v.
I. V. intr.
A.
(1) Se chauffer, se réchauffer (à une source de chaleur).
●(1499) Ca 198b. Toemaff. g. echauffer. ●(c.1500) Cb 26a. ebullio ebullis. g. ebouillir vide in Tomaff.
●(1856) VNA 102. Chauffons-nous comme il faut, tr. «Tuêmmamb èl ma faut.» ●(1862) JKS 369. Piou a dosta oc'h eunn tantad braz, ha ne domm ket eunn nebeut ? ●(1870) FHB 272/88b. e teuas d'an ti, o sonjal ec'h alje toma. ●(1878) EKG II 57. Epad m'edomp o tomma.
●(1909) KTLR 39. Tomomp atao da c'hedal. ●113. ho lezaz da zond en ti hag e reaz d'ezho tomma.
(2) (en plt d'une source de chaleur) Chauffer.
●(17--) VO 53. commance e rai en heaul tuemmein.
(3) (en plt de qqc.) Chauffer.
●(1897) EST 62. En deur e duem, e verw, e foenw hag e chumen, tr. «L'eau s'échauffe, bout, s'enfle et écume.»
B. par ext. Fermenter, se consumer.
●(1849) LLB 369. Lausket hi [hou teileg] én hé ioh de duemét un herrad.
C. sens fig.
(1) Tommañ gant, ouzh ub. : s'attacher à qqn.
●(1834) APD 104. Abalamour ma en em gavas / Da doma gant ar zoudardet.
●(1900) MSJO 224. n'halle ket mankout he galon da domma muioc'h-mui ous Jesus. ●(1944) EURW I 121. Me a domme buan ouz ar merc'hed koant.
(2) Chauffer, s'aggraver.
●(1913) FHAB Meurzh 94. Tomma 'ra an traou eta, hag eb dale e c'hellfe an arne strakal.
II. V. tr. d.
A.
(1) Chauffer.
●(1633) Nom 164b. Foculus : chauffoir : brasoüer, vnan da tommaf an bouet. ●167b. Batillus cubicularius, ignitabalum : vne eschauffoir de lict : vnan da tommaff an guelè, chauffe-lict.
●(1659) SCger 23b. chaufer, tr. «toma.» ●175a. toma, tr. «chaufer.» ●(1732) GReg 158a. Chauffer, tr «Toma. pr. tomet. Van[netois] tuemmeiñ. pr. tuemmet.» ●Chauffer le four, tr. «Toma ar fôrn.»
●(1889) ISV 11. toma an douar ep he zevi hag he zuilla.
(2) Réchauffer.
●(1878) EKG II 57. evit tomma hon izili a ioa hanter-skournet.
●(1900) MSJO 95. Evid tomma he izili paour. ●(1909) NOAR i. tan da domma o izili.
(3) (météorologie) Tommañ dour =
●(1958) ADBr lxv 4/532. (An Ospital-Kammfroud) Tomma dour : Se dit par temps très chaud quand l'orage menace d'éclater d'un moment à l'autre : Gwall domm eo deut an amzer en eun tôl : me zoñj din ema o tomma dour deomp adarre.
B. sens fig.
(1) Encourager.
●(1942) DIHU 369/36. Groeit é bet eit deverrat er spered ha tuemmet en hoant diskein.
(2) Tommañ ar galon : réjouir le cœur.
●(1862) JKS 137. n'int ket evit tomma ar galoun.
●(1910) MBJL 44. Sklerijenni a reont ar sperejo ha toman ar c'halono. ●86. peadra da laouenaat ha da domma ar c'halono !
III. V. tr. i.
(1) Réchauffer.
●(c.1825/30) AJC 3655. vid toman din.
(2) Tommañ da ub. =
●(1957) DSGL 156. Tri hant marheg dizouj, sontil èl o mestréz, / Hag e doemmo tuchant de soudarded Charlez, tr. «Trois cents chevaliers sans peur, vifs comme leur souveraine, / Qui feront enrager bientôt les soldats de Charles.»
IV. V. pron. réfl. En em dommañ.
A. Se réchauffer.
●(1847) MDM 127. mac'h helfe ar-re goz-man azeza, en em domma, ha marvaillad en ho eaz.
●(1902) PIGO I 29. e klaskaz eun toullad koat sec'h hag e lakaz an tân enne da 'n em doman.
B. sens fig.
(1) En em dommañ ouzh ub., udb. : s'attacher à qqn, qqc.
●(1903) MBJJ 291. hag en em dommaz ouz al leanezed. ●297. laket n'ê d'en em domman mui ouz mui ouz ar gwir Iliz.
(2) Se plaire (quelque part).
●(1982) TKRH 128. ar gêr villiget, e-lec'h ma n'he doa biskoazh gallet en em dommañ.
V. V. pron. réci. En em dommañ : en venir à s'aimer, à s'apprécier.
●(1913) FHAB Meurzh 92-93. rag p'en em ententer e teu ar c'halonou d'en em domma, ha ne zaleer ket da veza breudeur.
VI. [empl. comme subst.] Ober un tommañ : se chauffer, se réchauffer.
●(1890) MOA 166a. Chauffez-vous un instant (un peu) les pieds, tr. «grit eunn tomma d'ho treid.»
●(1911) BUAZperrot 737. edo oc'h ober eun tomma gant e vreudeur. ●(1915) MMED 19. ober eun tomma. ●(1927) FHAB Meurzh 58a. edont o daou oc'h ober eun tomma. ●(1932) ALMA 102. Kola reas eun tomma d'e zaouarn.
►[au dimin.]
●(1932) ALMA 126. d'ober un tommaik d'an hinviz deiz, p'he gwiskin en eur denna va hinviz noz.
VII.
(1) Tommañ e zivskouarn da ub. : voir divskouarn.
(2) Tommañ dour d'e skaotañ : voir dour.
(3) Tommañ e gerc'h en e forn : voir kerc'h.
(4) Tommañ plant e dreid : voir treid.