz. ●(1922) LZBt Meurzh 7. Eus eur peurz all, ma c'hall an holl (...) intent gwirioneou ar Fe. ●(1924) ZAMA 87. Setu aze eur wirionez hag a zo oajet. ●(1928) SAKO 26-27. e renkez deski gwirioneiou hon relijion. ●(1929) MANO 7. heretiked a nac'h gwirioneziou ar relijion gatolik.

►[suivi d'un adj.]

(1839) BESquil v. Ur huirioné sôn-é.

(1924) FHAB Kerzu 443. lakat da skedi ar wirionez rik. ●(1935) BREI 427/1c. gwirionez rik pe gaou put.

(2) Mont gant ar wirionez : dire la vérité.

(1929) FHAB Genver 26. pa'z aer gand ar wirionez eo red anzav ne rit ket brao a-walc'h d'ho kwreg.

(3) Bezañ gant ar wirionez : dire la vérité.

(1907) PERS 155. Aotrou Person Ars a oa gant ar virionez en dervez ma lavare en doa bet kroaziou. ●181. ha gant ar virionez ez oa.

(4) Bezañ ar wirionez gant =

(1894) BUZmornik 227. da ziskouez dezho, dre ho c'homzou ho-unan, n'edo ket ar virionez gantho.

(5) [empl. sans art.] Lavarout gwirionez : dire vrai.

(17--) CBet 1242. Da hout hac ar serpant a lavar guirione.

(6) Ober gwirionez : faire équité.

(17--) BMa 278. Jugettan er fat a groet guirjonné, tr. «Jugez-le bien, et faites équité.»

(7) E gwir wirionez : en vérité, en vérité.

(1907) AVKA 132. Jesus a hadkrogas : «En gwir wirione, me lar deoc'h : (...).

(8) E gwirionez : en vérité.

(1874) FHB 508/301b. Ar c'hillok-se a ioa el labous / E guirionez nebeut balbous.

(1907) AVKA 87. Seblant denved ho deus, deoc'h da welet ; med en gwirione bleizi haloupet nan int ken.

(9) Amprouiñ gwirionez : chercher à savoir si c'est vrai.

(1792) BD 4252. men a ya breman son da aprou guirione, tr. «Je vais immédiatement voir si cela est vrai.»

(18--) SCD 33. Demp eta, ma moerep cos, da aprou gwirione.

(10) Komz gant gwirionez : dire vrai, dire la vérité.

(1931) GUBI 12. Eit konz get guirioné.

(11) Komz heñvel ouzh ar wirionez : dire la vérité.

(1958) Evit komz heñvel ouzh ar wirionez n’eo ket an daou baotrig eo a vije da damall abalamour d’ar skol.

(12) Livañ ar wirionez : farder, maquiller, travestir la vérité.

(1910) MBJL 6. Laradenno hepken he deus da gontan d’imp, livet m’eo bet ganti ar wirione.

(13) Suilhañ ar wirionez = (?).

(1872) GAM 30. Ann dra-ze, a gav din, a zo suilla ar virionez evid he flega evel ar gaou.

(14) (juron) Dre wirionez (Doue) : par la vérité (de Dieu).

(1612) Cnf 28a. Lauaret dré ma feiz, pé dré guiryonez, hep caffout intention da touet, n’a da lauaret dré feiz Iesus-Christ, n’a dré feiz Doué, n’a dré guiryonez Doué, n’en deo quet lé touet.

(15) Evit lavarout ar wirionez : à dire vrai.

(1959) LLMM 73/125. Chom a rae war evezh, prest da dalmañ, hag, evit lavarout ar wirionez, war e du tagnous.

II. (religion)

(1) Kador ar wirionez : chaire de prédication.

(1847) MDM 85. Eno, eus a gador ar virionez, ar beleg a ro da intent d'ar re huella pegen dister int. ●(1877) EKG I 154. Unan (...) a zavaz eun dervez, enn eun iliz, e kador ar virionez. ●(18--) SAQ I 54. kenta guech ma prezegiz e kador ar virionez.

(1907) PERS 218. hini all ebet n'euz great kement a vad deuz kador ar virionez.

(2) Tad ar wirionez : surnom de Dieu.

(1902) PIGO I 131. a-berz Doue, Tad ar Wirione.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...