f. –où, delioù
I.
A. (botanique) Feuille.
●(1499) Ca 57a. Delyenn. g. fueille. ●(c.1500) Cb 58b. [delyaff] g. petite fueille. b. delyennic. ●g. cueillir des fueilles / ou effeilleur. b. foillezer dastumer da delyou. ●(1633) Nom 70b. Ficulum folium : fueille de figuier : delyen fies. ●76b-77a. Cymæ, cymata : les cimes ou les tendrons des herbes : an quefrennou teneraff ves á lousou, an delyou guelaff. ●98a. Frons, frondis : fueille, rameau, ou ramseau des arbres : delyen scoultr, brancq. ●Folium : fueille : delyen.
●(1659) SCger 57a. feuille, tr. «delien p. iou.» ●61b. fueille, tr. «delien, deliou.»
●(1838) CGK 10. deilho bars ar c'hoajou. ●(1877) BSA 287. an avel o vransellat, a amzer da amzer, an delliou er guez. ●(1889) ISV 465. An delien Zero hag an delien Elo.
●(1902) PIGO I 164. an delien distag a ya war bouez an avel 'tresek e lec'h ma c'houe. ●(1927) GERI.Ern 95. delienn f. pl. ou, deliou, deliaou, col. deil, tr. «feuille.»
B. (phycologie)
(1) Thalle de laminaire.
●(1968) NOGO 217. Saccorhiza polyschides. Porspoder. an deu, «les thalles». ●an deen dali:en, «le thalle du tali» Korrejou en Plouguerneau (une seule lame). ●(1968) NOGO 220. Laminaria digitata. an deu : «les feuilles», les thalles.
(2) Delienn friz : Laminaria saccharina.
●(1968) NOGO 220. Laminaria saccharina. deu 'fri:z, col. en deen 'fri:z, singf. Mogueriec en Sibiril.
(3) Delienn derv : Phycodrys rubens.
●(1968) NOGO 223. Phycodrys rubens. deu 'de:ro, «feuilles de chênes» : Roscoff.
(4) Delienn garotez : Chondrus crispus.
●(1968) NOGO 224. Chondrus crispus. deu karotez, «feuilles de carottes» : Molène, Ouessant, Porz-Paol, Porspoder, Tremazan, Landeda, Guisseny, Karreg-Hir en Kerlouan, Meneham en Kerlouan, Kerfizien en Cleder.
(5) Delienn bour : Chondrus crispus.
●(1968) NOGO 225. Chondrus crispus. deu 'pu:r : «feuilles de poireaux» : Porspoder.
(6) Delienn blat : Chondrus crispus.
●(1968) NOGO 225. Chondrus crispus. deu pla:d, «feuilles plates» : Tremazan.
II.
(1) Tranche mince (de pain, etc.).
●(1872) ROU 90a. Lèche de pain, tr. «Delienn vara.» ●(1879) BMN 206. roi da zibri d'ar re n'o doa ket eun delien vara da lacaat etre ho dent. ●(1879) MGZ 229. Kinniget e oe dezhan eun tam pesk poazet ouz an tan hag eun dellien goar.
●(1911) BUAZperrot 361. deliennou bara gwenn kann. ●827. eur banne gwin hag eun dellien vara.
(2) Feuille (de papier).
●(1924) BILZbubr 43-44/1021. eun delienn baper dirakan.
III.
A.
(1) Krenañ evel un delienn // Krenañ evel un deliaouenn : trembler beaucoup de peur ou de froid.
●(1790) MG 104 (G) I. Marion. Me greinai èl un deliàuèn. ●147. A pe guemerèn mem brochenneu, men deourn e greinai èl un deliàuèn.
●(1844-1852) PKD. Met krena 'rez 'giz eun delienn ! / N'ac'h eus ket emichañs, an derzienn ?
●(1924) BRUD n° 11, 12, 14, 15, en 1963 par Emgleo Breiz, Brest, graphie et pagination différentes de l’édition de 1925, puis en 2003 une édition bilingue par Skol Vreizh préparée par Bernard Cabon)">BILZ 125 (T) F. al Lay. Madelen a oa krog en e zorn hag a grene evel eun delienn. ●(1928) FHAB C'hwevrer 67 (L) Y.-V. Perrot. Krena a rae evel eun delienn, en dra ma chache ar markiz war e gorn-butun. ●(1928) FHAB Mae 178 (L) Y.-V. Perrot. Te, avat, eme Baol, en eur gomz ouz ar soner, a grene evel eun delienn, ne fell ket d'in az kwelet ken, dre aman.
(2) Krenañ evel un delienn en avel : trembler beaucoup de peur ou de froid.
●(1964) BRUD 19/13 L. Kergall. Neuze e chomas eñ a-zav, o krenañ evel eun delienn en avel.
(3) Krenañ evel un delienn e beg ur wezenn : trembler beaucoup de peur ou de froid. Cf. trembler comme une feuille.
●(1906) DIHU 13/226 (G) I. Skolan. Ha chetu mé e monet trema en ihuern; krénein e hren èl un délen é beg ur huéen.
(4) Tanav evel un delienn : être très mince.
●(1962) TDBP Ia 38 (T). Hemañ a zo tano 'vel eun delienn, tr. J. Gros «celui-ci est mince comme une feuille.»
(5) Glas evel un delienn gaol : voir kaol.
B.
(1) Krenañ evel ur bern delioù : trembler beaucoup de peur ou de froid.
●(1874) FHB 484/111b (L) *Dom Lan. Per ar C'hrafer a gren evel eur bern deliou. ●(1877) EKG I 125 (L) L. Inisan. Eno, gourvezet etouez an teil, e zaou benn stok-ouc'h-stok, rodellet evel eur c'hi, e krene, evel eur bern deliou, pa gleve an tennou fuzil o sklakal. ●(1878) EKG II 44 (L) L. Inisan. Ne ouzoun ket pe glaz va morzed pe ienien an noz a ioa kaoz, en em lakaat a riz da grena evel eur bern deliou.
●(1909) KTLR 100 (L) K. Jezegou. Krena 'rea evel eur bern deliou. ●(1909) NOAR 160 (L) K. ar Prat. Hag un eal neuze, skedus evel an heol, eur pez kleze en e zourn, a deuas d'en em ziskouez da Ivonig, a grene en dro-ma evel eur bern deliou. ●(1924) GEVR 74 (L) G. ar Prat. O krena evel eur bern deliou, Golo a ziskennas hag a yeas lostek da gregi e kabestr marc'h Sifroa. ●(1939) KTMT 33 (Li) *Brogarour. Mari-Anna bremañ a grene evel eur bern deliou. ●(1944) SAV 30/48 *Yann ar Gevell. Kement-se hen lakaas da grena evel eur bern deliou. ●(1955) STBJ 17 (K) Y. ar Gow. Aon ruz en devoa rak e zamm, krena a ree evel eur bern deliou... ●70. Glep-teil e oa e zilhad-wele gant ar c'houezenn a rede dioutañ hag, o krena evel ur bern deliou, e lakee da zraskal postou e wele-kloz. ●(1958) BRUD 3/26 (K) Y. ar Gow. Sammet e oa gand an derzenn hag e krene evel ur bern deliou.
(2) Krenañ evel ur bern delioù sec'h : trembler beaucoup de peur ou de froid.
●(1910) MAKE 29 E. Crocq. Hag ar merc'hedou a grene egiz eur bern deliou sec'h. ●(1948) KROB 1/14 (L). En eur grena evel eur bern deliou sec'h, e c'hortozemp taol ar maro.
(3) Krenañ evel delioù : trembler beaucoup de peur ou de froid.
●(1877) EKG I 150 (L) L. Inisan. Ped den n'am euz-me ket klevet oc'h en em fougeal, evel Hervoanik, pell diouc'h ar Prusianed, ha, dirazho, a grene evel deliou.
(4) Krenañ evel ur barr-delioù : trembler beaucoup de peur ou de froid.
●(1866) FHB 68/126b (K.). An derzien a grogas enhan ken a grene evel eur bar deliou. ●(1870) MBR 164 (L) A. Troude. Amzer, eme ar jeant, o krena evel eur barr deliou. ●(1879) BMN 64 A. Drezen. Neuze e crene euz e oll izili evel eur barr delliou.
●(1929) EMPA 13 (T) *Paotr Juluen. Hag e krenen (lenn : krenent) holl evel ken alïes a varr-deilhou, ma vije klevet o dent o strakal en o genou. ●(1935) ANTO 4 (T) *Paotr Juluen. Ma krene 'vel eur barr-deliou, ha ma sklase e wad en e wazied. ●155. Krena a rae ar paoukaez (lenn : paourkaez) evel eur barr deliou. ●(1962) BRUD 16/12 (T) E. ar Barzhig. Pôlig a ra sin da gousked, daoust d'e izili da grena evel eur barr deliou... ●(1962) TDBP Ia 38 (T). Me am-boa riou penegwir e krenen 'vel eur barr-deliou, tr. J. Gros «j'avais froid puisque je tremblais comme une branche chargée de feuilles (comme une feuille).» ●(1970) BHAF 38 (T) E. ar Barzhig. En em lakais da grena evel eur barr-deliou, ha ken fromet all e santis mamm. ●132. Fidadaoula, me en em gavas ive en eur gwele euz ospital Rikawig, o krena evel eur barr-deliou, gand ar memez kleñved evel ar re all. (+160). ●(1986) PTGN 146 (L) *Tad Medar. Jean Louis en em laka de grena evel eur barr-déliou...
(5) Ker stank hag an delioù : très nombreux.
●(1889) ISV 345 (L) G. Morvan. Difen da vont en dour sall, ne ket flemmet e vijec'h gant an aered mor a zo ker stang hag an deliou dre eno.
(6) Gwelet an delioù a-enep : voir les feuilles par en dessous.
●(1838) CGK 11 (Ku) P. Proux. Meur a seures ve lacquet, da zouguen ar verc’hes, / He deus guelet an deilho a enep aliés.
(7) Na sec'hañ ar fri gant delioù kaol : voir fri.
(8) Stagañ e chas gant delioù kaol : voir chas.