m.
I. temp.
(1) Midi.
●(1499) Ca 50b. Creis dez. g. lheure de midy. ●(1612) Cnf 61b. Dibriff dez an Iun quent an heur à creis dez. ●(1633) Nom 227a. Meridies : midi : cres-dez, creis-deiz.
●(1659) SCger 79b. midy, tr. «creizdé.» ●(c.1680) NG 1940. De Guner er Groes de craisté. ●(1732) GReg 623b. Midi, tr. «Crezdeiz. creiz-dez. Van[netois] creizte. creihte.»
●(1821) SST 34. en Angelus e larer dré dair guéh én dé, de vitin, de greis-dé ha de nos. ●(1849) LLB 1463. kent mé son kreiz-té. ●(1867) FHB 121/136a. Creis-deiz a voa o sini.
●(1907) AVKA 43. Ur c'hreiste benak e c'halle bea. ●(1910) MAKE 96. Wardro ar c'hreiste.
(2) Hun-kreisteiz : sieste.
●(1912) BUAZpermoal 652. el lec'h m'oa bet ar vugale oc'h ober o hun-kreiste. ●(1936) BREI 442/2d. kuit a hun kreizte.
(3) Kousk-kreisteiz : sieste.
●(1938) BRHI 71. avec le court repos de la méridienne (kousk-kreisté). ●(1942) FHAB Du/Kerzu 223. da vare ar c'housk-kreisteiz.
(4) Goude kreisteiz : après-midi.
●(1835) AMV 26. dioc'h ar mintin, pe goude creiz-deiz.
●(1911) SKRS II 34. Goude kreisteiz, da eun heur. ●(1919) BUBR 6/164. Goude kreisteiz ez a eur gorveen da gazern Marceau da-vit boued. ●(1954) VAZA 84. pa ranke ur rannad martoloded mont kuit eus Brest da baramantiñ ul lestr e porzh-mañ-porzh, ha d’ar sadorn goude kreisteiz e-pad an enselladenn vras.
(5) Ar c'hreisteiz-mañ : ce midi.
●(1790) MG 72. ne mès quet bet men goalh a vouéd er hreisté-men.
●(1854) GBI II 96. Me a zo bet eus hi c'herc'had, / Ar c'hreiz-de-man, en ti he zad, tr. «J'ai été la chercher, / Ce midi, chez son père.»
II. spat.
(1) Sud.
●(1557) B I 245. Dou prenest onest en creis dez, tr. «deux fenêtres raisonnables, au midi.» ●(1633) Nom 238b. Cardo : chemin trauersant les champs, de midy vers la minuict : an hent á tremen an maezyou diouz an cræs-dez bette'n anter-nos.
●(1732) GReg 624a. Le midi, le païs du midi, tr. «Ar c'hrezdeiz. bro ar c'hrezdeiz.»
●(1849) LLB 56. distroeit t'er hreizté.
●(1911) SKRS II 167-168. e tu ar c'hreisdeiz euz bro Franz. ●(1913) AVIE 200. ag er hreisnoz, ag er hreisté.
(2) Er c'hreistez da : au sud de.
●(1903) MBJJ 178. Ar Sion a oa er c'hreiste d'ei. ●(1919) LZBt Du 24. er blenen er c'hreizte d'ar meneiou.
(3) Avel ar c'hreisteiz : vent du midi.
●(1633) Nom 220b. Auster, ab hauriendo. Notus : vent de midy, pluar : auel an cræs-dez.
(4) An heol en e greisteiz : le soleil à son midi.
●(1854) PSA II 70-71. diavis erhoalh aveit derhel rai bêl é zeulegad bandet ar en hiaul én é greisté.
III.
(1) Chom e c'henoù digor war greisteiz hanter : voir genoù.
(2) Reiñ da grediñ e vez noz da greisteiz : voir noz.
(3) Klask morilhoned da greisteiz : voir morilhoned.