v. intr.
I.
(1) Nager.
●(1499) Ca 145a. Neuf. g. noer en eaue. ●(c.1500) Cb. Neuff. ga. naiger en eaue. ●(1633) Nom 26a. Animal natatile : beste qui nage : an loezn á neu. ●135a. Balneum, balneæ, balineum : bain : bayn, vn læch da neu, pe den em goualchiff.
●(1659) SCger 82b. NAger, tr. «neûnui.» ●(1732) GReg 648a. Nager, tr. «Neuñvi. pr. neuñvet. neuñï. pr. neuñët. neuï. neuët. neuñvyal. pr. neuñvyet. Van[netois] neañ. neañneiñ. nañvyal.»
●(1839) BESquil 626. durant ma vehé bet é nanhuyal. ●(1854) PSA I 108. un nivér hemb fin a bisquèd é nanhual. ●(1854) PSA II 44. e nanhuou é creis ur mor a joé. ●199. er galon e nanhue èl én ur mor a joé. ●(1857) CBF 86. deomp da neui, tr. «allons nous baigner.» ●(1894) BUZmornik 213. oc'h en em zifreta evit klask neun ha savetei ho buez.
●(1900) MSJO 74. ne ouie ket neuñ. ●(1903) MBJJ 43. o devoa diwisket o dilhad evit nanvial æezetoc'h. ●275. neb a glask nanvial er Mor Maro. ●(1931) GWAL 136-137/429. (kornbro Perroz, Treger-Vras) Neuñv : setu eun doare d'ober gant ar ger-mañ e Treger-Vras : Monet da neuñv : aller se baigner. – Monet da neuñvial : aller nager.
(2) Flotter.
●(1792) HS 25. Ne oai meit lestre Noë e neyuai ar enn deur.
●(1857) HTB 53-54. Eun treust hag a neui war an dour na seblant ket bean ar pez m'eo nag evit ar vent nag evit ar boez. ●(1878) EKG II 43. boutaillou o neun enn eur poullad guin.
●(1932) GUTO 20. ul len (...) tammeu skorn é nañùal ar er blein.
(3) Naviguer.
●(c.1500) Cb 95b. [goel lestr] Jtem hic velificator / oris. gal. qui naige a voile. b. nep a neuff gant goel.
(4) Se baigner.
●(1963) EGRH II 148. neuñv v., tr. « se baigner. »
(5) sens fig. Flotter.
●(1849) LLB 549-550. el luer, baiet én un ivlen / É neanwal ér hogus.
II.
(1) Neuñv(iñ) pe veuziñ : réussir ou échouer.
●(1878) EKG II 123 (L) L. Inisan. Aman e ranker neun pe veuzi. ●135. Alo ! eme-ve, neun pe veuzi, unan a zaou ! ●(1889) ISV 375 (L) G. Morvan. Siouaz, a lavaris neuze, ama ne eller mont e tu ebed; red eo mont dre greis pe chom en diascrenn ; red eo neun pe veuzi. ●391. Cannad ar Pap a velas eta n'oa ket da c'hina, hag e voa ar mare da lavaret ar pez a glever aliez, e voa red neun pe veuzi.
●(1912) MELU XI 276. Red eo neun pe veui, tr. E. Ernault «Il faut nager ou se noyer, la situation est critique.»
(2) Bezañ etre beuziñ ha neuñviñ : être dans une situation indécise.
●(1912) MELU XI 276 (T-Pleuvihan). Bean etre beui ha neui, tr. E. Ernault «Être entre nager et se noyer, rester de condition médiocre (Pleubian, M. Berthou).» ●(1978) PBPP 2.2/399 (T-Plougouskant). Etre neuñviñ ha beuziñ, tr. J. le Du «état stationnaire /lit. entre nager et se noyer/» ●(1978) PBPP 2.1/78 (T-Plougouskant). Etre beuziñ ha neuñviñ emañ, tr. J. le Du «il est dans un état stationnaire /il est entre se noyer er nager/ ; ses affaires sont dans un état critique.»
(3) Bezañ e galon war neuñv : être écœuré.
●(1925) FHAB 230 (L) *Tintin Anna. «Eun tammig eman va c'halon war neunv, met gand ar bale hag eur zigaretenn, an dra-ze a dremeno !»
(4) Neuñv evel ur c'hi plom : voir ki.
(5) Neuñv evel ur pesk : voir pesk.