prép. & adv.
I. Prép.
A. spat.
(1) Jusque.
●(c.1680) NG 1545. Nezé er cassezant bedic ty Caiphas. ●(1787) PT 81. Er goron-zé, mèrh libertin, / Te gorolleu hé harc a zrin ; / Té hé anfons en é benn / Dré ha loér bédèc er vélèn.
●(1893) IAI 41. beteg enn iliz-veur Konstantinopl. ●(1896) GMB 457. Pet[it] Trég[uier] betek et beket jusque.
●(1904) DBFV 22a. bet, betag, beta, bita, bidik, prép., tr. «jusque, jusqu’à.» ●(1970) GSBG 87. (Groe) kas fǝtak-pa:ris, tr. «envoyer jusqu’à Paris.»
►sens fig.
(1) Betek.
●(1790) MG 387. biscoah ne mès credét é hoèn cablus bèt-hac er requis a obér ur Govezion general.
●(1907) AVKA 258. ha beteg an diazeo deus ar bed a hijo. ●(1909) DIHU 171/334. Guerhet en doè fetag é zeùéhan roched.
(2) [cf. forme comb. 3] Betek e.
●(1863) GOM 279. avancit betec he calon an Autrou-Doue.
B. temp.
(1) Jusque.
●(17--) TE 479. bet-hac en trihuéhvèt cant-vlaiad.
●(1857) AVImaheu 2. a houdé amzér Abraham betic David. (…) a houdé David betig en divroedigueah de Vabylon. ●(1877) BSA 16. an oll guez o devoa guelet betec eno.
●(1925) BILZ 168. Eus a gichen miz meurz betek miz here.
(2) Betek ken : jusqu'à ce que.
●(1879) MGZ 85. Ar famill zantel a dremenaz eun nebeud bloaveziou en Egypt, betek ken a deuaz ar maro da Herodez.
II. Loc. conj.
(1) Betek ma : pourvu que, du moment que.
●(1857) HTB 214. betek ma dije eun tamik bara en he faner. ●(1874) POG 36. el latin pe enn eul langaj-all, bete ma vezo troed mad.
●(1902) PIGO I 110. Betek na c'houeo ket war ma hini ! ●(1910) EGBT 110. betek ma, tr. «pourvu que.» ●(1926) FHAB Ebrel 129. Forz gant piv, betek ne jomint ket gant hennez ! ●(1928) LZBt Mae 83. Forz a zo d'ar misioner mervel dek vla kentoc'h pe dek vla diveatoc'h, beteg ma rei labour Doue. ●(1968) LOLE 36. beteg nevo ket re vihan ar harr. ●(1973) LLMM 161/429. betek n'erruo poan ebet gant hini anezhe !
(2) Betek pa : puisque, tant que.
●(1872) DJL 48. Betek pa oan o kompta, m'eus komptet ive an dud paour.
●(1911) ANDI 37. Betek pa m'out krog enne, diskarg deomp beb a verennad. ●(1925) FHAB Eost 286. betek pa zo en hon touez tud a gredenn dishenvel, ra glaskint Breiz pep hini diouz e du. ●(1964) BAHE 38/55. Betek p'emaon gant se.
III. Loc. adv.
(1) Da-vetek : d'ici là.
●(1959) MVGK 21. Da veteg, an devezourien a raio ar geusteurenn.
(2) Betek amañ : jusqu'ici.
●(1878) EKG II 285. Betek aman Anna e deuz bet kalon.
(3) [avec v. de mouv.] Betek di : jusque là.
●(1909) TOJA 26. Me 'zo o vont raktal betek di.
C. Loc. prép. War vetek =
●(1902) TMJG 345. ken a oa ezet awalc'h en em drompa ganthe war vetek se. ●(1927) LZBt Meurzh 50. eur gear vihan a 1.700 a dud, en o zouez eun dornadig katoliked, war vete unan da 200. ●(1970) BHAF 117. Me neuze o kemer eur wenojenn a zegasfe ahanon war-vetek tri bark a-dreg Kerlosket.
►[form. comb. 1]
S1 ma betek
●(1914) LZBt Du 19. an tri den iaouank a deuaz, gant doujanz, ma beteg.
S3m en e vetek / hen betek
●(1852) MML 11. ar bobl (...) a gasas hen beteg an dud ar muian respectabl deus a ger. ●(1869) KTB.ms 14 p 19. ur wrac'hig koz o tont hen beteg.
●(1951) LLMM 28/22. bezañ kaset en e vetek.
P3 en ho petek
●(1852) MML 49. a boan e oa d'ho feden bean aru en ho beteg.
►[form. comb. 2]
P1 en hon betek
●(1902) LZBt Du 23. ar vougen a c'harz sklerijen an heol da dont en hon beteg.
►[form. comb. 3]
S1 betek ennon
●(1878) EKG II 47. Betek enn-oun e teue.
S3m betek ennañ
●(1659) SCger 123b. verr luy, tr. «bete guenna.»
●(17--) BMa 748. Me y a timat bettec henan, tr. «Je vais rapidement jusqu'à lui.» ●(17--) BD 3037. mont bettec enan.
●(1860) BAL 13. ar c'huez a deue betec enna.
●(1911) SKRS II 33. Lezet e oue koulzkoude da vont beteg ennhan eur belek.
S3f betek enni
●(1752) BS 50. Procop a deuas e-unan betec enni.
●(1877) BSA 87. aer Brovans a velas ar peoc'h o tont betec ennhi. ●(18--) SBI I 226. Kerz evit-on betec en-hi, tr. «Va pour moi jusqu'à elle.»
P1 betek ennomp
●(1877) BSA 86. hervez ar gelennadurez deuet betec ennomp. ●(1877) EKG I 62. Ar c’helou a gement-se a ioa deuet betek ennomp-ni.
P2 betek ennoc'h
●(1860) BAL 102. da vont betec ennoc'h. ●(1866) HSH 216. betec ennoc'h.
P3 betek enno
●(1877) BSA 139. an naounegez a deuas betec ennho.
(4) Betek + da
S1 betek din
●(1908) PIGO II 33. eun tôl sutel a deuas betek d'in. ●65. Ar c'homzou-man a oa deut betek d'in.
S3m betek dezhañ
●(1902) PIGO I 25. Tud (…) a deuaz war glevet beteg d'ean. ●48. Ar pez dir a zilampaz beteg d'ean.
S3f betek dezhi
●(1857) HTB 148. Dont a reaz eta betek dezi.
●(1908) PIGO II 177. mont betek d'ei. ●(1928) SAKO 48. ec'h in betek d'ei. ●(1933) MMPA 28. Evit sevel betek d'ezi.
P1 betek dimp
●(1903) MBJJ 336. evit tapout betek d'imp. ●(1908) PIGO II 56. trouz kaoz a deuas betek d'imp.
P2 betek deoc'h
●(1933) TREM 59. PRBD d'arruout beteg d'ac'h !
P3 betek dezhe
●(1902) PIGO I 25. ar c'hi a zeuaz beteg d'ê. ●(1903) MBJJ 57. Hon mouez, a dra sur, ac'h a betek d'ê. ●(1919) LZBt Du 31. Mont a ran betek d'e.
(4) betek + pron.
●(1876) TIM 169. deit èl-cé a vêg de vêg betag-ni.
►[form. conju.]
S1 betegon / betegzon
●(1843) LZBg 1añ blezad-2l lodenn 78. mar-a grechén e zas (...) bedic-on. ●(1855) BDE 524. ean e neigeas bedic-on.
●(1938) DIHU 321/35. kaset betagonn. ●(1938) DIHU 330/193. seùel betagzon.
S3m betegzañ / betektañ
●(1818) HJC 72. hint e ia memp bedac zon. ●(1825) COSp 93. seuet bet-ac-t'hou. ●(1884) MCJ 156. betag z'hou.
S3f betegzi / betekti
●(1884) MCJ 89. betag z'hi.
●(1907) BSPD I 86. monet betag z-hi. ●(1931) DIHU 241/296. de vonet betagti.
P1 betegomb / betegzomp
●(1854) PSA I 8. caër en dès bet en amzér ridêc adal er pèn quetan ag er grechéneah betac omb.
●(1861) JEI 238. hi degas betag omb.
●(1938) DIHU 330/193. ean e e zisken betagzomb.
P2 betegoc'h
●(1855) BDE 420. Re arrihuou mem boéh bedig-oh.
●(1905) IMJK 185. donet betag oh.
P3 betegze
●(1907) BSPD II 328. betag z-hé.