prép. & conj.
I. Prép.
A. spat.
(1) De dessus.
●(1530) Pm 21. Han prophoedet dioar an tron, tr. «Et les prophètes, du ciel.»
●(c.1687) VEach 17. Ar Roué memes à impligeas é daou dourn Royal euit remui ar mein diuar ar cauarnse, pe en hini, euel mauoé digoret é guelsont vr scleryen bras, dré moyen vr lamp ardant allumet dirac ar Relegou sacrsé, antrasé à crescas meürbet an eston ames an oll assistantet.
●(1860) BAL 20. sevel bep-en-amzer an daoulagad divar al levr. ●(1867) GBI I 30. Lammet m' mantel diwar ma chouk, tr. «Otez-moi mon manteau de dessus les épaules.»
●(1908) PIGO II 131. Julig a dapas eur skudel diwar an daol.
(2) Diwar ar maez : de la campagne.
●(1763) SE 87. hunan d'or ar meas.
●(1902) PIGO I 120. en eun ti diwar ar maez. ●(1904) SKRS I 208. eun den divar ar meaz. ●(1906) KPSA 7. an dud diwar ar meaz. ●(1907) PERS 19. evel an dud divar ar meaz. ●314. ho daou edont divar ar meaz.
(3) Par.
●(1732) GReg 28b. Aller par mer, & par terre, tr. «Mont divar vor, ha divar zoüar.»
(4) Mont diwar he labour : s'absenter de son travail.
●(1902) MBKJ 136-137. Bep tro ma c'helle mont divar he labour, e teue ec'hars treid ann Aoter.
(5) =
●(1931) FHAB Genver 29. Labour diwar an dorchenn, peurvuia distrivus.
(6) Sur.
●(1870) MBR 166. darc'hai eunn taol baz houarn gant-han diwar he benn.
B. temp. À partir de.
●(1864) SMM 20. petra rin-me iviziken, divar hirio ! ●(1868) KMM 97-98. Divar neuze, an oll o doe joa outa, ac a glaske ober camaradiez ganta. ●(1870) MBR 26. Diwar neuze e oe lezet da goaza he c'hlac'har gwella ma c'helle.
●(1925) BUAZmadeg 536. Divar an unnek vloaz-se, ene ar zantez a oue beuzet en eur mor a levenez. ●772. Divar an devez-se. ●845. Divar an deiz ma oue sakret arc'heskop.
C. sens fig.
(1) Distreiñ diwar : changer de.
●(1870) MBR 80. distroit diwar ho mennoz, aotrou, tr. «changez de pensée, monsieur.».
(2) Bevañ diwar : vivre de.
●(1876) TDE.BF 431b. choum da veva diwar an aluzenn.
(3) Diwar e dra : à ses frais.
●(1530) Pm 172. Nep hep sy he hystorise / Ha dioar e tra arahe / He scruiffaff, tr. «Quiconque sans faute la raconterait / Et (?) à ses frais (?) la ferait / Écrire.»
(4) Diwar c'hoap : par moquerie, par dérision.
●(1530) Pm 83. Ha ne voe hep mar diuar goap, tr. «Et ce ne fut point sans doute par moquerie.»
(5) =
●(1876) TDE.BF 811. Pa vez bet diwar eur gazek eul loen bihan.
II. Loc. conj. Diwar ma : dès lors que.
●(1868) KMM 192. Mes, divar m'e doe greet e fasc kenta. ●(1890) MOA 129b. Aussitôt l'expédition commencée, tr. «diwar ma tigoraz ar brezel.»
►[form. conju.]
S2m diwarnout
●(1847) FVR xviii. An desiou a zroug-eur diwar-n-oud zo troet.
S3m diwarnezhañ
●(1772) KI 367. dorneza.
●(1907) PERS 291. da denna divarnezhan ar beac'h-se. ●(1907) AVKA 307. Ar soudardet (…) a difrapas diwarnehan e vantel ru-teval.
P1 diwarnomp
●(1576) Gk I 242. pellhaet diuarnomp.
P3 diwarnezho
●(1907) PERS 316. Tenna a rea divarnezho kement tra a c'helle ho dieza.