f. –où
I.
(1) Écheveau.
●(1659) SCger 47a. echeueau, tr. «cuden.» ●140a. cuden neut, tr. «echeueau de fil.» ●(1732) GReg 315b. Écheveau, fil replié en plusieurs tours, tr. «cudenn. p. cudennou. cudenn neud.»
●(1888) SBI II 34. Me allumo ma boujienn, / A neo out-hi ma c'hudenn tr. «J'allumerai ma bougie (de résine), / Je filerai à sa clarté mon écheveau.»
●(1905) FHAB Gouere/Eost 126. Gant an traonwil neuze ez a da ober kudennou. ●(1909) TOJA 1. diou guden c'hloan. ●(1925) BILZ 135. na kudenn neud, na bechenn amann.
(2) Groupe.
●(1914) LSAV 118. Ar guden-dud a oa dastumet.
(3) Question, problème.
●(1878) EKG II 114-115. kudennou diez da zibuna, ha ne c'helli ho dibuna nemed pa vezi var al leac'h. ●(1883) MIL 280. Chans vad d'an hini a glasko dibuna ar guden-ze var va lerc'h. ●(1894) BUZmornik 350. pa veze eur gudenn bennag da zirouestla etre ann dud fidel hag hi [ann dud a iliz].
●(1908) FHAB Gwengolo 287. Er Marok ne ket prest ar gudenn da ziluya. ●(1909) KTLR 156. Tonerde, nonde, daonet ! Setu aze kudennou ! ●(1911) BUAZperrot 143. Divezatoc'h ar pab Aleksandr II, her c'hasas d'ar Franz da zibunan kudennou dem-henvel. ●(1924) FHAB Meurzh 98. Penaoz difuilha eun hevelep kudenn ? ●(1944) VKST Meurzh 68. kudenn an doare-beva, kudenn ar peoc'h etre ar poblou. ●(1969) BAHE 61/54. kudenn an arallekaat.
(5) Leizh ar gudenn : complètement, des pieds à la tête.
●(1884) LZBt Meurzh 59. Me zo katolik leiz ar guden.
(6) Restiñ ur gudenn : embrouiller la situation. Cf. rouestlañ.
●(1872) GAM 28. a forz da resti ar guden, oc'h eat en ti-kear adarre. ●80. n'euz ket izomm da veza pell evid resti eur guden. Pelloc'h e vezeur oc'h he diresti.
(7) (dans un pardon) Couple.
●(1931) VALL 162b. (un) couple, (…) pour les pardons, «kudenn f.»
II.
(1) Dibunañ e gudenn : donner son récit.
●(1889) ISV 361 (L) G. Morvan. Mar kirit va lezel da zibuna va c'huden, e vouesot penauz e zeaz ar stal.
●(1903) MBJJ 321 (T) L. le Clerc. An Au. Hwerou, daoust d'ean da vean skwiz a gorf, na skwiz ket o kontan d'imp an treo iskiz an euz gwelet en e veaj. N'eo ket peurdibunet gantan e guden pa deu ar c'houlz da zevel euz taul. ●(1910) MAKE 1 E. Crocq. Emoc'h o selaou ? Mad, neuze e stagan da zihuna (lire : da zibuna) ma c'huden. ●(1935) ANTO XII (T) E. ar Moal. Met kaout a reer (...) pennadou istor, aman, a-hont, dre ma tibun ar gudenn, hag a ra gantan eul levr skouerius-tre. ●(1935) ANTO XIX H. Tréhiou. ...e tibun ken brao e gudenn, ma vo heuliet gant dudi ha levenez...
(2) Dibunañ e gudenn : expliquer son affaire.
●(1905) ALLO 50 (L) Y.-V. Perrot. Mes, ha red eo e tibunfenn / Dioc'htu dirazoc'h penn da benn / Va c'hudenn ?
(3) Dibunañ e gudenn : se débrouiller.
●(1970) BHAF 259 (T) E. ar Barzhig. Red e oa d'e vab, da-larsañ, dibuna e gudenn e-unan.
(4) Kaout atav an hevelep kudenn da zibunañ : toujours raconter la même chose.
●(1910) FHAB C'hwevrer 34 (L) K. ar Prat. N'o deus nemet er (lenn : ar) memes kuden da zibuna, hag atao ar memes hini.
(5) Dibunañ kudenn(où) : démêler qque chose de compliqué.
●(1878) EKG II 114-115 (L) L. Inisan. Setu a-ze, Ian Pennors, kudennou diez da zibuna, ha na c'helli ho dibuna nemed pa vezi var al leac'h.
●(1929) FHAB C'hwevrer 63 (L) Y.-V. Perrot. Diouz ma ouezi dibuna ar gudenn-ze eo e welimp petra 'c'helli da ober diwezatoc'h. ●(1935) ANTO 74 (T) *Paotr Juluen. Kaset hor bo hon erv da benn ha dibunet reiz-mat hor c'hudenn, daoust d'ezi da veza eun tammig luziet. ●75. Evel m'en doa lavaret an Tad Priol, a-benn an noz ez oa dibunet ganimp penn-da-benn hor c'hudenn. (+80).
(6) Koll ar poell eus e gudenn : être dérouté.
●(1878) SVE 638. Koll ar poell eus e gudenn, tr. L.-F. Salvet «Perdre le bout du fil qui retient l'écheveau. (Etre dérouté.)»
(7) Koll penn e kudenn : qui s’est arrêté court en parlant.
●(1931) VALL 165. Qui s'est arrêté court en parlant, tr. F. Vallée «koll penn e gudenn.»
(8) Dibunet eo e gudenn : il est fini, c’est sa fin.
●(1919) FHAB Du 143 *Gweltas. Kollet on ! a lavaras en eur starda d'in ma dorn. Dibunet eo ma c'huden !
(9) Lost ebet d'ar gudenn : voir lost.