n. de l. Ploumilliau.
I. Plouilio.
●(1793) RET 385. Plouillau 'zo danjurus / O carout ar Roué Pluçh.
●(1809) OLLI 209. Cantic en henor da sant Milliau, Roue a Patron a Baros Plouilliau enn Treguer. ●(1827-1829) VSA 1268. goude ehes da blourech da blouillo a da blouselam. ●(1838) CGK 165. Quimiad pautret Plouhillau. ●(1844) GBI II 202. Da vont da Blouillo fete. ●(18--) PENdast 374. iannik kokard a bloumillau / brawoa pod iaouank zo er vro. ●(1851) PENdast 378. ma vellin procession plouillo / vond dar sul da Sant Kado. ●(18--) PENgwerin9 76. Iannik cokard a Plouillo / brava map yaouank so er vro eo. ●(18-- PENgwerin10 168. A mates milin Plouilleo, / Kames ar Faou zo en Kerleo ! ●(1863) GBI I 252. Iannik Kokard a Blouilliau, / Braoa mab kouer 'zo er vro. ●(18--) SON II 96. Me fenn a destamantan da berson Plouillo, / 'Wit ober gant-han eur voul da c'hoari ar c'hillô. ●136. A lavar paotred Plouillau.
●(1912) BUAZpermoal 737. Ar zant-man an eus chapeliou en Plien, en Priel hag en Plouillio. ●(1913) ARVG C’hwevrer 85. Pa deuer da Lannuon diwar-zu Plouber pe Plouillio. ●(1933) BREI 319/4b. a anavezas Y.-M. Dagorn, eus Plouillio.
●(1935) BREI 423/4a. Ao. Person Plouillio. ●(1970) TDBP I 142. Eet eo an avel diwar Blouilio ha bremañ e vo glao adarre. ●(1974) TDBP III 368. Te zo badezet e Plouillio / 'Lec'h ema an diaoul / O c'hoari 'r c'hillou. ●(1977) TDBP II 215. N'om ket arru hanter-hent da Blouillio.
●(2000) TPBR 329. oa deut da Blouilio amañ e bloavezhioù en-dro da hanter kant evel-se. ●(2002) TEBOT 106b. Kerozern ha Ploumilio / Ploubêr ha Kaouenneg / Bûlien ha Lanvezeag / 'Vel Berc'hed ha Tonkedeg.
II.
(1) Expression.
●(1970) TDBP I 60. Hañ, feiz ! eet eo an irvin da Zant Yann (Vrezehen), ma foi ! les navets sont partis pour Saint Jean (Bréséhan). ●note J. Gros : « c'est-à-dire ils ont été desséchés par le temps trop chaud et trop sec comme il en fait à la Saint Jean (on confond ici volontairement l'époque et un lieu-dit de Ploumilliau ».
(2) Rimaille.
●(1974) TDBP III 364. Kato, me flato ! / Da biou ? – D'an Ankou. / Da betore Ankou ? / Da Ankou Plouillio, / Toull e gof ha toull e gein, / Kato vrein !
(3) Dicton.
●(1974) TDBP III 368. Te zo badezet e Plouillio / 'Lec'h ema an diaoul / O c'hoari'r c'hillou.
●(2004) TROMK 219b. Te 'zo badezet en Plouilio, / Lec'h emañ an diaoul o c'hoari 'r c'hilhoù. Jules Gros.
(4) Dicton.
●(2005) HYZH 244/40. En Tregrom 'mañ an diaoul o chom, / Er C'houerc'had 'mañ o kac'hat (pe 'neus gloazet e droad), / En Plouared 'mañ war an oaled, / En Bulien eo kouezhet er vouilhenn, / En Plourec'h 'neus torret e vrec'h, / En Plouilio 'mañ 'c'hoari 'r c'hilhoù, / En Ploubêr eo bet tomm d'e lêr (pe d'e rêr), / En Tonkedeg eo kroget da redek, / En Plûned 'mañ o vutunet, / En Bear 'neus torret e c'har, / En Gwengamp eo manet kamm. / Hag en Burtuled eo marv gant an anoued.
(5) Croyance populaire.
●(1977) TDBP II 488. Gwechall e veze gwelet spontaillou war hent Plouillio, autrefois on voyait des épouvantails (fantômes) sur la route de Ploumilliau.
(6) Dicton.
●(2016) TELGR (28.07.2016) [48a] (Daniel Giraudon). Tud pinvik Plouillio a zo tout gwisket gant pilhoù.
(7) Erwanig Plouilio : voir Erwan.
III. [Toponymie locale]
●(1844) GBI II 204. Kerz ewit-on da Lanaskol, / Da lavaret, euz ma c'hêlo. ●(1863) GBI I 256. Ar baniel braz a Blouilliau, / O vont etrezeg sant Kado. ●262. Da lann 'r C'hlandi c'hui 'vo kasset; / C'hui 'vo kasset da lann ar c'hlan, / War vord ann hent 'ia da Zant-Iann. (…) Lakit ur prennestr 'n hi gostez, / Wit ma welinn ar Gernewez. ●(1863) GBI II 76. Ann otro Keraglaz a lâre. ●(c.1868) GBI II 212. 'Man duze 'r gambr 'em brepari / Mont d' 'nn offern-bred da Geraudi. ●216. Adieu d'ac'h holl goajo Kerdu, / Birwikenn n'ho kwelan-me mu.
●(1970) TDBP I 60. Hañ, feiz ! eet eo an irvin da Zant Yann (Vrezehen). ●172. Ha bremañ euz kure ez eo eet da berson da Gerôdi.
●(2000) TPBR 311. A zo rimet 'vit an deizioù / War sujet gad ar Gozhkeroù (...) O klask he zamm boued ken seder / En douaroù 'dro da Gozhker.