v. tr. d.
I.
(1) Acheter.
●(1499) Ca 163a. Prenaff. g. achatter. ●(1575) M 388. prenaff douarou, tr. «acheter des terres.» ●3494. prenaff douarou, tr. «acquérir des terres.» ●(1612) Cnf 45b. An heny à pren digant an ezomec è eth (…) An heny à gra accord gant an marchadouryen arall eues à quear da prenaff pep tra. ●46a. An ré à guerz mezer, eth, ronczeet, saout, deuet, pé traezou arall quer, eguit incontinant goudé sé ho prenaff cals bihanoch pris eguit ma ynt guerzet ganto. ●(1621) Mc 34. Prenaff vn dra bennac.
●(1659) SCger 165b. prena, tr. «achepter.» ●(1732) GReg 10b. Acheter, tr. «Préna. pr. prénet. Van[netois] Préneiñ. pérneiñ.» ●(1744) L'Arm 6b. Acheter, tr. «Prenein.» ●(1790) MG 14. guet eun ne vehèn obligét de bernein ned-aral eit gobér hou c'uiad.
●(1909) FHAB Mezheven 187. Piou hen d'euz ezom pri da brena.
►absol.
●(1612) Cnf 30a. Reiff conseil en Ilys, guerzaff pé prenaff so pec'het maruel. ●(1633) Nom 206b. Ære mutare : acheter & vendre pour argent : prenaff ha guerzaff euit archant.
●(1908) FHAB Du 347. D'ar foariou (...) e za daou seurt tud, lod da verza, lod all da brena. ●(1913) AVIE 250. er ré oé abarh é huerhein hag é prenein. ●(1919) FHAB Kerzu 182. goest d'ober pep labour war-dro an tiegez, da brena, da werza.
(2) sens fig. Acquérir (du savoir, etc.).
●(1910) MAKE 108. o klask prena deskadurez e skolaj ar Pont.
(3) (religion) Racheter.
●(1530) Pm 83. Eual oen doff oz prenaff tut, tr. «Comme un doux agneau, rachetant les hommes.» ●(1650) Nlou 231. Deuet eo Iesu da bout humen, / (…) don prenaff, tr. «Jésus est devenu humain / (…) pour nous racheter.»
●(c.1680) NG 961. Euit hon prenou ha hon lamet a pouin.
●(1849) LLBg III 130. merwel ar er groez eid prenein hun inean. ●(1889) SFA 136. ar poaniou en euz gouzanvet Hor Zalver en eur vervel var ar groaz evit hor prena.
●(1906) KANngalon Meurzh 100. e deuz ar Verc'hez Vari sikouret hor prena. ●(1907) PERS 280. prena eneou ar Purkator.
(4) Kavout (…) da brenañ =
●(1926) FHAB Eost 299. Etre Kemper ha Pont-Abad, 'z eus eur c'hantonier ha n'eo bet kavet morse e c'houezenn da brena. ●(1939) MGGD 16. e teuas kement a gerse d'ezañ da veza he c'haset da vale bro ma lavaras d'ezi n'en divije ket kavet ken e geuz da brena. ●(1945) GPRV 76. Avi ho po ouz an devosion hag an oberou mat a seblañto d'eoc'h dous ha frealzus, ha ne gavoc'h ket ho keuz da brenan. ●(1962) GERV 148. Ne gavfen ket ma c'heuz da brena ma tigouezfe ganin beza dalc'het pell diouzit an deiz-se.
II. [empl. comme subst.] Achat.
●(1880) SAB 101. ur prena ken ker, un dilivra ken coustuz.
●(1914) DFBP 6a. achat, tr. «Prena. pl. Prenaou.» ●(1919) FHAB Kerzu 162. 'vit eur seurt prenan, n'eus moneiz ebet hag a dalv nemet ar gwad ! ●(1920) LZBt Meurzh 13. Tud Nienpehsien a enebas da vat ar prenan-man. ●14. Ar prenan oe 'ta gret. ●(1935) BREI 391/3c. ober eur c'henta prena ed etouez al labourerien. ●(1935) BREI 424/2a. n'hallfont ken ober prena ebet. ●(1936) BREI 455/b. gallout a rez kas da brena ganit…
►[au plur.]
●(1903) MBJJ 72. ha da vont d'ober hon frenao 'ti eur breur-all d'ean... ●181. ha n'o deuz ken peadra da baean prenao-all. ●(1905) BOBL 07 octobre 55/1a. ober prenaou temz, prenaou mekanikou, prenaou haderezou, etc. ●(1935) BREI 418/3a. An Itali a zalc'h (...) d'ober prenaniou brezel. ●(1935) BREI 421/2b. bihanaat e brenaiou ive. ●(1935) BREI 424/2b. da baouez d'ober prenaniou. ●(19--) KZVR. ar prenaniou hag ar paeamanchou. ●(1982) LLMM 211-212/126. ober he frenañioù.
III. [en apposition]
A.
(1) Skiant-prenañ
●(1872) ROU 84b. Expérience, tr. «Skiant prena.» ●102a. Skiant prena eo ar gvella, ia, nemet re ger e ve cousted, tr. «la sagesse qui coûte est la meilleure, pourvu qu'elle ne coûte pas trop.»
●(1904) KZVr Gouere. Skiant-prena, skiant gwella. (d'après KBSA 36). ●(1910) MBJL 69. N'ê ket ar skiant-levrio an deus roet danve d'hen skrivan : ar skiant-prena eo. ●(1911) SKRS II 160. An dud ho deuz eur begad skiant-prena a c'hoar mad eo diez lammet kuit eur pleg fall. ●(1928) LEAN 84-85. a c'houneze skiant-prena.
(2) Ijin-prenañ
●(1923) ADML 131. ar vortoloded muia boazet diouz doareou ar raz, zoken pa vez ar mor en e gaera, o d'euz izoum euz o holl ijin-prena evit enebi ouz kas ar mor.
(3) Feiz-prenañ =
●(1905) HFBI 64. a nebeut à nebeut, dré ar viser a vesé gréat dézo soufr, oar deut â ben da blanta dézo féïs préna ébars en o fen. ●70. Més allas cavet e voa tud, féïs préna avoualc'h en o fen, a né spontent ket ô clevet parabolennou a[r] véléien-sé.
B. Qualifie ce que l'on achète par opposition à ce qui est fait maison.
(1) Gloan-prenañ
●(1962) TDBP II 86. gloan-prena, tr. «laine manufacturée qu'on achète dans le commerce.»
(2) Sistr-prenañ
●(1969) BAHE 59/34. Gwelloc'h eo sistr graet er gêr eget sistr-prenañ.
(3) Traoù-prenañ
●(1905) FHAB Meurzh/Ebrel 63. Breman ne veler nemet traou prena.
(4) Dent-prenañ
●(1944) VKST Ebrel 111. lod anezo a zo ganto eur c'henaouad dent prena ! ●111-112. Goulenn 'ta digant Annaig pet dant prena he deus.
(5) Soavon-prenañ
●(1944) VKST Ebrel 114. mar deo aet berr ar saon prena, ijin a-walc'h o deus hor merc'hedou evit ober saon o-unan.
(6) Plouz prenañ
●(1964) BAHE 38/35. plouz-gar pe blouz-prenañ 'vel ma lavarer.
(7) Bara prenañ : pain de boulangerie.
●(1872) ROU 59. Bara prena, tr. «du pain de boulangerie.»
IV.
(1) Prenañ un davañjer nevez : voir tavañjer.
(2) Prenañ stripoù digant chas ar gigerien : voir stripoù.
(3) Na gavout e geuz da brenañ : voir keuz.
(4) Prenañ e sistr : voir sistr.
(5) Prenañ kig digant ar bleiz : voir kig.