prép., adv. & conj.
I. Prép.
(1) À côté.
●(1464) Cms (d’après GMB 554). En quichen auprès. ●(1499) Ca 77a. Enquichen. g. au pres iouste. ●Equichen. g. pres. ●(c.1501) Donoet 18-21. pe hini so la[equet] en quichion an uerbe, tr. « laquelle est mise à côté du verbe » ●(1612) Cnf 29b. è quichen an riuyerou. ●(1633) Nom 233a-b. Locus maritimus : lieu près de la mer : læch ez quichen an mor. ●241a. Vrbs maritima, oppidum maritimum : ville près de la mer, ou située sur la mer : vn kær maritim, á ve situet è quichen an mor.
●(1659) SCger 96b. pres, tr. «equichen.» ●147a. equichen, tr. «auprès.» ●(1667) ARmorial 40. Cameru Trogoäzrat en Lanmaudez, Rosallic & autres, écartelé au premier & dernier d’azur à vn Vanet ou Coquille d’argent contrescartelé d’argent à quatre Billettes de gueulle posées en Croix & vn petit Croissant de mesme en abîme & pour deuise En quichen reyhé ma commeret, c'est-à-dire, qui se mesle de donner, se doit disposer à receuoir.
●(1860) BAL 168. e kichen ar paour. ●(1864) SMM 103. e kichen tud clan.
●(1925) BILZ 109. Saïg gourveet en disklo en abourz, e-kichen ar pôtr.
(2) [avec la suffixation en -ik] Tout à côté.
●(1877) BSA 226. Eur planken en em gav em c'hichennic.
●(1902) MBKJ 2. e kichenik kaloun Mari. ●(1911) BUAZperrot 675. e kichenik Lanmeur.
(3) En comparaison de, auprès de.
●(1872) ROU 78b. S'il se connaissait, il verrait qu'il n'est rien auprès de son frère, tr. «mar en em c'houzfe e velfe ne d-eo man e kichen e vreur.»
●(1912) MMKE xv. en kichen hirie. ●(1915) MMED 300. n'int memez netra e kichen ho poaniou. ●(1917) LZBt Gouere 34. pegen brao eo beaji er c'horn-ze breman e kichen gwechall. ●(1925) FHAB Mae 184. an dour e strad ar puns a oa divlaz e kichen laëz ar gazeg. ●(1926) FHAB Kerzu 466. n'int netra e kichen ar pez m'oant gwechall.
(4) (Être) sur le point de, faillir.
●(1909) FHAB Ebrel 126. Ha setu penaos oun bet e kichen ober anaoudegez gant paotret ar C'huz-Heol.
II. Adv. À côté.
●(1894) BUZmornik 233. enn eur c'hoat a ioa e kichen.
●(1911) BUAZperrot 290. tud dindan o armou e kichen.
III. Loc. conj. E-kichen ma, e : en comparaison de.
●(1872) ROU 50. E kichen m'edon.
●(1903) MBJJ 265. Nag eo gradus gant an nen beaji breman, e-kichen ec'h eo beaji war greiz an de ! ●(1910) MBJL 60. Digoust eo digeri hencho houarn er vro-man e-kichen mac'h ê en Breiz-Izel.
►[form. comb.]
(1) E-kichen ub.
S1 em c'hichen
●(1877) BSA 198. Me vel santes Anna em c'hichen. ●(18--) TVG 3. Hac hi pa glêvas se, azea em c'hichen. ●(1889) ISV 454a. Me ro goasked ha goudorenn / da gement a zo em c’hichen.
●(1935) ANTO 181. ne gouezo ar glao em c'hichen hepken.
S2 ez kichen / en da gichen
●(1864) SMM 54-55. emaon ato en da guichen.
●(1954) LLMM 42/13. an aezenn-noz, ar stêrig, evned munut, netraigoù na weler ha na glever ket, petra bennak m’ouzer emaint aze ez kichen : en ur ger, ar vuhez ! ●(1960) PHPD 381. (Plougrescant) pa weles ac’hanoñ o tremen en ez kichen.
S3m en e gichen
●(1710) IN I 102. en e guichen hac en e bresanç. ●(1766) MM 853. petra oac'hu en he guichen ? tr. «Qu'étiez-vous, à côté de lui.» ●(17--) EN 3531. pariuis ne gichen a moay eun eston vras, tr. «quand j'arrivai auprès, j'avais grand effroi.»
●(1877) BSA 229. da renta en he gichen he huanadenn diveza.
●(1924) BUBR 48/1157. Korf ar plac'h a oa en e gichen a zireudas tamm-ha-tamm. ●(1935) ANTO 36. en e gichen eur gador, eun daol, eur greuseufi.
S3f en he c'hichen
●(1868) SBI I 296. En he c'hichenn p'eo azeet, tr. «Près d'elle quand il s'est assis.» ●(1877) BSA 216. He merc'h a ioa breman en he c'hichen.
●(1902) PIGO I 13. an hini goz, eur plac'hik en he c'hichen a oa êun d'ean. ●(1914) ARVG mae 75. An Houad hag an Houadig a zo dister ha paour en he c'hichen. ●(1915) MMED 140. pa'z eo guir e veve en he c'hichen hed an oll amzer. ●(1955) STBJ 149. en he c'hichen war al leur.
P1 en hor c'hichen
●(1877) BSA 215. da ziscar en hor c'hic'hen unan benac euz hon tud. ●(1878) EKG II 102. Azeza a reaz enn hor c'hichen.
P2 en ho kichen
●(1860) BAL 168. ar re zo en ho kichen. ●(1864) SMM 84-85. pet guech he deus scoet en ho kichen. ●(1878) EKG II 45. o c'hournijal enn ho kichenn…
P3 en o c'hichen
●(1806) JOS 11. En o c'hichen e savas seiz goullou ha divoed. ●(1864) SMM 104-105. p'en em gaver en ho c'hichen.
●(1957) AMAH 92. en o c'hichen e fichfiche un toullad paotred.