Devri

Recherche 'rust...' : 12 mots trouvés

Page 1 : de rust (1) à rustumellad (12) :
  • rust
    rust

    adj.

    I. Attr./Épith.

    A. (en plt de qqc.)

    (1) Rude.

    (1499) Ca 177b. Rust. g. rude. ●(1647) Am 512. Rust a dibreder hen touez lycerou, tr. «Rude et sans souci parmi des draps.»

    (1659) SCger 170a. rust, tr. «rustique.» ●(1732) GReg 220b. Vin coulant et agréable à boire, tr. «Güin ne deo na rust, na cargus, na moguedus.»

    (1849) LLB 1402. er rustan rehier. ●(1867) BUE 57. eur roched lien stoup euz ar rustan.

    (1908) PIGO II 137. chas da chaseal loened goue (..) eur vlêven rust warne.

    (2) (en plt d'une punition, d'un règlement, etc.) Sévère.

    (1790) Ismar 67. er yuneu diavis hac er hastimanteu raï rust n'en dint quet agréét guet Doué.

    (1827/29) VSA 931. estonab eo beved queid ner hen rust pinigen. ●(1854) MMM 348. perac ober qer rust pinigen ! ●(1889) SFA 216. Ar re-man (…) a gaf re rust ar reolenn oc'h eus great d'eomp.

    (1900) MSJO 81. eur zetans rust. ●(1907) BSPD I 20. Rust é bet penijenneu santéz Jenevièv azivout en dèbrein hag en ivet.

    (3) (en plt d'une côte) Rude, raide.

    (1849) LLB 1432. tor rust ur mané. ●(18--) SAQ I 312. Er saviou tenn, er pignou rust.

    (4) (en plt de paroles, de mots, etc.) =

    (1732) GReg 702a. Patois, tr. «ur parland rust, ha dibouliçz.»

    (18--) CST 20. eul lizer c'houek, rust, zoken.

    (1905) IMJK 277. ne vé ket droug geti kleuet konzeu rust. ●(1911) SKRS II 116. Ar gentel distaget outho a vezo kavet guall rust marteze.

    (5) (en plt d'un chemin) Accidenté.

    (1732) GReg 833b. Chemin rude, tr. «Hend rust

    (1838) OVD 176. én henteu diæz, rust ha risclus. ●(1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 89. En henteu hun nès groeit e zou rust ha scocellec.

    (1907) AVKA 24. Da vo vo peb saon karget, peb mene ha krec'h plenaet, ar c'hildroio resaet hag an hencho rust dousaet.

    (6) Inconfortable.

    (1919) BUBR 3/66. War ar gwele rust-man e c'hourvezomp. ●(1924) LZBt Meurzh 15. Mes rust eo ar c'har ha displen an douar.

    (7) Paz rust : toux rauque.

    (1970) GSBG 87. (Groe) pas rust, tr. «toux rauque.»

    (8) (en plt du temps, de la mer) =

    (c.1718) CHal.ms ii. Voila du gros temps, tr. «chetu aüel diuat, un dourmant' a him brepar', amser calet, rust'.» ●(1732) GReg 833b. Temps rude, tr. «Amser rust

    (1878) EKG II 162. ar goan a ioa rust.

    (1907) PERS 327. Epad eur goanvez rust meurbed. ●(1924) BILZbubr 37/807. ar mor (…) rust ha dirollet. ●(1925) SFKH 4. en amzér kri ha rust. ●(1996) VEXE 153. c'est le signe qu'il fera froid (rust 'vo an amzer).

    (9) (en plt d'une douleur, d'un mal) Douloureux.

    (1838) OVD 220. er gloès a glinhuédeu ruste. ●(1861) BSJ 40. n'en dès bet torfætour erbet anduret un tourmant rustoh. ●(1896) HIS 79. Krogein e hras én hon un droug boelleu ker rust.

    (10) (en plt d'un événement) =

    (1886) SAQ I 14. evit na vezo ket rust na c'hoero an disparti.

    (1924) YAYA 41. Kouezet eo bet, a dreuz kof, en eun taol krenn, gant eur maro rust.

    (11) (Prison) Ferme.

    (1909) FHAB Ebrel 109. daou ugent devez prizoun rust da zifennourien kalonek iliz Plougerne.

    B. (en plt de qqn)

    (1) Rude.

    (c.1500) Cb 26a. Bilen rust. g. rude vilain.

    (1732) GReg 833b. Rude, qui n'est pas doux, qui est fâcheux, tr. «Rust.» ●Un homme rude, tr. «Un dèn rust.» ●(1744) L'Arm 22b. Austère, tr. «Russte

    (1846) BAZ 278. affer en devoa ous eur c'hredour tenn ha rust. ●(1824) BAM 274. ez ê ret oboïssa d'ar Mistri peguement bennac ma zint rust ha diseur. ●(1877) EKG I 247. eun den ker rust. ●(1878) EKG II 127. N'oa neuze nemed beza rustoc'h, ha mestr an ti en diviche degaset d'eoc'h he arc'hant. ●(1896) HIS 91. Rust e oé é vuhé kement èl é goñzeu.

    (2) Bezañ rust ouzh, e-keñver, gant ub. : être rude avec qqn.

    (1904) SKRS I 222. An hini oa kentoc'h ken rust ouz an dud kez / Oue mad outho ac'houdevez. ●(1906) HIVL 36. En dén-sé, ker rust, ker rok é kevér en ol, e hra chér de verh er meliner. ●(1925) BRUD n° 11, 12, 14, 15, en 1963 par Emgleo Breiz, Brest, graphie et pagination différentes de l’édition de 1925, puis en 2003 une édition bilingue par Skol Vreizh préparée par Bernard Cabon)">BILZ 170. ken rust gant ar re all ha ken dic'hlorus gantan, ha ken mat.

    (3) Bezañ rust war al labour : être dur au travail.

    (1964) KTMR 15. Ne oa ket rust war al labour ha techet e oa kentoh da huñvreal.

    (4) Robuste, en bonne santé.

    (1971) BAHE 68/25. Rust : n'eo ket rust c'hoazh : yac'h pe solud, en ur gomz eus ur c'hlañvour.

    II. Adv.

    (1) Rudement.

    (1710) IN I 136. pe hoc'h eus comset rust ha dic'hraç.

    (1824) BAM 269. Ne dleont ket o zreti rust [o servicheurien]. ●(1889) SFA 251. an diaoul (…) hen heskine, hag hen tage rusta ma c'helle. ●(1896) HIS 93. goudé en devout iunet ker pèl ha ker rust.

    (1908) FHAB Gouere 222. Ar barner, trenk e c'her, garo e zremm, a c'houlenn diganthan rust : (…). ●(1919) MVRO 8/1a. goulennomp reut, krenn, sec'h, rust, garw.

    (2) Sévèrement.

    (1790) MG 176. punissét veint hoah rustoh eit ou bugalé. ●400. hou pou de gombattein rust inemb d'un enemis.

    (3) Askornet rust : ossu.

    (1872) ROU 60. ascorned rust, tr. «osseux.»

    (1938) WDAP 2/102. bras, treut hag askornet-rust.

    (3) Mont rust : se bien porter.

    (1971) BAHE 68/25. Rust : n'a ket rust, en ur gomz eus ur c'hlañvour.

    (4) Mont rust war al labour : être dur au travail.

    (1968) BRUD 30/13. n'helle ket mond re rust war al labour.

    III.

    (1) Rust evel ur bod spern : voir spern.

    (2) Bezañ rust an troc'h gant ub. : voir troc'h.

    (3) Bezañ rust an tete gant ub. : voir tete.

  • rustaat
    rustaat

    v.

    I. V. intr.

    (1) Devenir plus rude.

    (1732) GReg 833b. devenir rude, tr. «Rustaat. pr. rusteët. Van[netois] rustât. rusteiñ. ppr. et

    (2) (en plt de la mer) Devenir plus grosse.

    (1903) MBJJ 61-62. ar mor ac'h a war rustaat. ●(1925) BILZ 139. gant al lano ar mor a rustaio.

    II. V. tr. d. Rendre rude.

    (1732) GReg 833b. Rendre rude, tr. «Rustaat. pr. rusteët. Van[netois] rustât. rusteiñ. ppr. et

    III. V. pron. réci. En em rustaat : se rudoyer.

    (1821) SST 263. hemp jamæs hum rustayat a gonzeu, a vaniereu, na surtout a dauleu.

  • rustaj
    rustaj

    s. (météorologie) Orage.

    (1825) COSp 347. Aveit er sænt nen dès quet mui rustage (*) / Émant ér porh eit jamæs é surté. ●(*) Orage.

  • rustamzer
    rustamzer

    m. (météorologie) Gros temps.

    (1710) IN I 419. ar rust amser hac ar sec'hor.

    (1872) ROU 105a. Gros temps, tr. «rust amzer

    (1955) STBJ 15. daoust d'ar rust-amzer ha d'an erc'h. ●166. E oa loar veurz eur gwall loar hag a zigase rust-amzer d'he heul.

  • rustaot
    rustaot

    adj. Rustaud.

    (1856) VNA 157. parmi un tas de gens grossiers, tr. «é misq ur yoh tud rustaud

  • rustedigezh
    rustedigezh

    f. Rudesse.

    (1905) KANngalon Eost 462. barnet ar re all gant neubeutoc'h a rustedigez.

  • ruster
    ruster

    m. –ioù Rudesse, rigueur, sévérité.

    (1659) SCger 106b. rudesse, tr. «rustder.» ●(1732) GReg 833b. Rudesse, qualité de ce qui est rude ; severité, tr. «rustèr. Van[netois] rustér

    (1824) BAM 181. Ne damallit quet an dut coz gant rusder. ●pe dre ruster, pe dre c'hourdrousou arrogant. ●(1877) EKG I 236. hag a vezo barnet, gant ruzder. ●(1889) SFA 7. e kasaz, gant ruster divar e dro, eur paour hag a c'houlenne an aluzenn.

    (1904) KANNgwital 17/313. daoust ha ma 'z oa tear da c'hourdrouz gant ruster.

  • rustiñ
    rustiñ

    v. intr. Devenir rude.

    (1972) LIMO 03 juin. rustein e hra embér en treu getè.

  • rustoni
    rustoni

    f. –où

    (1) Rudesse, rigueur, sévérité.

    (1659) SCger 170a. rustoni, tr. «rusticité.» ●(1732) GReg 833b. Rudesse, qualité de ce qui est rude, tr. «Rusdôny. rustôny. Van[netois] rustoñny.» ●(1744) L'Arm 15b. Apreté, tr. «Russtonni. m.» ●22b. Austérité, tr. «Russtonni. m.» ●343b. Rudesse, tr. «Russtonni.» ●(1792) CAg 13. Deusto d'hé ol rustoni.

    (1824) BAM 180-181. Beza ez eus ocasionou e pere ar rustoni a so santel. ●255. ar re vras rustoni a zespez ar vugale. ●(1838) OVD 161. caractérieu contrel en eile d'éguilé (…) a hraciustæt hag a rustoni. ●189. hum gastiein a gourceu guet rai a rustoni. ●(1847) MDM 2. souplaad ar rustoni eus ho micher. ●111. Ar vuhez gouez-se (…) a zo en-hi eun dra-bennag a rustoni hag a savajiri. ●(1855) BDE 721. er rustoni ag é justice ! ●783. col ol hé rustoni. ●(1856) GRD 257. ol er rustonieu ag é vuhé a bénigen. ●(1857) LVH 23. eit ne gaveint nitra diæs én hent ag er baraouis ; hag er péh e dinerra er rustoni a nehou, e zou m'en dé quen aviset er règl-men ma tégass hi-memb doussadur. ●(1866) LZBt Ebrel 101. Gant rustoni ec'h int bet diframmet euz ho zie. ●(1872) ROU 101b. Rigueur, tr. «Rustoni

    (1907) VBFV.bf 66b. rustoni, f. pl. eu, tr. «rigueur, brusquerie.» ●(1924) BILZbubr 43-44/1030. evit e rustoni en o c'hever.

    (3) Rigueur (du temps).

    (1839) BESquil 11. en ol rustoni ag en amzér. ●(1854) PSA I 196. er goarantein doh er rustoni ag en amzér.

    (4) Acte de rudesse, rudoiement.

    (1857) LVH 138. er morefication intérior, hemb péhani n'en dé er rustonieu aral nameid èl ur horv hemb inéan.

    (5) Grossièreté.

    (1530) J 234b. Goaz eguyt con patron a rustony, tr. «pires que des chiens, un vrai type de grossièreté.»

    (1907) VBFV.bf 66b. rustoni, f. pl. eu, tr. «grossièreté.»

    (6) Ober rustoni ouzh ub. : rudoyer qqn, le traiter rudement.

    (1530) J 230a. Joseph ny a goar an doare / Ez gresomp ny rustony re / Ouzide, tr. «Joseph, nous avouons que nous vous avons trop rudement traité.»

    (1728) Resurrection 2909. Josep ny voar erfat eregeomp rustony / Ha bet re diuergont vn neubet ousac'h chuy.

  • rustoniañ
    rustoniañ

    v. tr. d. Rudoyer.

    (1744) L'Arm 343b. Rudoyer, tr. «Russtonniein.. niétt

    (1907) VBFV.bf 66b. rustoniein, v. a., tr. «traiter avec rigueu[r].»

  • rustuell
    rustuell

    f. –où Escarpement.

    (1974) THBI 185. rustuellou ha meneziou izel. ●50. tr. «escarpements.»

  • rustumellad
    rustumellad

    f. –où Ribambelle, kyrielle.

    (1976) HYZH 108/61. (Douarnenez) or rustumellad bugale var e lerc'h. ●87. rustumellad : bandennad, strollad (bugale). ●(1982) HYZH 147/58. (Treboull) hi n'oe ivez ur rustumellad bugale.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...