pron., prép. & interj.
I. Pron. dém.
(1) Cela.
●(1621) Mc 37. pe quehit à amser eo padet quement se.
●(1659) SCger 87b. outre ce, tr. «ouzpen quement-se.» ●166b. quement-se, tr. «cela.»
●(1821) SST 68. evehat doh quement-cé. ●(1866) LZBt Ebrel 98. Kement-se na distan ket c'hoaz kasoni ar roue. ●(1869) FHB 216/53a. o welet kement-se. ●(1870) FHB 308/370a. Lamponet euz ar re falla a zo paet evit kementse. ●(1878) EKG II 50. Kement-se a lakea ac'hanoun da hasta a-fo.
●(1907) AVKA 243. Kement-ze a zo graet gan Doue. ●(1925) CHIM 7. Ha da dad, goût a ra kement-se ?
(2) Autant, tant.
●(1878) EKG II 11. Ne viche ket bet red beza kement-se var evez. ●40. mez ne riz ket kals a van evit kement-se.
●(1909) KTLR 158. Ha feidazoumen ! ne meuz ket kement-se da roi. ●(1935) BREI 438/3c. N'eo ket ret bresa kement-se, evelato !…
(3) Cependant, malgré tout.
●(1892) SKG 32. Oc'hpen, chilaou 'ta, kement-sé, / N'oun ket evit but ganoc'h bemdé, tr. «En outre, écoute donc, kement-sé (1) je ne puis être avec toi tous les jours.» (1) kement-sé, expression très usité à Scaër. ●(18--) CST 62. A dra zur, marvailhou an ostiz hag e verc'h a oa mat. Kement-se, e oant trist eun nebeut. ●78. An tirant en doa mall da c'houzout pe sort liou en deus gwad eur c'hristen. Kement-se, ez eas adarre dre gaer da Viktor. ●84. Koustantin a oa c'hoaz pagan ; kement-se, diwar neuze grasou Doue a bare warnan.
●(1908) FHAB Here 311. Yao ha yao mar gouie. – Kement-se ne ieas ket var eün varzu koat ar Reunik. ●(1909) FHAB Ebrel 114. Deuet oc'h, kement-se, divar ar mare ! ●(1927) FHAB Gouere 140. Eun abardaez, kemend-se, en em gavas dirag eur maner.
(4) E grez kement-se = (?) pendant ce temps-là (?).
●(1838) OVD 132. Mæs é gré quement-cé, me guemérou é grat en disprisance e elle donnet d'eign a gaus d'em action.
(5) E kement-se : toutefois.
●(1857) CBF 65. E kement-se ne gredann ket e kollfenn, tr. «Toutefois, je ne crois pas perdre.»
II. Loc. prép. Kement-se a : autant de, tant de.
●(1856) VNA 225. hemb quement-cé a cérémonieu.
●(1906) KPSA 30. N'ez euz ket kement-se a dud a gav kaer traou ar bed. ●(1928) SAKO 25. Eur c'horf ken dismeg ha hennez, ha dleout a ra magan kement-se a ezommou ? ●(1935) CDFi 14 septembre. Evid petra ha da ober peseurt ez eus ezomm kement-se a arc'hant.
III. Interj. Quand même, à la fin.
●(1909) FHAB Meurzh 114. Deuet oc'h, kement-se, divar ar mare ! ●(1927) FHAB Gouere 140b. Eun abardaez, kemend-se, en em gavas dirag eur maner kaer. ●(1974) GAME 28. Me hell chom kemehe.