n. de l. Pleyben.
(1) Pleiben.
●(1732) GReg 920b. parres Lo-they taust da Pléybenn.
●(1847) FVR 303. war-zu Pleiben, Glomel ha Tregarantek. ●(1865) FHB 2/16a. D’ar meurs 7, Pleyben, da greisdeiz. ●(1865) FHB 26/204b. an tad Maneur a roaz c’hoaz misionou e Cleder, e Plouguernevel, e Brest, e Kemper, e Pleiben, e Cleden, e Craozon hag e meur a leac’h all. ●(1878) SVE 965. Personn Pleben a zo masoner. ●(18--) OLLI 491. Chanson Potret Pleyben. ●(1890) MOA 23b. Pleibenn.
●(1905) ALMA 28. ar Seac’h euz Pleiben. ●(1909) KTLR 200. E kosteziou Pleyben oa eur vaouez hag oa koz-koz. ●(1922) GLPI 26. Ez oan e Pleyben antronoz. ●(1925) FHAB Genver 38. Treuzi a raent ar ster e Pont-Koblank, hag e pignent da Bleyben. ●(1950) KBSA 7. gant aotrou person Pleiben. ●(1955) STBJ 3. pa varvas e bourc’h Pleiben. ●(1958) BLBR 109/ 14. Bidar (An taol-mouez a zo war ar zillabenn ziweza.) Ur bidar a zo eur gwaz euz bro Pleiben ha Kastellin. Eul lezano n’eo ken. Rouzig eo ar gwir ano. Bidared (St-Segal, Y. Madec, 1942). ●(1997) CHBI 208. Ma renken mond adarre da Bleiben da vatez.
(2) Dicton.
●(1878) SVE 965. Personn Pleben a zo masoner.
(3) Blasons populaires : voir Bidar, Rouzig, kouilh, gallek.
(4) Devise de maison noble.
●(1667) ARmorial 243. Quilien jadis audit lieu en Cornoüaille, portoit de gueulle au Chef endanché d’argent brisé d’vn lambeau à trois pendans d’azur, escartelé auec les Armes du Faou, maintenant de Kerret en surnom, portant pour deuise teuel hac ober, qui est en françois la deuise que vous voyez sur Kerret [= p. 153 faire et taire].
(5) [Toponymie locale]
●(1903) KBSA 55. Gwechall e oa daou diegez e Toull-ar-C'hefeleg, etre Pleiben ha Kastellin. ●56. goude eur bater e-ta ar Groaz vras (...) dirak Kroaz an Holen. (...) O tiskenn an hent kalet anvet bremañ hent ar Vered. ●57. E Sao-penn-ar-gêr e wel Yeun ar Meilher. (...) eus a gichen Garz-Varia. (...) N'emañ ket c'hoaz war Bontig-ar-Wern. ●58. e pradou an Dreverz. ●59. Mont a ra memes tra betek an Ti-Gwenn. (...) Hag e Mogwenn e ra marc'had adarre. (...) Ha n'emañ Laou c'hoaz nemet en Ti-Ruz. ●(1904) KBSA 26. Gwechall goz e oa war menez Kerzeurc'h, e parrez Pleiben. (...) e ster ar C'hrann a rede flour. ●27. Brao eo kalvar Pleiben, ar Groaz Vras, e-giz ma lavaront du-ze. ●28. unan e Garz-Varia, unan e Gwenili, unan e Lanneleg (...) hag ivez chapel ar Vadalen. ●85. ober tro an Dreverz pe dro Rubuskuñv. ●1925) FHAB Genver 38. Treuzi a raent ar ster e Pont-Koblank. ●(1955) STBJ 5. d’an ampoent matez er Mêrdi, e Pleiben. (...) daou zevezour eus Garzabig Pleiben. 6 tost d’al Leurgêr-Vihan. ●16. etremek stankenn Kêrhau. ●18. Brudet e oa feunteun Glanvez e Pleiben. ●23. Ne veze ket da ziweza o vont da bardona d’ar chapeliou niverus a gaver e parrez Pleiben : Sant Lorañs, an Dreinded, Laneleg, ar Vadalen, Garz-Varia ha Gwenili. ●23-24. Hervez klevout, e veze ar gourenadeier e parkeier Sant Jermen a zo tost a-walc’h d’ar vourc’h, en tu dehou d’an hent a ya da Veilh-ar-Chantr. ●24. feunteun Sant Jermen. ●31. Yeun ar Pach, eus ar Waremm. ●39. e-harz Koad Kelenneg, emañ diskenn vras Toull-ar-C’hefeleg. ●41. Pa oant beo emedent o terc’hel tiegez er Gêrneve-Vihan. ●42. eun amezeg dezi eus Lanrideg (...) da Gêrgroaz. (...) da Groaz-ar-Poullou, izeloc’h eget bourc’h Pleiben. (...) etre prad Kêrwern hag hent bras Kastellin, emañ ar stêr-welc’hi anvet Stêr-ar-C’hoadig. ●44. an tour bihan, hini Santez Katell hag hini Sant Jermen, hemañ ar brasa. ●45. tuchenn Kêrzeuc’h a zo en tu all da Groaz-ar-Poullou. (...) etre ar vourc’h ha Pont-Koblant, tost d’eur gêr war ar mêz anvet Landrevoan, e-lec’h ma ya an hent bras nevez da dizout an hini koz, eun nebeud pennou-tier a reer bremañ Kroaz-Dibenn outo hag a oa gwechall Kroaz-Ethbin. ●46. eun dachenn anvet « Park-ar-C’herc’h ». Houmañ a oa kent eus Kêrgilhê. (...) An dachenn gloz a zo en dro d’an iliz-parrez a vez grêt atô « Ar Vered Koz » outi. ●50. Maze Frabolod, eus ar Mene-Gwenn. ●55. eus hini ar Stankou. ●62. etre Langaled, e-lec’h m’emañ bremañ Pont-ar-Vagor Wenn, hag en tu-all da Dachennig-ar-Vellad. ●69. Olier Poull-ar-Vran. ●70. fablig e Lanneleg. ●82. ouspenn ma talc’he tiegez e Kêrleskin. ●85. e-kreiz sao Kêrrousig. ●95. war hent Sao-Glanvez. ●104. Eus ar stankenn a gaver etre Toulldivrec’h ha Mene-Kigenn e weler (...) eur vur hir. (...) Pelloc’hik emañ chapel gaer ar Feunteuniou (...). War-bouez nebeut diouti, er Manac’hti. ●106. e-kichen Pont-ar-C’hrann. ●114. Setu ma yeas an dudjentil vrao d’ober eur gwel d’ar c’halvar, pe d’ar Groaz Vras, e-giz ma lavar re Bleiben. (...) mamm Loeiz an Ours, eus Sao-Pennargêr. ●117. o-daou eus Krec’hkellig. ●147. da dremen pemzek deiz pe deir zizun d’ar Stank, e ti hor yontr. ●169. e-kreiz sao Kervidant. ●214. Ganet er Mougoulou.