v.
I. V. intr.
A.
(1) Revenir (d'un endroit).
●(1499) Ca 66a. Distreiff. g. destourner. l. redeo / is / iui / ire / itum. ●(1575) M 1706. hac á distros gantaff, hep muy scaff tardaff guer, tr. « Et revint avec lui, vite, sans plus tarder d’un mot. » ●1975. Ahane oar é quis, nep heny ne distre, tr. « De là pas un seul ne revient sur ses pas. »
(2) Retourner.
●(14--) Jer.ms 149. Ent flour courtes grueat emeux ro, / Na distroaff byzvyquen dam bro, tr. «Doucement, courtoisement, j'ai fait vœu / De ne jamais retourner dans mon pays.» ●(c.1500) Cb 67a. [distreiff] Jtem remeo / as. g. destourner. b. distreiff. ●(1575) M 1837. Hac hon gortos á striff, da distreiff de niuer, tr. «Et il attend qu'avec zèle, nous revenions aux siens.»
●(1659) SCger 105a. retourner a, tr. «distrei da.»
●(1838) CGK 146. A neubeut a zo defautet var va guis na zistrojen. ●(1838-1866) PRO.tj 177. Bep nos dar guèr me zistroio a ruilh vel eur variquen. ●(1867) FHB 134/237b. e tistroas hon den d'ar ghear abadaouet mad. ●(1868) KMM 226. Ac e tistrois var va c'hiz d'ar vered. ●(18--) KTB.ms 14 p 65. Distroomp war-hon-gil.
●(1903) MBJJ 110. da zistrei d'ar gar evit hadkargan. ●(1907) PERS 301. Houman a zistro d'ar gear. ●(1907) AVKA 262. Da bell goude, mestr a servijerien a distroas. ●(1912) LZBl Genver 311. Va beach evit distrei da douez an Eskimoed. ●(1924) BILZbubr 38/844. Distrei war ho kiz a fell d'ec'h ?
(3) Distreiñ diwar : détourner de.
●(1877) EKG I 220. distrei evelhen divar va labour.
(4) Distreiñ en adwezh : retourner, revenir.
●(1941) DIHU 358/241. adùeh (distroein en) : retourner. ●(1942) DHKN 36. Distroein e hra, en adùeh, de uélet er plantennigeu-sé.
(5) Distreiñ ouzh ub. : se tourner vers qqn.
●(1874) POG 138. Aotrou, ma tistroit ouzomp e reot d'e-omp asvéva.
(6) Distreiñ ouzh ub. : se tourner vers qqn.
●(1855) MAV 24. Bevez eo, eme ann tad, enn eur zistrei ouz he vap.
(7) Distreiñ war-zu ub. : se tourner vers qqn.
●(1909) NOAR 4. Hag ar veajourez da zistrei war-zu ennan.
(8) Distreiñ diwar e vennozh : changer d'idée.
●(1870) MBR 80. distroit diwar ho mennoz, aotrou, tr. «changez de pensée, monsieur.».
(9) Distreiñ da vezañ : redevenir.
●(1907) PERS 326. Grit ma c'hellin ober d'am farrez distrei da veza kristen.
(10) Distreiñ da Zoue, ouzh Doue : se convertir à Dieu.
●(c.1680) NG 531-534. Peherion obstinet / Ha cruel a galon / Distroit doh hon Saluer / Ha goulennet pardon.
●(1862) JKS 85. distroit oc'h Doue a greiz ho kaloun. ●(1869) LZBt Gouere 230. n'éo kamet ré diwéat distréin da Doue a wîr galon. ●(1889) ISV 105. red mad e voue dezhan distrei oc'h Doue.
●(1907) BSPD I 174. distroeit doh Doué a huir galon. ●(1907) PERS 229. Pedomp evit ma tistroio ar bec'herien da Zoue. ●301. ha distrei a reaz da Zoue evit mad.
►absolu.
●(1907) PERS 303. pedi Doue da greski he boan evit ma tistroio.
II. V. tr. d.
(1) Distreiñ ouzh : tourner vers.
●(1575) M 2033-2034. Ha distreiff é enep, ouz nep her drez é beu, / A guell é ren de les, tr. «Et ne tourne pas sa face vers celui qui, tant qu'il est vivant, / Peut le conduire à sa cour.»
(2) Faire retourner.
●(1910) MAKE 64. karget d'o distroï war o c'hiz.
(3) Traduire.
●(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 12. El liér a zou é latin ; m'hi distro é brehonêc.
●(1902) LZBg Gwengolo 229. Eit é véhent int skriùet é galleg, dégaset int d'emb ataù ; ni ou distroei é bréhoneg.
(4) (religion) Distreiñ ub. ouzh Doue : convertir qqn.
●(1659) SCger 31b. conuertir, tr. «distrei.»
●(1906) KPSA xxii. Eun niver braz a dud, a bec'herien koz, a oue distroet oc'h Doue gant Persoun Ars.
(5) Distreiñ ub. a (+ v.) : détourner qqn de (son devoir, etc.).
●(1838) OVD 16. ol er bagatellage, péré a ellehé hé distroein a gârein Doué. ●51. ha ne vou nitra capable, na dré gaër na dré vil, d'em distroein a ou accomplissein.
(6) Distreiñ ub. ag, diouzh (+ subs.) : détourner qqn de (son devoir, etc.).
●(17--) TE 69. N'en doh, é-m'ean, meid ur révoltét pehéni e glasq distroein en dud-ce ag ou labour.
●(1846) BAZ 280. e poanias da zousaat he spered ha d'en distrei dious an direolamant.
(7) Détourner (la face).
●(1621) Mc 65. Distroit hoz bisaig diouz ma pechedou.
●(c.1680) NG 687. Ha hon Saluer distroint e pen.
●(1861) BSJ 11. ne mès chet distroeit me face a zoh er ré em argarhé hag e scopé doh-ein.
(8) Distreiñ ar gaoz : détourner la conversation.
●(1860) BAL 180. Pa veze great ur gount fall bennac diraza, e tistroe brao ar gaoz.
(9) Détordre.
●(1659) SCger 43a. detordre, tr. «distrei p. oet.»
III. Loc. verb.
(1) Treiñ-distreiñ : faire des tours et des détours.
●(1977) PBDZ 783. (Douarnenez) treiñ-distreiñ, tr. «faire des tours et des détours.»
(2) Treiñ ha distreiñ : tourner et retourner.
●(1612) Cnf 78b. O treiff ha distreiff an traezou-man em calon.
●(1877) BSA 189. Iaouankic eo eaz trei ha distrei eur c'hrouadur.
IV.
(1) Distreiñ gant ur bouc'h : voir bouc'h.
(2) Treiñ ha distreiñ ub. war e nav zu : voir tu.
(3) Distreiñ war an tu ma skrab ar yar : voir yar.
(4) Distreiñ e benn kabestr da ub. : voir kabestr.
(5) Distreiñ penn e gazeg da ub. : voir kazeg.
(6) Distreiñ d'e lamm : voir lamm.
(7) Distreiñ d'e boull : voir poull.