Devri

ingalañ / ingaliñ

ingalañ / ingaliñ

v.

I. V. tr. d.

(1) Asseoir (l'impôt).

(1732) GReg 56a. Asseoir une Taille, une Taxe, &c. tr. «ingali un taçz, un tell, ur roll.»

(1839) BESquil 248. ingalein en tausseu. ●(1839) BEScrom 235. Aveit example, er ré e vé laqueit d'ingaillein er hargueu, en droèdeu én ur baraes, hà ind e zou ol dibéh ?

(2) Répartir.

(1732) GReg 217b. Cotiser, marquer à chacun ce qu'il doit payer d'une somme commune, tr. «Ingali ur somm èntre pep hiny vès ar re a dle he phaëa.»

(1876) TDE.BF 304a. Iñgala, v. a., tr. «Partager les biens d'un héritage, donner à chacun sa part d'un héritage, d'un bien, d'un butin, du prix d'un travail exécuté.»

►[empl. comme subst.]

(1990) STBL 159. Stourm a reont a-zevri evit diazezañ ar bed war al lealed, war an ingalañ.

(3) Distribuer.

(1860) BAL 175. da vare Nedelec e ingale lereier d'ar vugaleou baour. ●(1868) KMM 249. Piou a lavaro n'ema ket an oll grassou etre e daouarn, evit o ingala d'an dud ; p'eo i eo a laca anezo da zinaoui, da ziredet eus an Ee var an dud. ●(1872) ROU 81b. Distribuer, tr. «Ingala.» ●(1894) BUZmornik 43. ec'h ingalaz he zouarou etre he amezeien. ●274. ar rouanez a garge anezhi da ingala ho aluzennou.

(4) Disposer, répartir.

(1909) FHAB Genver 31. ingala soudarded dre gear. ●(1909) KTLR 218. ar c'havalier guen a ingalaz an traou e giz ma oa gourc'hemennet d'ezhan. ●(1915) HBPR 153. Ingala 'ra he dud, var an hentchou.

(5) Ingalañ an traoù : arranger les choses.

(1963) BAHE 35/3. Met ret e oa ingaliñ an traoù (…) da blaenaat an traoù.

(6) Joncher.

(1868) KMM 74. ingala ur guiscad bokedou (…) var an hent.

(7) Étaler de manière égale.

(c.1872) LVL 11. ingala mad al liou gant ar bros.

(8) Égaler (qqn).

(1931) GUBI 14. E rauk en ingalein, labour e gaveet.

(9) Égaler, rendre égaux.

(c.1718) CHal.ms ii. La mort nous Egale tous, tr. «er maruu' hul laca oll a vr sort', hun Ingal' oll, hul laca oll Ingal.»

II. V. pron. réci. En em ingaliñ : s'arranger, s'accorder.

(1935) BREI 433/4a. Petra oa bet etreze, pa rankent dont d'en em engali dirak barner gwengamp ? ●(1935) BREI 434/1a. N em engali a zo d'ober.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...