v.
I. V. intr.
(1) Tapout + nom verbal : Pouvoir, réussir.
●(1867) BUE 10. mar bije evit tapout mont dindan dorn ann iliz santel. ●(1896) GMB 695. pet[it] tréc[orois] taped 'm eus gwelet j'ai pu apercevoir.
●(1925) FHAB Du 435. mar tap ar re-ze donet war hon roudou ! ●(1926) ARVG (niv 7 gouere) 147. Dre forz zonjal, am eus tapet diluia ar gudenn.
(2) Être satisfaisant, suffisant.
●(1927) FHAB Genver 22. Re verr e skoulm an holl respontchou-ze ; hini anezo ne dap.
(3) Tapout keit-ha-keit : avoir les mêmes droits.
●(1872) DJL 44. N'hallo biken an oll tapa keit-a-keit.
(4) (en plt de vêtements) Tapout dre ub. =
●(1857) HTB 113. En eun taol berr, lec'h dilad, n'am euz gwelet nemet trulou e dro d'in, ha c'hoaz na dapent ket dre oll dreizoun.
(5) Tapout dre-holl : être partout à la fois.
●(1925) CBOU 5/72. ne vo ket eaz d'êzo tapout dre holl ; sikour o deus ezomm.
(6) (jeu) C’hoari tapout :
●(1941) FHAB Gwengolo-Here 89a. Bajenn = Bajenn d'it ! = tizet, tapet out bet, er c'hoari tapout.
II. V. pron. En em dapout.
A. V. pron. réfl.
(1) En em dapout da : se mettre à (faire qqc.).
●(1896) HIS 60. ol en dud hum dapas de hobér pénijen. ●69. Éañ hum dap enta de lén.
●(1913) AVIE 199. ha hui um dapou de skoein ar en nor. ●(1921) DIHU 116/203. ha kentéh ma um dapè de bredeg. ●(1925) VINV 51. um dapet me halon de saillein én-an.
(2) En em dapout : se mettre.
●(1921) DIHU 116/205. ean e grap, par ma hel, ar lein ur voten ma huéler a ziarnehi tour iliz S. Uisant, hag um dap ino ar benneu é zeuhlin.
(3) En em dapout : se tromper.
●(1908) PIGO II 36. Dampet, emeon, 'n em dapet am eus.
(4) En em dapout : se rattraper.
●(1936) FHAB Ebrel 135. N'eus ket d'an amzer evid en em dapa.
(5) Se blesser.
●(1978) BAHE 99-100/103. en em dapout : en em c'hloazañ.
(6) Se rattraper sur.
●(1981) LIMO 27 novembre. ni en em dapé ar er fréhaj.
B. V. pron. réci. S'attraper les uns les autres (jeu d'enfants).
●(1978) BAHE 99-100/103. evel ar vugale o c'hoari en em dapout en ur redek an eil war-lerc'h egile.
III. V. tr. d.
(1) Prendre.
●(1872) DJL 46. da dapa an tam guella deuz ar voastalen.
●(1907) AVKA 260. Pemp anhe a oa dibenn, a dapas ho lampo, kuit a gemer eoul. ●(1908) PIGO II 117. Tap eur marc'h ha touch d'ar gêr ! ●131. Julig a dapas eur skudel diwar an daol. ●(1929) MKRN 95. an dud o tapo ar pez a gavent evit en ambroug.
(2) Mettre, placer, poser.
●(1868) GBI II 14. Hag hen tapout he dorn neuze war he feutrin, tr. «et lui de mettre alors sa main sur sa poitrine.»
●(1907) DIHU 26/429. trohet unan a zehorn en Normand hag en tapet ar er plad. ●(1907) AVKA 185. Goude en tapas war e varc'h. ●(1910-15) CTPV I 33. Taped er belon ar en tañn, tr. «Mettez la poêle sur le feu.» ●(1919) BUBR 1/18. ne vije ket bet pell o tapout e grabanou war Vienne-ar-C'hastell.
(3) Revaloir (qqc. à qqn), prendre sa revanche.
●(1911) DIHU 71/247. M'en tapou dehon ataù.
(4) (en plt de maladies, etc.) Attraper, contracter.
●(1838) CGK 30. A neus tapet gloc'horennou a gren dost de centuren.
●(1905) DIHU 1/11. Tapet en des hou ronsed er virùidig, pautred. ●(1915) HBPR 75. hen dije tapet e fall. ●(1936) IVGA 70. turka ha tapout droug-dargreiz. ●(1967) BAHE 51/10. peadra da dapout he marv.
(5) (en plt de coups portés) Prendre.
●(1910) FHAB Eost 240. Penduff a dap eun taol bistroad hag a gouez d'an traon. ●(1919) FHAB Kerzu 181. p'o deveze tapet eul lipad, n'o deveze ket a c'hoant da zont endro. ●(1925) FHAB Du 432. abaoe al lip o doa tapet e milin Traon-ar-Run. ●(1927) FHAB Gouere 141. Tapa a ran (...) lopou. ●(1934) DIHU 276/91. Annaig en des tapet ul lordad get hé mam. ●(1972) SKVT I 181. Me bari 't eus bet ur bern droug, pa 't eus tapet ar votezad.
(6) (db. ar c'hrozadennoù) Entendre.
●(1927) FHAB Gouere 141. Tapa a ran langach. ●(1966) BAHE 50/36. Yennet e oa bet Jañ-Mai ha tapet en devoa kroz 'vat.
(7) Faire (une chute).
●(1927) TSPY 10. eun tarosennad am eus tapet aze. ●(1936) IVGA 55. Marianna an Ti-Moged he doa tapet eul lamm.
(8) =
●(1934) KOMA 64. Oh ! m'hen tapo tro pe dro.
(9) abstrait =
●(1909) FHAB C'hwevrer 51. eun disouezenn hag unan vad a dapint. ●(1956) LLMM 58/16. loariadoù 'veze e tapen diganti un distro lous gant ar strakell-se. ●(1965) LLMM 109/90. tapet he devoa ar wreg ar pleg da garnañ.
(10) =
●(1926) FHAB Genver 27. ne goueze en o godell nemed ar pez a dapent dre laer.
(11) Blesser.
●(1969) BAHE 62/49. aesaat ar c'herzhed d'e c'har bet tapet du-hont. ●(1978) BAHE 99-100/103. Tapout : gloazañ. Tapet em eus va dorn.
(12) Atteindre.
●(1903) ADBr xviii 350. na oa ket warnhan eur vlewen zec'h pa dapaz couscoudè an Enès-Veur. ●(1908) PIGO II 127. ne weled ket c'hoaz da dapout betek an doub. ●159. betek keit ma tape e zellou.
(13) Tapout ur banne : prendre un coup (à boire).
●(1872) DJL 24. Jakez a ghinig da Ian mont da dapa eur banne.
(14) Tapout an tu da : acquérir une valence technique.
●(1902) PIGO i 87. Bean ’oe darn anê hag a glaske tapout an tu d’ober jistr evel Arnus. ●(1964) ABRO 9. A-barzh pell em boe gouiziegezh war ar jedoniezh ha skiant ar verdeadurezh hag e tapis difazi an tu da embreger ar gouelioù, da roeñvat ha da sturiañ.
(15) Tapout douar : atterrir.
●(1904) KZVr Gouere. Ar wetur a dapas douar e-kichen ti eontr ar baotred yaouank. (d'après KBSA 38). ●(1906) CDFi octobre. ha yao war-du an enezenn. Tapout a ra douar prestik. (d'après KBSA 123). ●(1906) BOBL C'hwevrer-Meurzh. ar marc'h a dap douar. (d'après KBSA 189).
(16) Comprendre, englober.
●(1883) MIL 225. Ervez an Tad dom Plaine, an Domnonee a dape pemp eskopti.
(17) Tapout ub. e droug =
●(18--) CST 52. N'oa ket boaz ar mevel paour da veza tapet e droug.
(18) =
●(1907) BOBL 10 août 150/3a. eur prosez a dapiet.
IV. V. tr. i.
(1) Tapout da = dont a-benn.
●(1910) MBJL 129. N'omp ket 'vit tapout da welet 'nê o tremen.
(2) Tapout ub. e ger =
●(1943) FATI 84. abalamour ma ouie e oa eun tammig hir he zeod ha m'he doa aon da veza tapet e ger.
(3) Tapout peg e =
●(1919) TOBB 42. Tapa a reaz pek en A. Smet. ●(1926) FHAB C'hwevrer 56. an dispac'her Bretard a roas urz da dapa peg en Aotrou hag en Itron Koataudon. ●(1955) STBJ 169. da lavarout eo da dapa peg en o diouskoaz hag en o zreid.
(4) Tapout krog e : se saisir de.
●(1888) SBI II 178. tapout crog en hes bleo, tr. «prendre prise en tes cheveux !»
●(1907) AVKA 52 Goude e tapas krog en he dorn d'he sikour da zevel. ●(1911) BUAZperrot 21. Lusian a deuas da c'houzout edot o klask an tu da dapa krog ennan. ●(1913) FHAB Ebrel 125. Pa yea droug ennan, e tiskare unan ac'hanomp, e tape krog en e dreid, hag e stroppe ar re all gantan evel gant eur vaz-kloued. ●(1975) BAHE 87/8. c'hoant o doa da dapout krog e porpant ar pilhaouer ha da lakaat manegoù dezhañ. ●(1977) BLGW 197. tapit krog e kitern ar Bleiz.
(5) Tapout e : se saisir de.
●(1909) KTLR 19. hag e meuz tapet ne lost.
V. V. impers.
(1) Tapout gant ub. : réussir, s'en sortir.
●(1906-1907) EVENnot 5. (Bugelez) C'houllen ket gwelet ma fotr o vont da Bariz rak n'e ket gant 5 real bemde n'ije goneet e tapje gantan, tr. «nouerait les 2 bouts.» ●(1919) BUBR 6/162. Penaos (...) e teuyo hon c'hompagnunez a-benn. Tapout a ra ganti koulskoude.
(2) Tapout gant ub. ober udb. : réussir à faire qqc.
●(1988) TOKO 19. war zin bezañ 'n em dromplet, e tapas gand Job ober eun tamm friko.
VI.
(1) Tapout e dailh : voir tailh.
(2) Tapout d'ar pesk ebrel : voir pesk.
(3) Tapañ e sac'h : voir sac'h.
(4) Tapout ur c'hravazh : voir kravazh.
(5) Tapout ar razh da : voir razh.
(6) Tapañ lapined ruz : voir lapined.
(7) Tapout e zivskouarn a-dreñv : voir divskouarn.
(8) Tapout war e ched : voir ched.
(9) Bezañ tapet war e duriadenn : voir turiadenn.
(10) Tapout un distro lous : voir distro.
(11) Tapañ skrilhed gant bazh ar yod : voir skrilhed.
(12) Bezañ tapet etre an dour hag ar c'hler : voir dour.
(13) Bezañ tapet etre daou dan : voir tan.
(14) Mezhek evel ul louarn bet tapet gant ur yar : voir louarn.
(15) Tapout e stal : voir stal.
(16) Kaout ur genoù da dapañ kelien : voir kelien.
(17) Tapout ar c'hi e-lec'h ar c'had : voir ki.
(18) Tapek ar bleiz : voir bleiz.