v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Séparer, diviser, partager entre plusieurs.
●(1499) Ca 153a. Partitiff. g. idem. vide in rannaff. ●172b. Rannaff. g. patir / ou despartir. ●(1530) J 145a. Dillat an lazron mignonet / En peder rann ameux rannet, tr. «Mes amis, j'ai partagé en quatre lots les habits des voleurs.»
●(1659) SCger 39a. departir ou diuiser, tr. «ranna.» ●42b. departir, tr. «ranna.» ●44b. diuiser, tr. «ranna.» ●56b. fendre, tr. «ranna.» ●168b. ranna, tr. «partager, fendre.» ●(1732) GReg 267a. Departir, deviser une chose entre plusieurs personnes, les partager convenablement, tr. «ranna. pr. rannet.» ●297a. Partager, diviser, tr. «Ranna. pr. rannet.» ●697a. Partager une heritage, tr. «ranna. pr. rannet. Van[netois] ranneiñ.» ●(1790) MG 47. avèl ma rann er Briolès argand el Leannezèt pihuiq, itré er-ré n'ou dès pourvaiét nitra.
●(1923) FHAB C'hwevrer 52. ranna frouez o laeronsiou.
(2) Séparer, diviser en deux parties.
●(c.1718) CHal.ms ii. mipartir, tr. «deüanterein rannein.»
●(1869) HTC 61. Eur ridoch euz ar re gaëra a ranne an telt etre diou loden. ●(1877) EKG I 162. Kabiten ar zoudarded a rannaz he dud etre diou lodenn.
●(1907) BSPD I 42. en deu sant, azéet étal er fetan, e rann er bara étré-z-hé.
(3) Rannañ war zaouhanter : partager en deux.
●(1929) FHAB Genver 33. hag ar yer bihan, goudeze na petra 'ta, a vije rannet war zaou hanter.
(4) Rannañ udb. ouzh ub. : partager qqc. avec qqn.
►absol.
●(1741) RO 2444. Ma na rannes ousin me a dorro da ben.
(5) Rannañ udb. gant ub. : partager qqc. avec qqn.
●(1900) MSJO 81. n'hell ket ranna ganeoc'h he eürusted.
►absol.
●(1878) EKG II 298. hag e veze kuit da ranna gand ar re-all.
●(1900) MSJO 81. n'o peus ket falvezet ranna gant ar re-all.
(6) Fendre (le cœur).
●(1878) EKG II 260. Va c'hoar baour, roit peoc'h ; ranna a rit va c'haloun !... ●286. Ar guel euz an traou-ze a ranne he c'haloun.
●(1900) MSJO 184. peheur e teuche ar glac'har da ranna he c'halon. ●(1909) KTLR 226. Ranna a rafez kaloun da dad ha da vamm.
B.
(1) Prononcer.
●(1921) FHAB Kerzu 317. komzou Doue ne vezont ket distripet ; o ranna a vez great en eun doare atao dereat meurbed.
(2) Dire.
●(1901) FHAB Meurzh 232. Carget oun, vra breudeur ker, da ranna deoc'h eur gomz vad benag. ●(1970) BHAF 312. Ar paourkaez eontr ne gavas netra da ranna goude an taol-horz-se war e gokenn.
(3) Rannañ kaoz : discuter, bavarder.
●(1963) LLMM 96/5. e-ser rannañ kaoz gant un daou pe dri gwaz en o sav dirak ar c'hontouer.
(4) Na rannañ ger, grik : ne souffler mot.
●(1900) KZVr 101 - 25/03/00. (Lannuon) Ne rannin gir deuz ar c'helo-ze du-man. ●(1907) AVKA 3. da c'hortoz an digoue ze, e vi mud da na c'hallout ket rana eur gir. ●(1920) LZBt Meurzh 22. hep ranna gir da zen. ●(1925) BILZ 138. Den ne rannas gir, den ne vousc'hoarzas. ●(1944) FHAB Meurzh/Ebrel 42b. Annaig ne gredas mui ranna grik.
II. V. intr.
(1) Se fendre.
●(1612) Cnf 5b. rannaff à gra ma calon gant, hiruout ouz è lauaret.
●(1659) SCger 56b. se fendre, tr. «ranna.» ●(1728) Resurrection 1404. Rannan ara ma callon ous e caret parfet. ●(17--) ST 168. O klevet ma c'halon gant glac'har o ranna.
●(1847) MDM 122. a laka ar c'halonou ar re galeta da en em denerraat ha da ranna. ●(1878) EKG II 261. Bremaik e ranne ho kaloun.
●(1909) MMEK 4. e galon a vennaz ranna.
(2) Rannañ o karout ub. : avoir le cœur déchiré d'amour pour qqn.
●(1836) GBI I 436. Ha me a ran euz ho karet ! tr. «Et moi qui vous aime tant !»
(3) Rannañ diouzh : se séparer de.
●(1847) FVR 63. Kement o deuz prenet madou pere a oa d’ann Iliz, a zo dre eno rannet diout-hi, hag ivez anaouet a hent all.
III. V. pron. réfl. En em rannañ.
(1) Se séparer.
●(1878) EKG II 14. ec'h en em rannchont etre diou lodenn. ●165. Ar c'habiten a c'hourc'hemennaz d'he zoudarded en em ranna a vandennou a c'houeac'h. ●(c.1897) GUN.dihu 146/317. en dornerion (…) eit dornein ésoh én dro d'er bann, él lér, / Um rann é bandenneu a dri pé péar dornér.
●(1906) KANngalon Gwengolo 202. ar sklerijen 'n em rannaz. ●(1907) BSPD I 87. er flam hum rann dré en hantér.
(2) Se crevasser.
●(1659) SCger 34b. se creuasser, tr. «en em ranna.»
IV.
(1) Rannañ e galon : voir kalon.
(2) Rannañ ur ger : voir ger.
(3) Bezañ brav rannañ fav gant ub. : voir fav.