Recherche 'gouzout...' : 1 mots trouvés

• gouzout / goût / gouvezout / gouiet / goarout
  gouzout / goût / gouvezout / gouiet / goarout

  v.

  I.

  A.

  (1) Savoir.

  ●(1499) Ca 54a. Dagouzuout. g. cest assauoir. ●99b. Gouzuout. g. scauoyr. ●(c. 1501) Donoet 8-6. gozuot, tr. « savoir » ●8-18. hac edleamp gozuot quement guir so. ●(1647) Am.ms 592. Ret eo deoch franc goud stang haranguy., tr. « Il vous faut librement savoir abondamment haranguer »

  ●(1659) SC 100. vn dra a dliemp da out.

  ●(1804) RPF 100. Ne ouzan quet petra. ●(1829) CNG 65. Mæs sel breman, quênt lemel a dal-on, / D'out a telhai laret d'unan-benac pihue on. ●(1834) SIM 196. goëz en em delc'hel el lec'h m'en deveus Doue laqet ac'hanout. ●(1854) MMM 367. Ar c'hrouadur pini a oues a veac'h parlant, a voar dija goulen. ●(1854) PSA II 133. Doué é hunan er goui.

  ●(1904) BSAB 6. c'hoant d'e da c'houveout petra 'c'hoarveje. ●(1907) BSPD I 178. mes Doué er gouer. ●(1908) PIGO II 132. Gouez ze, mar karez. ●(1914) ARVG mae 75. Geltas, Gwrage, ha ne oaran ket ped-all, a wasked ar Porz-Gwenn.

  (2) Gouzout gant ub. : apprendre de qqn.

  ●(1925) IZID 22. Treu soéhus e houian genoh, Uisand, tr. «Quelles choses étonnantes vous m'apprenez, Vincent.»

  (3) Gouzout war : savoir de.

  ●(1906) KANngalon Meurzh 53. Nag ez euz a gristenien a ne ouezont netra var gementze. (…) ar pez a ouezont var unan pe unan euz hor c'hredennou kristen.

  (4) Savoir, pouvoir.

  ●(1621) Mc 91-92. dont à gra da receu quen lies a malheur na gouffet dont do expliquaff.

  (5) Avoir l'habitude de.

  ●(1868) FHB 179/04.07 p. 189. Bez’ez eus ive labouset hag a voar dont da c’houlen sicour digant an dud pa o deuz izom. ●An ours marteze ne voar ket rei he lod d’al labous.

  B. [en locution]

  (1) Mar goar : tout ce qu'il sait.

  ●(1836) FLF 3. Peb raz a red quit, m'ar goar. ●(1854) MMM 102. Ac Alphons da zisqen, m'ar gouie. ●(1871) FHB 310/386a. hag a dec'haz ac'hano mar gouient. ●(1883) MIL 214. hag hi ive, m'ar gouient, da dec'het d'an daou lam. ●(1889) ISV 362. hag e scaraz ac'hano mar gouie.

  ●(1921) PGAZ 13. Hag an teod enn dro, ma'r guie ! ●(1928) FHAB Mae 174. ha da stlepel keuneud ebarz mar gouie. ●220. Hag hen hag en em lakat da greski an toull, mar gouie. ●(1931) FHAB C'hwevrer 64. Ha Paolik kuit mar gouie. ●(1939) MGGD 13. Ha prim d'ar gêr, ma ouie mont !

  (2) Klask gouzout : se demander.

  ●(1964) ABRO 103. e vezen o klask gouzout penaos n'em boa ket kollet va skiant-vat.

  (3) Gouzout anavezout ub. : être capable de reconnaître qqn.

  ●(1877) EKG I 91. rak ne ouzoun ket hoc'h anaout ?

  (4) Da c'houzout eo : ça reste à savoir.

  ●(1910) MBJL 138. Daoust petra a dremenas neuze dre o spered ? Da c'hoût ê.

  (5) Da c'houzout eo : c'est-à-dire.

  ●(1612) Cnf 17a. AN quentaff circonstance, à sell an personnaig eues an pecheur, da gouzout eo, pé à estat, dignité, stat, officc hac vrz eo. ●(1621) Mc 90. da gouzout eo euit vn pechet hep muy quen.

  ●(1659) SC 55. dre abec ma int membrou eus mesmes corf, da ouzout eo an Ilis. ●(1727) HB 1. evel ma commanç ivez an dud a Ilis o Matinesou, da c'houzout eo, dre ar Pater. ●(1732) GReg 118a. Ne deus ê breyz nemed daou escopty, da c'hou-zout eo, Roazoun ha Sant Malou, ê pere ne gompsér cals pe nebeud ar brezounecq.» ●(1752) BS 13. ur goulounen, da ouzout eo, ur pilier huel. ●81. evit ar pes ma zoump en effet, da ouzout ê, evit tud fragil ha pec'herien.

  ●(1829) IAY 81-82. Yun a reet c'hoas da deio all, da c'houzout eo, bars er bevare (...) mis. ●(1846) BAZ 12. en em avisas da sevel gant mein, eur goulounen, da ouzout eo, eur pilier huel. ●(1877) FHB (3^e série) 29/228a. ren ar Fransisien d'ho giz, da c'houzout eo, heb relijion.

  (6) Da c'houzout eo da : se demander.

  ●(1903) MBJJ 32. rag da c'hout eo d'in 'benn pegoulz e vin distro, da c'hout zoken ha biken e hadgwelin douar Frans. ●52. Da c'hout eo d'imp ha bean 'man an ifern e-kreiz an douar.

  (7) Aes, brav, kaer, sklaer eo gouzout : c'est clair, patent, incontestable.

  ●(17--) BSbi 1250. Tout er hontrér, cair gout.

  ●(1907) BSPD II 155. Ag é berh, kaer é gout, reit e oé bet tehi de houiet é hé kement-sé devout groeit. ●(1925) SFKH 14. ur farsour, braù é gout. ●(1912) BUBU 73. En neu labourér e oé bamet kaer, és é gout. ●(1942) DIHU 368/18. Kaer gout éh oè bet adalek en dé ketan, énep d'er hoaskerion. ●(1958) BLBR 108/2. E Kerpendu, sklêr eo goûd. ●(1968) LIMO 03 février. hag en dud, és é gout, e ouié grad dehon.

  (8) Bezañ o c'houzout piv a ... : être à qui mieux mieux, rivaliser.

  ●(1907) PERS 62. Aotrou Person Ars ne lavare ket e re kement a binijen hag he vestr, ha koulsgoude edont o c'houzout piou a raje ar muia.

  (9) Gouzout eus =

  ●(18--) BSG 246. ann desir am boa da c'hoûd euz ho iec'het.

  (10) Da c'houzout : en vérité, en réalité.

  ●(1909) FHAB Meurzh 68-69. Ar skol-laïk, zo evit netra ! da welet, an dra-se zo gwir, mez da c'houzout an dra-ze 'zo gaou ; mez hag e vije bet evit netra, da c'houzout evel m'eo da welet, e vije bet re ger c'hoaz. ●(1911) BUAZperrot 91. ne oa Jenovefa nemed eur vaouez chouchet, kalz gwelloc'h da welet eget da c'houzout. ●116. e leac'h ma 'z eus dimezi da welet, n'eus dimezi ebed da c'houzout. ●200. Eun dra vihan da welet, sin ar groaz a zo eta eun dra vras da c'houzout. ●279. diskouez beza kaletoc'h ouz ar boan da welet eget ne d'omp da c'houzout. ●(1913) FHAB Ebrel 100. ker chentil ha ker koant da welet ha m'oa fallakr da c'houzout. ●(1913) FHAB Mezheven 219. traou enno bravoc'h da velet eged da c'houzout. ●(1935) LZBl Du/Kerzu 281. ar c'haonv d'ezo a vez brasoc'h da welet eget da c'houzout. ●(1937) LZBl Genver/C'hwevrer 20. an diavêz a c'hell beza paour da welet, hag an diabarz pinvidik da c'houzout !...

  (11) Da c’houzout : quand à savoir.

  ●(1576) Cath 32 f° 13 r° 7-10. da gouzout penaux ez voe punisset an tirant maxentius euit an crim man peheny a comettas, tr. « Quant à savoir comment fut puni le tyran Maxence pour ce crime qu’il commit »

  (12) Da welout ha da c’houzout : en apparence et en réalité.

  ●(1944) VKST Meurzh 81. met pa vezomp dilastez e vezomp naet da welout ha da c’houzout.

  (13) N’oufe– pe rafe– : quoique l’on fasse.

  ●(1867) FHB 129/200b. Ne oufen pe rafen deoc’h, mes uguent minuten eo red deoc’h chom aze.

  ●(1906) KANngalon Genver 12. Mes va den mad, n’oufen pe rafen evit an dra-ze. ●(1906) KANngalon Here 220. Kement-ze ’zo eur pleg naturel en-omp, n’oufemp pe rafemp. ●(1906) KANngalon Du 248. n’oufet pe rafet, evelse e ma ar bed.

  (14) Hep gouzout : par mégarde.

  ●(1659) SCger 79a. par mesgarde, tr. «hep gouzout.»

  (15) Hep gouzout da ub. : à l’insu de qqn.

  ●(1659) SCger 40b. a mon desceu, tr. «hep gout dîn-me.»

  ●(1896) HIS 89. chom e hras ar ou lerh, hemb gout d’é dad na d’é vam.

  ●(1907) PERS 350. Neuze e komze divar he benn he-unan, heb gouzout d’ezhan.

  (16) Gant gouzout : sciemment.

  ●(1890) MOA 257a. Tout exprès, à-dessein, tr. «gant gouzout d’in (d’ez-han, – d’ezho).»

  (17) Gouzout gouzout =

  ●(1867) FHB 120/123b. n’euz nemed Doue hag a ouffe gout pegueid ez a brellentez ar Barizianed.

  (18) N’emaon ket na ouzon : je ne suis pas sans savoir.

  ●(1860) BAL 28. N’emaoun ket na ouzon e teuio adarre droug-sonjou em spered.

  (19) Gouzout diouzh : s’y connaître en.

  ●(17--) EN 2851. a man ouser diousah, tr. «ici, on sait vous a rranger.»

  ●(1877) EKG i 309. Ar re a c’houie eun dra-bennag dioc’h stok an armou.

  ●(1921) PGAZ 26. Paol an Anaoun a ioa jardiner hag a ouie brao diouz ar guez frouez.

  (20) Hep gouzout dare da : à l’insu de.

  ●(1921) PGAZ 35. hep gouzout dare da zen.

  (21) A-c’houzout : au su.

  ●(1935) VOTE 10. A c’hout d’an holl.

  (22) Kaer eo gouzout : il est évident (que).

  ●(1922) EOVD 244. é lakér bean en dorn ar é galon ; ha mar hé santér hoah é tossal un tammig, kaer é gout nen dé ket marù.

  (23) Ha me oar : et que sais-je.

  ●(1954) VAZA 168. kig demm ha zoken kig karv-erc’h, ha me oar !

  II.

  A. [empl. comme subst.]

  (1) Hep hon gouzout : à notre insu, sans notre su.

  ●(1576) Gk I 212. peré so bezet squignet en lyes placzou gant hon mignonet hep hon gouzout, tr. «qui ont été répandues dans beaucoup d'endroits par nos amis, à notre insu.»

  (2) Savoir.

  ●(1868) KMM 255. Abaoue m'eo stankeed ar gouzout lenn etouez an dud.

  ●(1907) FHAB Mae 83. Ar gouzout lenn eo an alc'houez. ●(1938) DIHU 322/50. èl a pe vehè ol er gouied get en hevelep tud. ●(1939) ANNI 8. bras é é ouied a zivout er roanteleheu.

  (3) N'eus gouzout = (?) On ne sait (?).

  ●(1889) SFA 260. Goude he varo, ouc'hpenn hanter kant Breur bian, ha n'euz gouzout ped all euz a dud ar bed, o deuz ho guelet.

  B. [empl. au négat. à l'inf.] Na c'houzout (ket) : ne pas savoir.

  ●(1732) GReg 512a. Ignorer, tr. «Van[netois] ne out qet.»

  ●(1872) KTB.ms 15 p 90. Kement-se na c'hall ket beza gwir ! a lâras ar zorseres, hoc'h ober van da na c'houzoud netra, ewit-hi da c'hoûd mad pep-tra.

  III. V. pron. En em c'houzout.

  (1) V. pron. réfl. Se connaître.

  ●(1872) ROU 78b. S'il se connaissait, il verrait qu'il n'est rien auprès de son frère, tr. «mar en em c'houzfe e velfe ne d-eo man e kichen e vreur.»

  (2) V. pron. réci. (?) S'entendre (?).

  ●(1744) L'Arm 135b. S'entendre, tr. «Um ouiein.»

  ●(1955) VBRU 95. moarvat dre ma vez medisined 'zo kanfarded d'en em c'houzout, d'en em glevout koulz ha karr ha kilhoroù. ●(1957) AMAH 86. rak en em c'houzout a rae diouzh magañ e gofig.

  IV.

  (1) Na c'houzout gant pe goad ober ibil : voir koad.

  (2) Na c'houzout eus pe goad ober loaiou : voir koad.

  (3) Na c'houzout pe da sent en em ouestliñ : voir sant.

  (4) Na c'houzout pet favenn a ya d'ober teir : voir favenn.

  (5) Na c'houzout pet favenn a ya d'ober nav : voir favenn.

  (6) Na c'houzout pet bronn gleiz kaout : voir bronn.

  (7) Gouzout pe benn eus ar vazh da lakaat en douar : voir bazh.

  (8) Gouzout ar pleg war ub. : voir pleg.

  (9) Gouzout diouzh stok udb. : voir stok.

  (10) Gouzout ar stok : voir stok.

  (11) Gouzout ar stek da : voir stek.

  (12) Gouzout na tailh na bailh : voir tailh.

  (13) Gouzout diouzh ribouloù ub. : voir ribouloù.

  (14) Gouzout ribouloù ub. : voir ribouloù.

  (15) Gouzout troioù-kamm ub. : voir tro.

  (16) Gouzout korvigelloù ub. : voir korvigelloù.

  (17) Gouzout roudoù ub. : voir roudoù.

  (18) Gouzout troidelloù ub. : voir troidelloù.

  (19) Gouzout ar ribouloù : voir ribouloù.

  (20) Gouzout an ardremez : voir ardremez.

  (21) Gouzout evel e bater : voir pater.

  (22) Gouzout dreist penn e viz : voir biz.

  (23) Gouzout diouzh e zikulez : voir dikulez.