v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Envoyer.
●(1499) Ca 29a. Cacc. g. deboutter.
●(1732) GReg 357a. Envoier, tr. «Caçz. pr. caçzet.»
●(1862) BSH 65. Me ya da gas liser.
►absol.
●(17--) EN 460. nin sou prest dond da vid, da gas, a da gerhad, tr. «nous sommes prêts à venir chercher, envoyer er quérir.»
(2) Amener, conduire.
●(1621) Mc 90. an pechet en quecc en quals à miserabiliteou all.
●(1659) SCger 29a. conduire, tr. «cacç.» ●(c.1680) NG 330-332. Vt steren guen ha scler / Ou hassas bet el leh / Ma houe gannet hun Saluer. ●651. Ha casset a ty de ty. ●1545. Nezé er cassezant bedic ty Caiphas.
●(1849) LLB 499. kas er seud d'el lanneu.
(3) Chasser, expulser.
●(1499) Ca 29a. Cacc. g. deboutter.
(4) Emporter.
●(17--) EN 991. quas guenin an dou bechad lien, tr. «emporter les deux paquets de toiles.»
●(1821) SST 142. en diaul he gasset guetou. ●(1886) SBI I 42. Cass ganthan livr ha cartouren, tr. «Emportant livre et quateron.»
(5) Passer (du temps).
●(1880) SAB 24. E scol ar bed en dëun, e casser calz amzer o studia disteraziou. ●168. Ho polontez eo e cassfenn va buez er bed-man var c'hed eus an eurusdet-se.
●(1906) KPSA xxi. Ar goazed a gase kalz amzer en hostaleriou. ●(1912) BUEV 39. en herradig amzer en doé kaset én un ti benak. ●(1929) FHAB Eost 315. bernia danvez ha dre-ze gallout korfata ha kas o amzer er c'hoariou.
(6) Mener (une vie)
●(c.1680) NG 235. Herué er vuhé e cassehemp.
(7) Apprendre (à qqn).
●(1909) KTLR 21. M'ho kaso da doui. Ne ve ket touet ama, emechans.
(8) Rendre, faire devenir.
●(1927) KANNkerzevod 7/10. mat nemet da gas an dud da biz.
(9) Inciter, pousser.
●(1792) BD 4620. ar rese am quesse da bechin nos ha de, tr. «Ce sont ceux-là qui me poussaient à pécher nuit et jour.»
(10) Kas trouz : faire du bruit.
●(1907) VBFV.bf 37b. kas trouz, tr. «faire du bruit, murmurer.»
(11) Kas trouz da ub. : réprimander.
●(1939) RIBA 13. É amezegion e gasè trouz dehon aveit el lakat de gemér ur voéz.
(12) Manier, employer.
●(1856) GRD 155. cass en adoué hag er hourhèd.
B. [en locution]
(1) Kas da vat : mener à bien.
●(1909) BOBL 31 juillet 240/1a-b. e c'heller lavaret penaoz o deuz kaset o mennoz da vad. ●(1912) BUEV 16. d'en oed a nandek vlé, Jean-Mari e hellas érfin kas de vat er chonj en doé groeit. ●23. Mes Doué e houi guel aveit-omb penaus hum gemér aveit kas pep tra da vad. ●(1920) MVRO 21/1a. Evit kas da vad hon menoz.
(2) Kas da benn : mener à bien.
●(1876) TDE.BF 325b. Kas da benn, v. a., tr. «Achever, accomplir, mener à bonne fin.» ●(1882) BAR 192. Setu perag e cassaz he labour da benn.
●(1957) AMAH 113. Deut on da Varsovia da gas da benn ur gefridi a-bouez evit ar Volcheviked. ●(1963) LLMM 99/265. abalamour ma virent outañ kas da benn ul labour boulc’het gant kement a verv.
(3) Kas da bennvat : faire aboutir.
●(1963) BAHE 35/6. Ma sikouro kas da bennvat ar gelennadurezh a gaver e Lizher-Meur ar Pibien.
(4) Kas e daol da vat, da benn : réussir son coup.
●(1939) MGGD 38. petra a vije ret prienti hag ober evit kas an taol da vat. ●43. laouen-bras da veza kaset e daol da benn. ●72. heñ e-unan ne oa ket barrek da gas an taol da benn.
(5) Kas anezhi : faire la fête.
●(1952) LLMM 31/58. (Douarnenez) kas anezhi, tr. «faire la noce.»
(6) Kas en-dro : faire fonctionner, animer.
●(1877) EKG I 237. enebi ouc'h ar re a gase an traou enn dro er vro.
●(1903) MBJJ 31. eun traouilh houarn kaset endro gant ar vapeur. ●(1909) KTLR 93. lorc'h ha fouge a gemeraz o velet e vedo he unan, o kas en dro oll dud ar maner. ●(1933) MMPA 98. kas endro ar c'harr-neza. ●(1970) BHAF 223. Ya, ar stek e-noa da gas ar stal endro.
(7) Kas da goll : mener à sa perte.
●(1911) BUAZperrot 676. an dud, eur braz anezo, a gas da goll o ene.
(8) Kas da get : anéantir.
●(1876) TDE.BF 325b. Kas da get, v. a. V[annetais], tr. «Anéantir, dissiper.»
●(1942) DRAN 94. Troadegiez ha kanoliez ar C’hallaoued, er c’hornad, o (sic) zo bet tost kaset da get gant an tokarnou plat.
(9) Kas da netra : anéantir.
●(1876) TDE.BF 325b. Kas da netra, v. a., tr. «Anéantir, dissiper follement.»
(10) Kas dent : faire ses dents (bébés).
●(1968) BAHE 57/49. peogwir e kase dent, an nebeutañ tra dezhañ 'oa ober taolioù esae ganto ! ●53. e kase dent : kaout dent ; donet da vezañ brasoc'h o komz eus ur bugel.
(11) Kas d'ar bed all : envoyer dans l'autre monde.
●(1878) EKG II 150. oc'h euz kaset d'ar bed-all unan-bennag euz ar pilpouzed panen-ze.
(12) An eil da gas egile : l'un dans l'autre.
●(1908) FHAB Gwengolo 261. beb bloaz, an eil da gass egile, tost da 6,000 famill. ●(1920) MVRO 59/1a. 72 er Franz, an eil da gas egile.
(13) Kas ub. war e giz : renvoyer qqn.
●(1732) GReg 805b. Renvoïer au lieu d'où on étoit venu, tr. «Caçz var e guiz.»
II. V. tr. i.
(1) Kas da ub. : réprimander.
●(1912) DIHU 81/37. Mar manké deu vlank hembkin é vezé kaset dehon épad er suhun abéh.
(2) Kas a-enep ub., udb. : combattre qqn, qqc.
●(18--) SAQ II 4. Er c'hazetennou e kaser eneb d'hezan.
●(1936) LVPR 78. Ar vistri-skol a gav, atao, an tu, eun devez pe zevez, da gas eneb al lezenn gristen. ●(1936) PRBD 93. E lavaren bremaik, e zo kals tud o kas eneb lezenn ar Govesion.
(3) Kas war ub. : combattre qqn par la médisance.
●(1915) HBPR 222. Ar vistri-skol, dreist oll, a gase var ar veleien goasoc'h eget biskoas.
(4) Kas war ub. : rechercher, poursuivre qqn pour le persécuter.
●(1847) FVR 268. eur miz bennak goude, e oa a nevez ar c'has war ar veleien.
(5) Kas war/àr-lerc’h ub. : combattre qqn par la médisance.
●(1870) FHB 284/182a. ar fallakr-ze a zo attao o kass war lerc'h ar veleyen.
●(1929) DIHU 212/224. Soéhetoh é berpet Logunéhiz ha kas e hrant start arlerh Elen.
(6) Kas war-lerc’h : poursuivre, chasser.
●(1967) BAHE 53/61. hag ivez ar chas o harzhal en tiegezhioù diwar-dro, ha neuze ul louarn o kas war-lerc’h ar c’honikled.
III. V. intr.
(1) Lez da gas : laisse couler, tomber, courir.
●(1914) MAEV 188. lez da gas, emon-me, mar gellan en em denna kempen ac'halen, m'em bezo traou da gonta divezatoc'h ! ●(1923) KNOL 296. Oh ! lez da gas. Ama ez eus diou fusuilh garget, eme Ian. ●(1947) BIKA 54. Lez da gas, Jakez !
(2) (chasse) Mener, courir après un animal.
●(1902) PIGO I 26. hag hen da gas evel pa vije eur blei en e raog. ●(1962) GERV 50. ar chas a gase kalonek hag a rasailhe hep ehan.
(3) (en plt d'armes à feu) Avoir comme portée de tir.
●(1914) KANNgwital 139/431. e vezo tennet gant eur garabinen Lebel, henvel ouz ar fuzil, nemet ne gas ket ken pell.
(4) Kas war-raok, a-raok : aller, marcher vite.
●(1857) CBF 17. Mall eo d'in kas araok, tr. «Il me faut marcher vite.» ●(1895) GMB 90. pet[it] Trég[uier] kas, kas war rok, tr. «aller vite.»
IV. V. pron. réfl. En em gas : s'éloigner.
●(1727) HB 32. En em gacit diouzin, tud milliguet.
V.
(1) Kas ouzh torgenn : voir torgenn.
(2) Kas kouignoù sant Stefan : voir kouign.
(3) Kas e erv da benn : voir erv.
(4) Kas da Gêrgof : voir Kêr.
(5) Kas da bakañ morilhoned : voir morilhoned.
(6) Kas e garr e-unan : voir karr.
(7) Kas e dog d'ar bern : voir tog.
(8) Kas ar saout da beuriñ en ur park all : voir saout.
(9) Kas ar big da gac'hat : voir pig.
(10) Kas ar freskad da di ub. : voir freskad.
(11) Kas ar c'hazh d'ur pennc'hêr arall : voir kazh.
(12) Kas da welet sant Pêr : voir sant.
(13) Kas sant Pêr da Gerborzh : voir Kerborzh.
(14) Kas an den d'ar bern : voir bern.
(15) Kas ar stal d'an dour : voir dour.
(16) Kas d'ar gornôg : voir kornog.
(17) Kas da chouchañ : voir chouchañ.
(18) Kas war ar c'herzhed : voir kerzhed.
(19) Kas da vale : voir bale.
(20) Kas da ganañ : voir kanañ.
(21) Kas da skrabat : voir skrabat.
(22) Kas da straniñ : voir straniñ.
(23) Kas da gousket : voir kousket.
(24) Kas da sutal : voir sutal.
(25) Kas da sutal brulu : voir brulu.
(26) Kas da dreiñ mein da sec'hañ : voir mein.
(27) Kas da granketa : voir kranketa.
(28) Kas da dalaregeta : voir talaregeta.
(29) Kas da stoupa : voir stoupa.
(30) Kas da faloueta : voir faloueta.
(31) Kas da c'hwileta : voir c'hwileta.
(32) Kas da c'harzhata : voir garzhata.
(33) Kas da vrammañ : voir brammañ.
(34) Kas da geureuka : voir keureuka.
(35) Kas da glask triñchin : voir triñchin.
(36) Kas da c'hwennat panez : voir panez.
(37) Kas da gaolmoc'ha : voir kaolmoc'ha.
(38) Kas da driñchina : voir triñchina.
(39) Kas ba bizmoc'ha : voir pizmoc'ha.
(40) Kas da boura : voir poura.
(41) Kas da beuriñ : voir peuriñ.
(42) Kas da gastrilhesa : voir kastrilhesa.
(43) Kas da vleuta : voir bleuta.
(44) Kas da bolotresa : voir polotresa.
(45) Kas da gac'hat : voir kac'hat.
(46) Kas da bourmen : voir pourmen.
(47) Kas da c'hwitellat : voir c'hwitellat.
(48) Kas da c'hwitellat kioc'hed : voir kioc'h.
(49) Kas da c'hwitellat kioc'hed d'an dour-sav : voir kioc'h.
(50) Kas da c'hwitellat kioc'hed war gribell Menez Are : voir kioc'h.
(51) Kas da c'hwitellat mouilc'hi da Venez Are : voir mouilc'hi.
(52) Kas da sutal brini war Menez ar C'hailhoustr : voir brini.
(53) Kas da zichoual ar brini war Menez Frubi : voir brini.
(54) Kas da lusa da Goad Porzh Duaot : voir lusa.
(55) Kas e kannad da gaout holl diaouloù an ifern : voir kannad.
(56) Kas da dreiñ bili d'an aod : voir bili.
(57) Kas da sutal brulu da Venez Are : voir brulu.
(58) Kas da sutellat brulu war ar Menez Are : voir brulu.
(59) Kas da sutal brulu war ar Menez Bre : voir brulu.
(60) Kas da gaoc'ha da Baris : voir kaoc'ha.
(61) Kas da gaoc'hkezeka : voir kaoc'hkezeka.
(62) Kas da gousket d'an heol : voir heol.
(63) Kas d'an heol : voir heol.
(64) Kas d'e doull : voir toull.
(65) Kas ub. d'e nask : voir nask.
(66) Kas da wriat botoù : voir botoù.
(67) Kas ub. da vaesa : voir maesa.
(68) Kas d'an hent glas : voir hent.
(69) Kas d'ar wedenn : voir gwedenn.
(70) Kas d'ar foar : voir foar.
(71) Kas da foar an diaoul : voir foar.
(72) Kas da foar an ifern : voir foar.
(73) Kas da foar ar c'hwitelloù : voir foar.
(74) Kas e vel da foar sant Laorañs : voir mel.
(75) Kas gant ar grug : voir krug.
(76) Kas gant ar foeltr : voir foeltr.
(77) Kas gant mil mallozh an Aotrou Doue : voir mallozh.
(78) Kas gant ar mil mallozh ma Doue : voir mallozh.
(79) Bezañ kaset d’ar gêr gant e viz bihan : voir kêr.
(80) Kas ub. da grampouesha : voir krampouesha.
(81) C'hoari kas d'ar gêr : voir c'hoari.
(82) Bezañ kaset evel piz er pod : voir piz.
(83) Bezañ kaset betek ar mouch : voir mouch.
(84) Kas da Logunec’h : voir Logunec’h.