v.
I. V. intr.
(1) Harpañ e : s'appuyer à.
●(17--) EN 1648. ma harb er hleun, tr. «en sorte qu'il s'appuie au fossé.»
►sans compl.
●(1857) GUG 97. Men deourn hemb harp erbet / É clasq attaù harpein.
(2) (au jeu de boules) Venir le plus près du cochonnet.
●(1932) ALMA 158. Da Job ar ruilladen genta, / D'ar re-all : harpa pe freuza.
(3) Harpañ ouzh : résister à, tenir tête à.
●(1877) EKG I 94. harpa ouc'h fallagriez an drouc-spered. ●(1878) EKG II 96. da glask tud da harpa ouc'h soudarded Canclaux. ●(1880) SAB 90. Stourmomp, arpomp ouz an dristidigez. ●95. arpa mad ouz kement a voall stourm ouzomp. ●115. arpa stard ouz e aliou fall, ouz ar goall-zonjou. ●(1889) SFA 95. N'euz fors Klara a harpaz out-ho.
●(1906) GWEN 20. harpa gwelloc'h euz ar goanv. ●(1909) FHAB Gwengolo 280. Fizianz hon deuz e teuio an Ao. Perrot ne harp netra outhan a ben ive da lakaat da asvevi en hor bro eur c'hoari ker koz ha ker brao. ●(1911) BUAZperrot 149. netra ne harpfe outo ! ●(1935) VKST Du 391. Diaes kenan oa harpa ouz eun den, d'ezañ kement a spered.
(4) Résister, tenir le coup.
●(1878) EKG II 131. Edon o vont da bifiga, n'oan ket evit harpa ken, rak n'oan ket evit kaout va alan.
●(1925) FHAB Here 378. Bec'h am eus bet, hen anzao a ran oc'h harpa, p'am eus gwelet va zad ha va mamm o tont aman. ●(1928) LEAN 120-121. Evelato ar vedesined a zisklerias n'oa ket ezomm da hasta, e c'helle harpa c'hoaz.
(5) S’arrêter.
●(1929) MKRN 178 (Gourin, Le Faouet, Scaer). Harpa… S’arrêter. An traiñ a harp e Koadloc’h.
(6) local. Bégayer.
●(1970) GSBG 62 (Groix). jãxarp [= eñ ’harp], tr. «il bégaie.» ●280. xarpiɲ ǝrant [= harpiñ a reont], tr. «Ils bégaient.»
II. V. tr. d.
A.
(1) Appuyer.
●(1647) Am 766. Harpa va daou glin, tr. «Appuyer mes deux genoux.»
●(1659) SCger 153b. harpa, tr. «apuyer.»
(2) Harpañ e benn e : appuyer, accoter sa tête à.
●(1848) SBI I 216. Hen harpa he benn 'n eun derwen, tr. «Lui, d'appuyer sa tête à un chêne.»
(3) Étayer, soutenir.
●(1633) Nom 145a. Tibicines : bois sur lequel sont appuyées les maisons ruineuses : stançounou, pezyou coet euit harpaff á ve darè da couezaff.
●(1659) SCger 113a. soustenir, tr. «harpa.»
●(1849) LLB 789. trestier aveid harpein hou ti.
(4) Aider, soutenir (qqc.).
●(1904) BOBL 24 septembre 1/1a. Ar Bobl, goude trugarekaat ar re a zo deuet dija ken niverus da harpa anezan ha da doulla d'ezan dre beb korn a Vreiz-Izel... ●(1907) AVKA 110. An den a hanve mad e religion a gav en amzer goz hag en amzer a vrema peadra da harpa e fe ha fe ar re-all. ●(1910) MBJL 177. war digare harpan an emgleo a stag a neve so Bro-C'hall ouz Bro-Zôz.
(5) Aider, secourir (qqn).
●(1911) BUAZperrot 584. da harpa o zad en e gozni. ●(1913) AVIE 292. harp te vredér.
B. sens fig.
(1) (cuisine) Accompagner (un met).
●(1922) IATA 47. eur voutaillad gwin bennag a gavin da harpa ar geusteuren.
(2) (musique) Accompagner (les voix).
●(1903) MBJJ 36. Da harpan ar mouejo, a zo eun harmonium. ●(1944) EURW I 174. Gladys a ganas en eur harpa he mouez heson gant ar piano.
(3) Harpañ gwirioù ub. : défendre les droits de qqn.
●(1925) FHAB Genver 9. eun emgleo (…) savet evit harpa gwiriou ar vrezelourien goz.
(4) Harpañ kozhni ub. : soutenir la vieillesse de qqn.
●(1862) BBR 14. n'espérit mui / E chomfé ho mab karet vid harpa ho kosni, tr. «n'espérez plus que votre fils bien-aimé reste pour appuyer votre vieillesse.»
●(1908) PIGO II 183. Bean 'm eus pevar mab : tri ane a zo mat da vont d'ar gann. Kaset daou ganac'h, ha lezet egile ganin da harpan ma c'hozni.
(5) Harpañ komzoù ub. : étayer les dires, les propos de qqn.
●(1926) FHAB Here 373. Da harpa e gomzou, an Tad Herve a roas d'eomp ive skoueriou.
III. V. tr. i. Harpañ gant ub. : aider qqn.
●(1896) HIS 141. harpein getoñ de zoug é groéz.
IV. V. pron. En em harpañ.
(1) V. pron. réfl. Prendre appui, s'appuyer.
●(1633) Nom 157b. Solium : chaire appuiresse : cador den em arpaff. ●165b. Scipio : baston à s'appuyer : baz den em harpaff.
●(1744) L'Arm 15b. S'appuyer, tr. «Um harpein.»
●(1864) JKS 104. N'en em harpit ket war eur gorsen a zo bransellet gant ann avel. ●(1876) TDE.BF 281b. En em harpa war, tr. «s'appuyer sur.» ●(1878) EKG II 47. Mont a riz d'en em harpa ouc'h ar punz koz. ●(1889) SFA 24. Fransez en em harpaz ouz ar voger. ●73. oc'h en em harpa ouc'h mogerriou an Iliz.
●(1911) BUAZperrot 141. an neb a c'hell en em harpa varno. ●(1924) FHAB Genver 10. Ar re goz a veze lezet ganto ar pilieri evid en em harpa.
(2) V. pron. réci. S'entraider.
●(1907) FHAB Even 100. ma karont en em voda hag en em harpa.