v.
I. V. intr.
(1) Sauter, bondir.
●(1499) Ca 179a. Saillaff. g. saillir. ●(1580) G 1176. sayllet dyambaf en scaff se, tr. «Sautez sans hésiter dans cette barque»
●(1659) SCger 15b. bondir, tr. «sailla.» ●107b. saillir, tr. «sailla.» ●108b. sauter, tr. «sailla.» ●(1732) GReg 848b. Sauter, tr. «sailha. pr. sailhet. Van[netois] sailheiñ.» ●(1744) L'Arm 33a. Bondir, tr. «Saillein.» ●351a. Sauter, tr. «Saillein.»
●(1834) SIM 146. sailla rê dreist ar c'hleuyou. ●(1849) LLB 725-726. Lausket hou marh dihaud (…) / de saillal. ●1202. saillal ar er ponteu risklus. ●(1857) HTB 123. Na daolas ket evez ouz eun toull braz doun hag en em gavas euen war he hent, ha dre drouk-eur e eas da salat ebarz. ●220. sallat gant joa.
●(1906) HIVL 145. Deruder hum laka de saillar. ●(1907) VBFV.fb 12b. bondir, tr. «saillal.» ●(1942) DADO 10. ha kaer ho po lammat ha sailhat, e klevot ho kentel penn-da-benn.
(2) Sortir.
●(c.1500) Cb. g. entree et issue secrette. b. lech secret da antren ha da saillaff.
(3) Commencer, éclater (révolte, etc.).
●(1915) HBPR 33. Pa saillaz ar Revolusion. ●244. araog ma saillaz ar Revolusion.
(4) (en plt de paroles) Sailhañ digant ub. =
●(1907) AVKA 320. Me am eus gwelet an Aotro, a saillas diganthi, ha setu ar pez am eus klevet ganthan.
(5) S'élancer.
●(1872) ROU 82b. S'élancer, tr. «sailla.» ●102a. Saillir, sortir brusquement, s'élancer, tr. «Sailla.»
(6) (en plt du cœur) Battre fort.
●(1744) L'Arm 33a. Le cœur me bondit, me palpite, tr. «Saillein a-ra me halon énn an, quena eelan m'emm bout me henale.»
●(1907) BSPD I 135. kalon er sant e saill get er joé. ●(1925) VINV 51. um dapet me halon de saillein én-an.
(7) Jaillir.
●(1633) Nom 259b. Profiuuium natium, cruptio sanguinis è naribus : saillie de sang hors du nez : pa saill an goat ves an fry.
●(1907) BSPD II 10. ur fetan deur biù e sail ag er roh-sé. ●(1921) BUFA 122. ur vammen kriù e saillas ag er roh.
(8) Sailhañ da c'hoarzhin : éclater de rire.
●(1910) MAKE 30. Kement-hini a oa en ti a zailhas da c'hoarzin e walc'h.
(9) triv. Baiser, coïter.
●(1947) LEBR (d’après SONE n° 249 1979, [p. 2], et voir PLNN 6/1980-1981, p. 54). Re ledan ma reor, ma bitouzenn re moan, / Met daoust da ze me ’gar sailhañ ! ●note à me ’gar : pe : me oar.
II. V. tr.
A. V. tr. i.
(1) Sailhañ gant udb. : sauter, se jeter sur qqc.
●(1642) CAntiquou 83/10. An Azier à saill gant ar boet.
(2) Sailhañ gant ub. : sauter, se jeter sur qqn.
●(1893) IAI 98. An diskolperien milliget ne reant forz gant piou sailla.
(3) Sailhañ war ub. : sauter, se jeter sur qqn.
●(1868) KMM 173. mall ganto sailla varna. ●(18--) SAQ II 254. an den diskrouget a saillaz var an hini hen doa he zoveteet.
(4) Sailhañ war : attaquer.
●(1894) BUZmornik 131. ha setu hema ha dastum eun arme evit sailla var Rom.
●(1911) BUAZperrot 77. ar bleizi a glaskas sailha varnan. ●221. eur strollad Saozon gouez o sailha war e vro.
(5) sens fig. Sailhañ war : fondre sur.
●(1907) KANngalon Gwengolo 494. nag a valeuriou zo saillet var ar Franz !
(6) Sailhañ ouzh : assaillir.
●(1659) SCger 9b. assaillir, tr. «sailla oc'h.»
B. V. tr. d.
(1) Sauter par-dessus.
●(1849) LLB 1259. saillal ur harh.
(2) Couvrir, saillir.
●(1931) VALL 167a. Couvrir ; saillir, tr. «sailha (taureau).»
III. Sailhañ er bailh : voir bailh.