f. kartoù
I. (jeu)
(1) Carte à jouer.
●(c.1718) CHal.ms i. cartes, tr. «carteu, ur garten.» ●(1732) GReg 138a. Carte à joüer, tr. «Cartenn. p. cartou.»
●(1834) SIM 249. ar c'hartou hac ar voutaill (...) a so adversourien an tieguezou. ●(1890) MOA 139a. Battre les cartes, tr. «meska ar c'hartou.»
●(1911) BUAZperrot 342. ar c'hartou, an disou hag an arc'hant a veze en taol.
►[au plur. après un art. ind.] Ur c'hartoù, ur re gartoù : un jeu de cartes.
●(17--) EN 155. Chetu aman eur hartou neue flam, tr. «voici des cartes flambant neuves.» ●(17--) BMa 1481. Diguesset dimp eur ré dinso, tr. «Apportez-nous un jeu de dés.» ●1482. Cetu a se eur ré garto, tr. «Voilà un jeu de cartes.»
●(1849) SBI II 298. Eur c'harto pe eun dinso, wit goûd piou a gollo.
(2) C'hoari ar c'hartoù : jouer aux cartes.
●(1732) GReg 138a. Joüer aux cartes, tr. «C’hoari ’r c’hartou.» ●511a. Jeu de cartes tr. « C'hoary 'r c'hartou. » ●(17--) BMa 1492-1493. Pon bo choariet ar charto / Neuse nin choario an dinso, tr. «Quand nous aurons joué aux cartes, / Alors nous jouerons aux dés.» ●(17--) ST 354. Da c’hoari ann dinsou, ar c’hartou goloet, tr. «jouer aux dés et aux cartes.»
●(1857) CBF 124. C’hoari’r c’hartou, tr. « Jouer aux cartes. » ●(1876) TDE.BF 88b. c'hoari ar c'hartou, tr. « Jeu de cartes, jouer aux cartes. » ●324b. C’hoari ’r c’hartou, tr. «jouer aux cartes.» ●(c.1890) CFB 112b. Ha te a oar c'hoari 'r c'hartou ?
●(1905-1906) BOBL Kerzu-Genver (d’après KBSA 167). Gouzout a rez c’hoari ’r c’hartou ? ●(1977) PVPR 74. Un dra a blije kalz din, pa oan bugel, a oa chom da c'hoari ar c'hartoù goude koan.
(3) C’hoari c’hartoù : jouer aux cartes.
●(1989) TDBP IV 31. C'hoari c'hartoù, tr. « Jouer aux cartes. »
(4) C’hoari kartoù : jeu de cartes.
●(1732) GReg 138a. Jeu de cartes, tr. «C’hoary cartou. p. c’hoaryou-cartou.»
●(1876) TDE.BF 324b. C’hoari kartou, tr. «jeu de cartes.»
(5) Taol kartoù : partie de cartes.
●(1909) BOBL 20 novembre 256/1b. da ober eun taol kartou. ●(1923) KNOL 299. ober eun taol kartou da dremen an amzer. ●(1932) ALMA 101. ma c'hounezan eun taol kartou. ●(1959) BRUD 8/9. Moarvat eo staget bremañ gand e daol-kartou, en ostaleri.
II. (botanique, horticulture) Gousse.
●(1934) BRUS 265. Une gousse, tr. «ur garten, pl. karteu.»
III.
(1) Treiñ ar gartenn àr an tu arall : s’opposer.
●(1790) MG 442 (G) I. Marion. Troeit er gartèn én tu-aral, m'amiès.
(2) Pikañ e gartenn : pointer au chomage.
●(1936) IVGA 42 (Ki) Y. Drezen. Pa soñjan e rank va hini koz mont da bika e gartenn. ●48. Ho niz ne vo ket dao d’ezan morse mont da bika e gartenn gant ar paour kaez bougreed.
(3) Gouzout ar gartenn : être au courant (des nouvelles).
●(1876) TDE.BF 324b. C[ornouaille,) Gouzout ar gartenn, tr. «savoir ce qui se passe, être aux courant des nouvelles.»
(4) Kontañ kartoù : conter des blagues.
●(1962) EGRH I 27. kontañ k[artoù], tr. « conter des blagues. »