m. –où
(1) Maladie.
●(1499) Ca 38a. g. maladie entre cuir et char. b. cleuet entre quic ha crohenn. ●(1576) Cath 31 f° 12 v° 21-22 – f° 13 r° 1-2. ha bede an amser presãt ez dinaou an eol hep cessaff he relegou santell, peheny agra saluo en cliyffyen a pep cleuet. ●(1612) Cnf 2a. yachat an cleffeueiou eues an eneff. ●47b. entredou vn cleuffet en saesiz. ●(1633) Nom 191a. Missio causaria : congé honneste, comme par maladie : coungè honest, eguis drè clèuèt. ●255a. Morbus, valetudo aduersa : maladie : cleufuet.
●(1659) SCger 75b. maladie, tr. «clênvet p. egeou.» ●(c.1680) NG 602. goual clenuet. ●(1689) DOctrinal 200. Lavaret gant ar compsou-ma, é commanças ar clevet d’é pressi. ●(1732) GReg 594a. Maladie, tr. «Clênved. clêved. p. clêvejou. Van[netois] clihuëd. p. clihuëdëu. cleñhued. p. cleñhuëdëu.» ●(1744) L'Arm 226b. Maladie, tr. «Cleinhuétt.. édeu. m.»
●(1821) SST 78. misere, trebil, clinvet. ●(1849) LLB 1219. É pad é glinwedeu. ●1549. Mar guélet ged klinwed ul lon é tal tagein. ●(1852) MML 169. A bean ec'h oc'h-u dalc'hed gant ar c'hlenvet ? ●(1857) CBF 58. N'euz fors peger paour eo, distag eo dioc'h pep klenved, tr. «Quoique très-misérable, il ne connaît pas la maladie.» ●(18--) PEN 93/162. Sourcen an oll clevejo distilans ar vocen.
●(1911) SKRS II 132. Mervel a reas divar ar c'hlenved.
►Ober ur c'hleñved : attraper, contracter une maladie.
●(1925) BUAZmadeg 356. D'an oad a zaou vloaz var 'n ugent e reaz eur c'hlenved braz. ●381. met ober a reaz eur c'hlenved braz.
►Dastum, serriñ ur c'hleñved : attraper, contracter une maladie.
●(1839) BESquil 503. guet eune a charrein er hlinhuèd doh-t-hai. ●(1866) HSH 131. cals anezo a zestume clênved.
►Bezañ kaset gant ar c'hleñved : être usé par la maladie.
●(1864) SMM 132. Sellit da guenta penaus e casset an den-se gant ar c'hlenvet ! ●(1883) MIL 191. Eur paour, ken kasset gant ar c'hlenved ma velet he groc'hen stag ous he eskern, a deuas d'he gaout.
(2) Kleñved marv / kleñved mervel : agonie.
●(1936) BREI 444/2d. Pa voe skoet gant e glenved maro, e 1932. ●(1941) FHAB Meurzh/Ebrel 36. (Skrignag) Klenved mervel = dernière maladie : «Breman ez eus eiz vloaz ha daou ugent e oan en Amerik ; pa oa va gwreg en he c'hlenved mervel e c'houlennas ouzin lakat eun oferenn eviti e Koat-Keo, pa zistrojen d'ar vro ; n'eus dor ebet a gement ne zigorfe ket gant arc'hant... nemet hini ar baradoz !»
(3) Kleñved a varv : maladie mortelle.
●(1854) PSA II 262. Chom a ra clan guet ur hlinhuèd a varhue.
(4) Goude berr gleñved : à l’issue d’une courte maladie.
●(1910) MBJL 197. deut da vervel goude berr glenved. ●(1935) BREI 432/4a. marvet, goude berr glenved.
(4) Kleñved diwezhañ : article de la mort.
●(1752) BS 5. En e glenvet diveza, goude beza recevet e oll Sacramanchou, an drouc speret a glascas troubli ar peoc'h eus e Ene. ●(1790) MG 313. A oudévéh, a pe uélan ur fal grechén é tiscoein seblandeu a gonversion én é zehuehan clinhuæd, n'eèllan quet hum virét a voud én arvar ag é salvedigeah.
●(1825) COSp 309. Acteu necessær ér hlinhuet dehuéhan.
(5) C'hoarzhin a ra he c'hleñved outi : elle est enceinte.
●(1868) KTB.ms 14 p 199. Ho merc'h, sir, n'eo ket gwall-glanv : c'hoarzin a ra he c'hlenved out-hi. (Note de Luzel, édition française, tome II p. 78 : c'hoarzin a ra he c'hlenved out-hi, locution populaire pour donner à entendre qu'une femme est enceinte).
(6) Kleñved penn-tev = (?) oreillons (?).
●(1915) FBBF 105(11 décembre). Ar c'hlenved pen-teo a zo aman, eur vanden ac'hanomp a zo consignet 4 dervez.
(7) Kleñved stagus : maladie contagieuse.
●(1962) EGRH I 36. kleñved stagus m., tr. « maladie contagieuse. »
(8) Kleñved ar c’housked : maladie du sommeil.
●(1907) LZBt Genver 33. gant klenvet ar c’housket.
(9) Kleñved ar gêr : le mal du pays.
●(1975) UVUD 178. (Plougerne) Lod a groge kleñved ar gear en enno.
(10) Kleñved ar vro : le mal du pays.
●(1904) SKRS i 171. Ha gant he galoun, siouaz ! emañ klenved ar vro.
(11) Kleñved kalet : constipation.
●(1936) IVGA 44. me ’lavar d’eoc’h ne vije ket bet kleñved kalet du-mañ goude koan.
(12) Kleñved-mor / Kleñved ar mor : mal de mer, naupathie.
●(1732) GReg 593b. Mal de mer, tr. «Van[netois] clihuëd mor.» ●851b. Scorbut, maladie des Mariniers dans les voyages de long-cours, tr. «clêved-vor. p. Van[netois] cleañüed-mor.»
●(1866) LZBt Gouere 169. rak klenved ar mor a oe dalc’h-mad gant-han. ●(1876) TDE.BF 350a. Kleñved-vor, s. m., tr. «Scorbut.»
●(1929) SVBV 27. n’z eus bet hini klañv ebet ac’hanomp gant kleñved ar mor.
(13) Kleñved-nevez : lèpre.
●(18--) GBI ii 158. P’eo klanv gant ar c’hlenved newe, tr. «Puisqu’elle est atteinte du mal nouveau.»
(14) Kleñved-peultrin : tuberculose pulmonaire.
●(1920) MVRO 59/1a. astennadur ha grevusted ar c’hlenved-peultrin en Breiz.
(15) Kleñved-red : épidémie.
●(1982) TKRH 54. Ur seurt kleñved-red.
(16) Kleñved-sec’h : phtisie.
●(1744) L’Arm 283b. Phtisie, tr. «Cleinhuétt séh.»
●(1868) FHB 187/247b. ar c’hlenvet a beultrin, pe ar c’hlenvetseac’h (sic).
●(1902) LZBg Meurzh 67. Er sourzien e gred é ma koéhet é klinùed séh. ●(1903) EGBV 32. klinùed séh, m., tr. «phtisie.» ●(1910) EGBT 52. kleñved-sec’h, tr. «m. phtisie.» ●(1925) SFKH 29. cherret er hlenùed-séh (poitrinaires). ●(1944) DIHU 392/56. Kement-sé e zo bet abeg, merhat, d’er hlenùed séh sourein arnehon.
(17) Kleñved-tomm : typhoïde.
●(1659) SCger 23b. fievre chaude, tr. «clênvet tom.» ●(1732) GReg 411a. Fièvre chaude, tr. «Clêved Tom. p. clêvejou tom. Van[netois] clihuëd tuëm. p. clihuëdëu tuëm.»
●(1868) FHB 171/117b. galver breman, an derchen typhoid, ha guechal ar c’hlenved tom. ●(1877) FHB (3e série) 5/39a. ar c’hlenved tom pe an tiphuz. ●(1878) EKG ii 170. eur barrad klenved tomm.
●(1907) FHAB Gwengolo 204. ar c’hlenved-tom (fièvre typoïde).
(18) Kleñved-uhel : haut mal, épilepsie.
●(1499) Ca 38a. Cleuet vhel. g. le hault mal.