v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Assécher, dessécher.
●(1659) SCger 43a. desecher, tr. «disec'ha.» ●143b. disec'ha, tr. «mettre a sec.» ●(1732) GReg 277a. Dessecher, rendre sec, tr. «Diséc'ha. pr. diséc'het. Van[netois] diseheiñ.» ●(17--) TE 15. Ean e ras d'un ahuél spealhus huéhein, eit disséhein en doar.
●(1847) MDM 165. Disec'hi ar paludou flerius. ●(1854) MMM 15. eur sourcen impossubl da zisec'hi. ●(1855) MAV 29. o tisec'ha prajeier dourek. ●(1857) CBF 105. Dizec'hi ann douar, tr. «Dessécher des terres.» ●(1867) MGK 98. dizec'ha 'r mor.
●(1904) DBFV 57b. diséhein, v. a., tr. «dessécher.» ●(1911) BUAZperrot 682. a zizeac'has al laginier. ●(1933) EVGB 9. En em lakaat a rajont da zifraosta, da zizec'ha, da ziveina ar vro-ze. ●(1939) MGGD 69. disec'ha al lenn.
►absol.
●(1633) Nom 276a-b. Med. glutinans, siccãs : emplastre pour conioindre & seicher : palastr euit sæchaff, disæchaff.
(2) Sécher.
●(1908) PIGO II 24. he mouchouer ganti 'hed an hent o tizec'han he daoulagad.
(3) Épuiser (une source).
●(1659) SCger 52b. epuiser, tr. «disec'ha.» ●115b. tarir, tr. «disec'ha.»
●(1904) DBFV 57b. diséhein, v. a., tr. «tarir, épuiser.» ●(1953) BLBR 63/5. Aes eo dizec'ha eur vammenn, met da belec'h ez aimp goude-ze davet dour ?
(4) Épuiser (une terre).
●(1910) BOBL 16 avril 277/2e. Gouezit ez eus daou seurt plant : eur re a zistera, a zizec'h an douar hag eur re all a wella anezhan en eur skarza pe mouga al loustoni a zo o klask diwana.
(5) Égoutter.
●(1904) DBFV 57b. diséhein, v. a., tr. «égoutter.»
B. sens fig.
(1) Vider (un contenant de son liquide).
●(1866) FHB 58/46a. guelloc'h ez eo gant-an dizec'ha barikennou an hostis.
●(1910) MAKE 80. e verc'hed a zisec'ho buhan ar varikennad.
(2) Vider (une bourse).
●(1834) SIM 151. abars nebeut e voe disec'het yalc'h Jerom.
(3) Épuiser (un sujet).
●(1978) LLMM 186/15. N'ho peus ket disec'het mat an destenn.
(4) Épuiser (qqn).
●(17--) TE 9. perac é lausquai er chagrin d'en discarr ha d'en disséhein.
II. V. intr.
A.
(1) Se dessécher.
●(1650) Nlou 220. Ne chommas barr, en garr, na brech, / Goat vn bannech na dysechas, tr. «il ne resta point en jambe ni bras, / goutte de sang qui ne se dessécha.»
●(1904) DBFV 57b. diséhein, v. n., tr. «se dessécher.»
(2) (en plt d'un cours d'eau) Se tarir, se dessécher.
●(1723) CHal 60. Dissehein, tr. «Dessecher, égoutter, épuiser, tarir.» ●(1728) Resurrection 150-151. eur vamen a pitie / Ha na disechou quet. ●(1732) GReg 277a. Dessecher, devenir sec, tr. «Diséc'ha. pr. diséc'het. Van[netois] diseheiñ.» ●528b. Une source inepuisable, tr. «ur vammenn na diseac'h nepred.»
●(1831) MAI 23. sourcen a daëro pere na disec'houint biquen. ●(1857) HTB 180. froudou (...) hag a zizec'he en berr amzer. ●(1867) FHB 121/132a. dre greiz dizeac'het. ●(1869) HTC 97. an dour-ze a deuas da zizec'ha. ●(1889) SFA 133. an ienenn a zizec'has.
(3) (en plt des plantes) Dépérir.
●(1727) HB 413. ar yaot a gresq var an toennou, pere a zeu da zesec'hi abarz ma vezont diframmet.
●(1838) CGK 20. Bea zeus plant quisidic, da chom a blaç crouët, A voëler o tizec'ha ractal mint disvroet. ●(1869) HTC 106. eur preñv da grignat griziou ar vezennic ilio, ha setu hi o tizec'ha.
B. sens fig. (en plt de qqn)
(1) Disec'hañ gant udb. : se consumer de, en.
●(1824) BAM 195. o tisec'ha gant an naon. ●(1847) MDM 375. a deu da zisec'hi gand ar c'hoand da vond er c'honsaill. ●(1869) HTC 312. dizec'ha a rai gant an dizesper.
●(1902) MBKJ 134. Dizêc'ha a ran gant ar c'hoant da veza henoret gant an dud e Sakramant ann Aoter. ●(1907) AVKA 258. an dud a dizec'ho gan ar spont. ●(1912) BUBU 86. Chifet e oé get en dra-zé ha diséhein e hré get er jalouzi. ●(1925) BRUD n° 11, 12, 14, 15, en 1963 par Emgleo Breiz, Brest, graphie et pagination différentes de l’édition de 1925, puis en 2003 une édition bilingue par Skol Vreizh préparée par Bernard Cabon)">BILZ 150. Ha koulskoude, plac'h yaouank koz viret ne chomo ket, nann, ah ! nann !… Plac'h yaouank koz viret ne vo ket : ne fell ket d'ei, henvel eus he moereb, c'hoar he mamm, tintin Katell, dizec'ha gant ar c'heun hag an erez.
(2) Chom da zisec'hañ : attendre en vain.
●(1944) GWAL 165/320. (Ar Gelveneg) «Chom da zisec'ha» a zo chom da c'hortoz en aner. ●(1959) BRUD 8/26. Chom a rin da zizeha etre ar geusteurenn hag ar zaout.
(3) Disec'hañ war e dreid, war e izili =
●(1860) BAL 75. Ac e rancfe un den dua gant an naoun, crouma gant ar riou, devi gant an domder, dizec'ha var e izili.
●(1910) MAKE 98. ne dalvez ket ar boan d'in lezel Katellig baour war va lerc'h da zizec'ha war he zreid gant an dienez.
(4) Se dessécher.
●(1878) EKG II 271. Dizec'ha a ra va c'haloun em c'hreiz.
(5) Dépérir, s'étioler.
●(1790) MG 336. paud a dud hac a lonnèt é clannad hac é tisséhein.
●(1869) FHB 242/259a. an diou grouadurez keaz na zebrent netra, hag evel-se ne reant nemed dizec'ha a zeiz da zeiz.