adv., adj., m. & conj.
I. Adv.
A.
(1) [avec un v. au prés.] Maintenant.
●(1472) Js ms latin BNF 1294 f°198. Gruet eu tom hep chom an comun goude dilun an suzun guen. / breman ez guellet guelet scler na gueu quet ter map an spernenn. tr. « Le commun (des saints) a été fait vivement, sans s'arrêter, après le lundi de la semaine blanche (des Rogations) ; / Maintenant vous pouvez voir clairement si le fils de l'Épine n'est pas expéditif. » ●(1499) Ca 26b. Breman. g. maintenent. ●(1647) Am.ms 507. Fentis Marquisa bremaff gant Ioaic, tr. « La feinte de Marquisa maintenant avec Joaic »
●(1659) SCger 75b. maintenant, tr. «breman.» ●(c.1680) NG 89-90. Breman, pehour ha pehoures, / Pedam Marië. ●(1741) RO 938. digemen breman ma baronnet. ●(1792) HS 126. Güélamp bermènn. ●296. unan bèrmenn, enn aral acoup.
●(1869) KTB.ms 14 p 94. c'hoariomp breman ur barti c'harto.●(1878) EKG II 19. Neuze oa d'eoc'h tenna varnez-han ha ne ket breman.
●(1902) PIGO I 183. breman, pan oun pare deuz ma labour, n'am euz ken ezom dioutan. ●(1907) RNDL 169. Er Spered-Glan e za borman. ●(1925) DIHU 172/350. É ma borman é kan émesk er vartired.
(2) [avec un v. à l'imparf.] Désormais.
●(18--) KTB.ms 15 p 308. breman ez oa kalz sotoc'h c'hoaz, evel ur pentoc'h.
●(1928) LEAN 105. e lec'h mont a lamm, a gas evel gwechall, oa breman poellus, he oberou a oa reizet mat.
(3) [avec un v. au fut.] Maintenant.
●(1647) Am 540. Bremaff aï podat dre va gargaden, tr. «Maintenant une potée passera par mon gosier.»
(3) [avec un v. au fut.] Désormais.
●(1935) DIHU 289/304. breman é vo rigetoh er predeu a pe veemb éh obér hent.
(4) Tantôt.
●(1633) Nom 139b. Coagmenta alterna : pierres posées tantost en longueur, tantost de costé : mæin poset ha lecquæt breman en ô het brema-ia á costez.
B. Loc. adv.
(1) Adalek bremañ : à partir de maintenant.
●(1922) LZBt Gwengolo 5. Breuriez ar Fe, adsternet, a vo adalek breman e Rom.
(2) Bete vremañ / betek bremañ : jusqu'à maintenant.
●(1860) BAL 254. deoc'h bete vrema. ●(1878) EKG II 214. Bete vreman, evel a c'houzoc'h.
●(1908) PIGO II 30. mes betek breman, allas, oun manet war ar marc'had.
(3) Evit bremañ : alors que maintenant, à présent.
●(1908) FHAB Ebrel 110. evit doare d'ar mare-ze al lann a deue mad el leac'h-se, evit breman, ne ves kavet eno nemet mein, bruk ha flaj.
(4) A-ziwar-vremañ, a-ziàr-vremañ : désormais.
●(1913) AVIE 284. a ziar bremen n'en dèbrein mui [er Pask] betag ma vou groeit é ranteleh Doé. ●(1929) FHAB Meurzh 83. A ziwar vreman e vo gwelet ma oa gwir ar garantez-se.
(5) Diwar-vremañ : désormais.
●(1862) JKS 295. ne vezo ket hirr ho poaniou diwar-vreman.
●(1911) SKRS II 181. Divar vreman, ne fell d'in mui tanva berad guin ebet.
(6) A-benn bremañ : à présent.
●(1905) BOBL Here. Eureujet oun a-benn vreman d'ar bennhêrez ar goanta. (d'après KBSA 131). ●(1908) KMAF 7. Va marc'h Laouik a dle beza sterniet ouz va gwetur a-benn vreman. ●(1941) FHAB Meurzh/Ebrel 35. «Er gwaskijenn e tle kana ar goukou, a-benn bremañ.» ●(1966) BAHE 47-48-49/2. Ha petra eo ruflaniñ, glannaat ? Gerioù marv a-benn bremañ ha na glever mui nemet digant tud aet war an oad pa gomzont eus an amzer.. gwechall.
(7) War-benn bremañ : à présent.
●(1866) LZBt Gouere 175. ellec'h eo, ar fians-ze hon euz, war-benn breman kurunet.
●(1907) AVKA 220. Aotro, warbenn brema e zo c'houez ganthan.
II. Adj. [empl. comme épith.]
(1) Actuel.
●(1880) SAB 216. grit d'in beza saveteed diouz an dristidigez vrema.
(2) An amzer vremañ : le temps présent.
●(1905) KANngalon Here 514. ma 'c'h avesaomp ouz an amzer vrema. ●(1908) KMAF 10. Dampret vo va ene, ma n'eo ket diwar an diaoul koz an holl zervicherien a zo en amzer-vreman !
(3) Ar mare bremañ : le temps présent.
●(1909) FHAB Here 300. Evelse ema an den : e galon, divlazet diouz ar mare breman a gav eun dudi prederia var an amzer goz.
III. M. Temps présent.
●(1948) LLMM 6/8. Ar bremañ put ha garv. (...) munutennoù diniver ur bremañ rannet e daou. ●(1949) LLMM 14/40. muioc'h douget d'ar bremañ marvel eget d'an dazont a Sklerijenn beurbad.
IV. Loc. conj. Bremañ pa : maintenant que.
●(18--) SBI I 244. Breman p'omp arru braz hon daou, / A so savet caranteou, tr. «Maintenant que nous sommes devenus grands tous deux, / Il est né des tendresses (entre nous).»
●(1907) DRSP 66. Breman p'hon deuz gellet tec'het kleze ar saoz. ●(1912) BUAZpermoal 702. Breman pa'c'h out en kroug, sent.