v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Donner (des coups).
●(1499) Ca 158a. Pilat et squeiff tout vng ibi vide.
●(1659) SCger 172b. squei p. scoet, tr. «fraper.»
●(1907) AVKA 298-299. ha skei fasado ganthan. ●(1911) BUAZperrot 64. daoust d'an taoliou a skoër ganti.
(2) Tirer (au fusil).
●(1878) EKG II 90. Ne skoen tenn e bed abiou.
(3) Skeiñ ar gwenn : tirer au but.
●(1633) Nom 185b. Collimare, collineares : tirer ou toucher au blanc : tennaff pe squeiff an guen.
(4) Skeiñ an daboulin : sonner du tambour.
●(1732) GReg 876a. Sonner du tambour, tr. «Sqei an daboulin.»
(5) Sonner.
●(1732) GReg 876a. Sonner la retraite, terme de guerre, tr. «Sqei ar retredt.»
(6) Jeter.
●(1967) BAHE 51/2. Skoet e oa bet Yeremiaz er prizon.
(7) (pathologie) Paralyser.
●(1928) DIHU 199/10. é oè bet ret dehon rein é ziskarg, skoeit ma oè bet un tu anehon.
(8) Skeiñ moneiz : battre, frapper (de la) monnaie.
●(1633) Nom 206a. Nummum percutere siganre, monetam cudere vel argentum, ferire pecuniam : battre, ou frapper monnoye : cannaff, squeïff pe ober mouneïz.
(9) Échouer.
●(1659) SCger 47a. echouer, tr. «squei e lestr oc'h.»
B. sens fig. Skeiñ an daoulagad : frapper le regard.
●(1883) MIL 131. Ne verkin aman nemet ar pez a sko ar muia an daoulagad, nemet ar pez so meulet gant an oll.
II. V. tr. i.
(1) Skeiñ war : frapper sur, cogner à.
●(1633) Nom 146a. Cornix, cantharus, manus extera : le marteau ou anneau duquel on frappe la porte : an morzol dor, an pez oüarn á vez da squeiff voar an dor.
(2) Skeiñ war : taper dedans, se servir.
●(1866) FHB 99/373a. eur verc'hic iaouanc (...) hag e doa mall da skei var ar c'hrampouez a ioa lavared d'ez-hi e divije d'he askoan.
(3) Skeiñ udb. gant e lagad = gwelout.
●(1928) FHAB Genver 14. D'ar zelladenn genta, netra ne skoas gant lagad ar paotr.
(4) Skeiñ e lagad ub. : taper dans l'œil à qqn.
●(1867) LZBt Gouere 323. ar merc'hed vihan a read katekiz d'he. Unan anhe a skoaz em lagad, adalek ma he gweliz.
●(1912) MMPM 82. ar pez a dremen ne sko ket en he daoulagad.
(5) Skeiñ e, ouzh, war : se jeter sur.
●(1752) BS 573. da fazia var an hent-mat, da squeï var ar c'herrec.
●(1831) MAI 171. Ar lestr na resistas quet pell hep mont da squein er garec. ●(1869) FHB 216/50a. ne da morse da skei oc'h ar c'herrek.
(6) Skeiñ ouzh : être contigu.
●(1903) LZBg Du 246. er mézeu kaer e zou é skoein doh ti.
III. V. intr.
A. (avec une idée de déplacement)
(1) Se diriger, aller.
●(1913) FHAB Here 341. Pe du skei ? ●(1943) FHAB Gwengolo/Here 350. (Kleder) Skei. Skoit a-dreus dre ar park : ober hent. Dre Vrest eo d'eoc'h skei evit erruout kentoc'h.
(2) Skeiñ diouzh tu, diouzh kostez : prendre la direction de.
●(1893) IAI 16. Sant Bertele a skoas diouz kostez an Indez.
●(1907) BSPD I 620. Paul e skoas doh tu en Asi, ha Barnabé doh tu Chipr.
(3) Skeiñ àr, war-zu : se diriger vers.
●(1907) BSPD II 338. arlerh e skoant ar Baris. ●(1925) BUAZmadeg 358. goude (...) e skoaz varzu ar Jermani. ●(1957) AMAH 52. Ho Kras, emezo, tuet d’ober adarre o c’hazh mitaouig, pedit en anv Doue ar c’habiten da skeiñ raktal war du Bro-C’hall.
(4) Skeiñ da : aller à.
●(1894) BUZmornik 31. e skoaz da Rom.
●(1912) BUAZpermoal 585. ac'hane e skoas d'ar Rusi. ●(1914) KANNgwital 138/417. Tost da eiz vloaz zo, klaz bretouned a skoaz d'ar C'hanada. ●(1921) PGAZ 6. setu hi o skei d'an hanternoz d'an enezen. ●(1925) BUAZmadeg 150. ar manac'h iaouank a c'hellaz tec'het euz he brizoun (...) hag a skoas var eün da Baris.
(5) Skeiñ berroc'h a-dreuz : prendre un raccourci.
●(1857) CBF 19. Ha ne hellann-me ket skei berroc'h adreuz, enn eur ziskenn hed ar menez ? tr. «ne puis-je pas raccourcir par la traverse, en descendant la montagne ?»
●(1932) ALMA 99. Kola (...) a yeas a dreuz evit skei berroc'h.
(6) Skeiñ mibin, stank : marcher rapidement.
●(1876) TDE.BF 434. astenn gant tiz he zivesker bihan ha skei mibin gant he zaou droadik enn hent.
●(1911) FHAB C'hwevrer/Meurzh 54. m'en asur deoc'h, e skoe stank kement a hast a oa gantan.
(7) S'échouer.
●(1843) LZBg 1añ blezad-2l lodenn 62. én ur huélet é oé hul læstre prest-caër de monnet de scoein.
(8) Skeiñ war : aboutir à, toucher un bout de.
●(1732) GReg 5b. Aboutir, tr. «sqei var.» ●Cette maison aboutit au grand chemin, tr. «An ty-ze a sqo var an hent meur.»
(9) Skeiñ war : donner sur, confiner à, avec.
●(1911) BUAZperrot 537. an nor houarn a skoe var ruiou kear. ●(1913) AVIE xii. Hi e sko, doh er hreisnoz, ar vañnéieu er Liban ; doh er hreisté, ar en dézerh. ●(1943) FHAB Gwengolo/Here 350. (Kleder) Ar prenestr a sko war ar porz.
B.
(1) Cogner, frapper.
●(c.1680) NG 1709-1710. En Vzeuion infam / Biscoueh ne discuizehant / Ner gouall traittou ha scouign.
●(1872) DJL 23. Abaoue ar mintin, ar c'huezen var ho zal, hag int daoubleghet, a skoënt dribill var griou teo ar Venn-dero koz. ●(1890) MOA 272a. frapper très fort, tr. «skei put, skei mort.» ●(1942) DRAN 143. Skei a rae ar 75 a reuziadou.
●(1932) ALMA 115. heb skei re der, en dro-man.
(2) Skeiñ war an tomm : battre le fer à la forge.
●(1857) CBF 107. Er c'hovel e m'eur o skei war ann tomm, tr. «On bat le fer à la forge.» ●(1890) KTB.ms 15 p 14. N'am eûz ket labouret c'hoas en ti marichal a-bed, mes da skeï war ann tomm a vin mad bepred.
(2) (en plt du soleil) Taper, cogner.
●(1633) Nom 233b. Apricus locus : vn lieu où le Soleil frappe tousiours : vn læch pe en hiny ez squo an eaul bepret ; læch tomm ha gouasquet baradoes an grachet.
C.
(1) (en plt de l'heure) Sonner.
●(1732) GReg 876a. J'arrivai à midi sonnant, tr. «arruout a rean pa edo crezdeiz o sqei.»
●(1909) KTLR 256. Mez eun heur a skoaz. ●257. Pa skoas adarre hanter noz nemet kart.
(2) Skeiñ hebiou, kostez, a-dreuz, a-gleiz : se tromper, faire erreur.
●(1862) JKS 423. Skiant ann den a zo berr anezhi he-unan hag a hell skei a dreuz. ●(1868) FHB 185/229a. pa scoent abiou, an doctor bian a responte evitho. ●(1868) FHB 163/53a. neuze e skoe a gleiz : rag ar relijion n'eo ket greet gant an dud, mes gad Doue. ●(1880) SAB 247. Mar d-euz un darn anezo ac a sco abiou, a dreuz caer.
●(1903) MBJJ 268. Pa laran «war rauk», e skoan koste eun nebeudik. ●(1907) PERS 341. an Impalaër en euz skoet abiou.. ●(1917) KZVr 220 - 20/05/17. skei ebiou, tr. «frapper à côté, manquer le but, (Léon) Loeiz ar Floc'h.»
(3) Skeiñ damdost : tomber à peu près.
●(1931) VALL 742b. Tomber à peu près (dans un estimation), tr. «skei damdost.»
(4) Skeiñ eeun : tomber juste.
●(1931) VALL 742b. Tomber juste (dans une estimation), tr. «skei eeun.»
(5) Skeiñ eeun : tirer, frapper juste, atteindre la cible.
●(1915) MMED 174. pegen eün o doa skoet hor c'hanolerien. ●(1917) KZVr 220 - 20/05/17. Skei eün, tr. «frapper juste, (Léon) Loeiz ar Floc'h.»
(6) Skeiñ eeun : répondre juste.
●(1868) FHB 185/229a. ha bevech e scoe eün.
(7) Skeiñ sonn =
●(1790) MG iii. péhani e scoei marse sonnoh é speret ul lod-vat, eit ne ra er Perdêgueu.
(8) =
●(1857) HTB 186. bepret a tleer skei d'ar gwella.
(9) Skeiñ diwar e hent : se tromper de route, de direction.
●(1862) JKS 239. ar c'hras a laka he fisians e Doue, ha ne sko ket diwar he hent.
(10) Skeiñ klañv : tomber malade.
●(18--) KTB.ms 14 p 66. ma faotrik keiz a zo skoët klanv.
(11) Skeiñ klañv gant : contracter (une maladie).
●(1905) BOBL 02 septembre 50/2a. ar vrec'h (…) pemp pe c'houec'h den a zo bet skoet klanv ganthi. ●(1924) BILZbubr 42/976. Katellig, en ampoent-ze, a skoas klanv gant ar rudell.
(12) Bezañ skoet gant : être atteint de.
●(1912) BUAZpermoal 558. skoet gant klenvejou stagus. ●(1944) DGBD 85. e vezont skoet gant ur seizien ha ne dint mui evit flach an disterañ. ●(1996) GRVE 79. me zo skoet gant ar boan 'n em hein.
(13) Venir (à l'esprit).
●(1908) PIGO II 3. Ar zonj-ze a skoas en e spered.
IV. V. pron. réfl. En em skeiñ e : se jeter, se précipiter contre.
●(1936) BREI 456/4b. Eur rod eus ar wetur a darzas hag ec'h eas houman d'en em skei en eur voger.
V.
(1) Skeiñ war e daboulin : voir taboulin.
(2) Skeiñ war an houarn e-keit ha ma'z eo tomm : voir houarn.
(3) Skeiñ tan ha moged : voir tan.
(4) Skeiñ gant barazhioù : voir barazhioù.
(5) Skeiñ war an tach : voir tach.
(6) Skeiñ war an tomm : voir tomm.
(7) Skeiñ evel un dall : voir dall.
(8) Skeiñ kaoc'h en avel : voir kaoc'h.
(9) Skeiñ e benn e-barzh ar c’hleuz : voir kleuz.
(10) Skeiñ piz (kras) gant Kastell-an-Tarv : voir Kastell-an-Tarv.