v.
I. V. tr. d.
A. Plier, courber, fléchir.
●(1499) Ca 160a. Plegaff. g. ployer. ●(1633) Nom 157b. Sella plicatilis : selle à plier : vn cador á pleg. ●257b-258a. Tetanus, rigor distentio & extentio : rigueur du col : drouc gouzouc, pa na guell plegaff nac asten an gouzouc.
●(1659) SCger 33a. courber, tr. «plega.» ●58a. flechir, tr. «plega.» ●93b. plier le corps comme vn arc, tr. «plega e gorf.» ●164b. plega, tr. «plier.» ●(1732) GReg 224b. Courber, tr. «plega. pr. pleget. Van[netois] plegueiñ. pr. et.» ●731a. Plier, tr. «Plega. pr. pleguet. Van[netois] plegueiñ.» ●Plier sous la charge, tr. «Plega dindan e veac'h.»
●(1849) LLB 1819. plegein hou pen. ●(1861) BSJ 257. Yehan (…) e bléguas é bèn eit sellèt a ziabarh er bé. ●(1866) FHB 60/61a. Plego a ra he benn. ●(1878) EKG II 145. p'edo o plega he benn. ●(1880) SAB 62. o penglina ganto, o plega ur c'hlin eveldo.
●(1928) BFSA 162. e plegas ar bleiz e benn hag e fichas e lost.
B. (en plt de qqn)
(1) Soumettre.
●(1792) HS 98. Güèl vehai houah pléguein er vugalé abret, hac hou derhel perpet sujet hac aboeissant. ●(17--) TE 122. Rac Debora en doai bet en avantage de blæguein ur bobl, guet péhani en en doai bet Moïse quemènd a boén.
●(1883) MIL 145. e laboure en aner da blega he verc'h ervez he sonch.
●(1915) HBPR 125. Neuze, oa klasket plega leanezet Kerlot dre an naon. ●(1923) KNOL 275. Mat, aotrou roue, pa fell d'ho merc'h, me glasko plega 'r rouf. ●(1943) DIHU 381/218. Vennein e hra plegein en ol didan en hevelep iaù.
(2) Convaincre.
●(1866) LZBt Gwengolo 179. e teujomp a-benn da blegan eunn nebeut tud da diarogi gan-imp.
●(1907) AVKA 129. pesort merk a rofet d'im evid on flega evid mad da gredi enoc'h ?
(3) Obliger.
●(1865) LZBt Gouere 15. Urz a roer neuze da dri soudard am flegan da gerzat war ar groaz. ●(1866) LZBt Gwengolo 179. e teujomp a-benn da blegan eunn nebeut tud da diarogi gan-imp.
C. (en plt de choses abstraites) Fléchir, vaincre.
●(1862) JKS 239. plega c'hoantegesiou hor c'haloun.
●(1920) KANNgwital 205/110. an oll a ioa mantret ouz e velet o plega e imor. ●(1932) BSTR 61. Ober a rin gwella ma ellin da blega va ourgouilh.
D. Mâter.
●(1915) HBPR 155. plega ar ravolt a zo dre ama.
II. V. tr. i.
(1) Plegañ ouzh ub. : se soumettre à qqn.
●(1903) MBJJ 120. ec'h eo trec'h Jezuz d'ar maro, na bleg, koulskoude, ouz den.
►sans compl.
●(1907) PERS 102. Kaër e deuz poueza, ne deu ket a benn da ober d'ezhan plega. ●(1915) MMED 237. Mes Doue a roe urz, ar Famill Zantel a blegas laouen.
(2) Plegañ da udb. : se soumettre à qqc.
●(1878) EKG II 256. Red eo d'eomp plega da volontez an Aoutrou Doue. ●(1891) MAA 60. plega da veno santel Jezus-Krist.
●(1907) PERS 303. da blega da volontez Doue. ●(1911) BUAZperrot 54. dont abenn da lakât o bugale da blega da urziou an impalaër. ●(1915) HBPR 37. An Assemblée nationale a laka e ranko ar veleien plega d'al lezennou. ●126. Esa 'reaz kozeal d'ar seurezet divar benn plega d'al lezennou.
►absol.
●(1849) LLB 1296. Mé cheleuant hou poeh ha mé venant plegein.
●(1910) FHAB Kerzu 361. ar c'hompagnunesiou hent-houarn a vije bet red dezo plega. ●(1915) HBPR 85. hon dije ranket plega. ●(1923) ADML 41. ha na c'heljont a gen nemet gwerza ker ho buez ha plega dirag an niver. ●(1925) BUAZmadeg 204. Plega a reaz evelato, gant an amzer, pa oue great aoualc'h varnan. ●(1926) FHAB Genver 15. Hag ar gouarnamant yudas, tapet etre daou dan, a rankje plegan.
(3) Plegañ da + v. : consentir à.
●(1903) MBJJ 285. birviken na blekje o lez-vamm da zevel anê. ●(1954) VAZA 167. un drugar hepken pa bleg aezenn glouar an hañv da wentañ o fond c’hwek. ●(1961) BAHE 29/39. Ne oa bet biskoazh dimezet Gwilherm ar Glineg ha peurvuiañ e rae e gimin e-unan, met koulskoude gant an oad o tont dezhañ en devoa pleget da zegemerout ur vatezh kozh gantañ.
(4) Plegañ dirak ub. : caler devant qqn.
●(c.1718) CHal.ms i. il faut caler deuant lui, tr. «redé pleguein teüel dirac dou, ne faut quet laret guir dirac dou red é firein guetou a sarz[eau].»
●(1906) KANngalon Genver 7. arabad plega dirak den ebed ha var digarez ebed.
(5) Plegañ dindan : se soumettre.
●(1874) FHB 498/218a. Pep den a dlevezo plega dindan da c'hallout.
(6) Plegañ a-zehou, a-gleiz : tourner à droite, à gauche.
●(1710) IN I 400-401. Ar memes tra a c'hoare gant an den (…) hac e vuez a red var an douar evel an dour, o vont a flod hac a rodel continuelamant evel ar goagou e naouspet fæçon dishenvel, aviziou oc'h en em sevel dre an esperanç, aviziou oc'h iselaat dre an aon hag an doujanç, aviziou o plega a-zeou dre ar gonsolation, aviziou all a gleiz dre an affliction.
(7) Plegañ da youl ub : obéir/se soumettre à la volonté de qqn.
●(1957) BRUD 2/41. Hogen red e oa plega da youl zantel Doue ha da varnedigez Sant Tu-pe-Du, lakeet ganti da drideg war an diskoulm a houlenne hag a roje dei he disentez a-barz pell.
III. V. intr.
(1) Se pencher, s'incliner, se plier.
●(1659) SCger 88a. pancher, tr. «plega.»
●(1878) EKG II 39. Plega a riz da zellet dre zindan an nor.
●(1907) AVKA 318. Ekreiz goela, e plegas da zellet diabarz ar be. ●(1918) BNHT 5. n'hellé ket na kerhet na plegein tam erbet. ●(1925) FHAB Eost 299. lammet a rê, asoupa, plega war e zivesker.
(2) Se courber.
●(1849) LLB 1016-1017. hag é vrasa er freh ar er bareu ; / Plegein e hrant émber é dan ou beh ponner. ●(1862) JKS 390. ar beac'h-enkrez a ra d'e-hoc'h plega. ●(1872) DJL 23. Gouskoude avechou e pleghe brankou ar Venn-dero koz.
(3) euphém. Mont da blegañ : aller à la selle.
●(c.1718) CHal.ms ii. Lascher L'eguillette, tr. «leusquel en angouilletten monet de bleguein.»
●(c.1820) COF 17. Gra da zour ha qea da blega.
●(1913) PRPR 24. Hint da zibrenna ha da blega.
(4) (marine) Donner de la bande.
●(1927) GERI.Ern 473. plega, tr. «donner de la bande, parl. d'un navire.»
(5) Plegañ war : tourner à.
●(1971) BAHE 68/23. pleg war da : treiñ a-gleiz pa gomzer ouzh ar gazeg-limon.
IV. V. pron. réfl. En em blegañ : se courber, se baisser.
●(1732) GReg 224b. Se courber, se baisser, tr. «Hem blega. pr. hem bleguet. Van[netois] him blegueiñ. Treg[or] èn hem blegañ. H[aute] Corn[ouaille] èn hem blego. ppr. et.»
V.
(1) Plegañ touchenn : voir touchenn.
(2) Plegañ e douchenn : voir touchenn.
(3) Plegañ ar vrec'h : voir brec'h.
(4) Plegañ an ilin : voir ilin.