v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Couper, trancher.
●(1499) Ca 203b. Trouchaff. g. trancher. ●(c.1500) Cb 34b. g. battre / dampner / coupper aulcun membre. b. trouchaff vn membr. ●62b-63a. diegraff. g. desenaigrir. l. exacerbo / as. gal. ou cest cueillir grapes de veriut. bri. trouchaff grapou verius. Inde exacerbatio/ onis. b. digryziadur. ●(1576) Cath p. 22. gant tenaillou houarnn ez trouchsont he diffronn, tr. «avec des tenailles de fer ils lui coupèrent ses seins.» ●(1633) Nom 102a. Resex, palmes subsidiarius, præsidiariusnpalmes, palmes vinarius, & custos : sarment qu'on coupe pour fructifier : sarmant pe brancq á troucher euit rej frouez. ●137a. Adigere stipitem per medium hominem : empaler : trouchaff vn den dre'n hanter.
●(1659) SCger 33a. couper, tr. «troc'ha.» ●120b. trancher, tr. «troc'ha.» ●176a. troc'ha, tr. «couper.» ●(1732) GReg 223a. Coupper, separer avec un instrument tranchant, un corps continu & solide, tr. «Trouc'ha. pr. trouc'het. Van[netois] Trouheiñ. pr. et. Treg[or] troc'hañ. pr. et.» ●507b. Couper des bruïeres, du jan &c pour faire de la litière dans la cour &c., tr. «trouc'ha gouzer.» ●721b. Couper par grandes pièces, tr. «trouc'ha a bastellou.»
●(1849) LLB 735-736. Trohet, ged ur goutel, un tranch pé ur huiltan, / Ol er brinsad izel. ●(1867) FHB 101/388a. trouc'ha er veo cant tamm euz he gig.
●(1943) FATI 41. ar sizailhou o troc'ha gloan fuilh an deñved.
►absol.
●(1633) Nom 184a. Gladius anceps : espée ou glaiue trenchant des deux costez : vn cleu pe clezeu á trouch á pep penn.
►[empl. comme subst.] Coupe.
●(1868) FHB 187/244b. krog en eost, e mare an troc'ha. ●(1869) EGB 212. il faut couper un peu les ronces qui gênent la route, tr. «réd eo ober eunn troc'ha d'ann dreiz a ziesa ann hent.»
(2) Castrer.
●(1849) LLB 1152. Groeit émber en trohein.
●(1931) VALL 115a. Châtrer, tr. «trouc'ha.»
(3) Troc’hiñ dilhad : couper des vêtements.
●(1942) DHKN 58-59. é lennent d’ou skolaerézed, kentél en dé, diar er fèson d’obér bouid, de zesaù bugalé, pé de drohein dillad, ha hoah é chanjent liù, ohpen ur uéh, a pe vezè ret dehè komz ag er « rèr » lavreg pé a « dalikon » ur hroédur bihan !
B.
(1) Troc'hañ broioù : parcourir des pays.
●(1879) BMN 263. Eur c'habiten coz, daoubleget gant ar bloavesiou ha gant an abadennou, ne hell mui evit guir troc'ha broiou evit mont da stourm ouz an enebourien.
(2) Troc'hañ hent : faire de la route rapidement, tailler la route.
●(1931) VALL 667a. suivre sa route avec vitesse, tr. «troc'ha hent fam.» ●(1939) MGGD 82. Ne voe ket pell al loen o trouc'ha hent. ●(1974) SKVT III 18. Sed aze a zo troc'hañ hent !
(3) =
●(1910) MBJL 139. O mouezio skiltr ha lemm a droc'h d'imp hon diskouarn.
(4) Troc'hañ un taol gant ub. : donner un coup à qqn.
●(1934) BRUS 70. Lancer (un coup), tr. «trohein (un taol).» ●(1939) RIBA 13. trohein get é voéz un ajad paùadeu.
(5) Jeter, lancer (une parole, etc.) à qqn.
●(1929) DIHU 217/301. Er minour e droh fouilleu get é lon. ●(1939) RIBA 40. Met er maligorn e droh geton ur oapaden.
(6) Troc'hañ sailh : décamper par bonds.
●(1939) RIBA 40. Hag en tad-gad koutellein, trohein saill.
(7) Troc’hañ an akuilhetenn : se battre en duel.
●(1732) GReg 138a. Cartel de defy, pour se battre en duel, tr. «Dify dre scrid, evit èn em gafout da drouc'ha an acqüilhetenn.» ●310a. Se battre en duel (...) trouc'ha an acuilhetenn (cette expression, qui est aussi en Van[netais] veut dire metaphoriquement, se mettre la peau et le corps en éguillettes, se couper le filet.)
(8) Troc'hañ hent : tailler la route.
●(1926) FHAB Eost 310. Merc'hed Sant-pabu ato skanv a droad, a goate, a fuste, a faoute, a droc'he hend, hep sellet a-zehou nag a gleiz.
(9) Trahir, dénoncer.
●(1876) TDE.BF 441b. ar pesketaer a anavezas anezhan [an diaoul] dioc'htu enn despet d'he vouez ha d'he bedennou truezuz. Ann den fall a zo atao gant-han eunn dra-bennag hag a droc'h anezhan.
(10) Troc'hañ soub : tailler la soupe.
●(18--) SBI II 12. C'houeza 'n tan ha troc'ha zoup, tr. «Qui souffle le feu et taille la soupe.»
(11) Prononcer, dire.
●(1923) KTKG 8. Hor Zalver a jenchas an dour e guin en eured Kana heb finval eun dourn, na trouc'ha eur ger.
(12) (jeu de cartes) Couper.
●(1935) NOME 77. Yann. Ae ! paotred, kendalc'homp gant ar c'hoari 'c'hartou. D'in eo an dour. Youen. Ha d'in da drouc'ha.
(13) Troc'hañ er c'hlas : couper vert.
●(1872) ROU 107b. Couper vert, tr. «Troc'ha er c'hlaz.»
II. V. tr. i.
(1) Troc'hañ a-raok : prévenir (le mal).
●(1790) MG 240. ma ne larét temb petra-zou rét gobér eit trohein é raug malheurieu quer blaouahus !
(2) Troc'hañ gant e hent : se mettre en route.
●(1927) FHAB Gouere 140. Ha pep hini da droc'ha gant e hend.
III. V. intr.
(1) (en plt d'une boisson) = (?) être dur (?).
●(1911) RIBR 35. Kea buan da eva eur chopinad chistr ; eun tammig e troc'h er bloaz-ma hogen mat eo evelato !...
(2) Aller, se diriger.
●(1878) EKG II 10. evit gouzout e pe du e troc'he ar zitoyaned.
●(1924) ZAMA 173. Hep dale ivez Glaodina a droc'has d'ar gear.
(3) Troc’hañ kuit : partir rapidement.
●(1936) TKAL II 40. ha pa vezan tost e trouc'h kuit an tamaller.
(4) Troc'hañ berr : trancher net.
●(1894) BUZmornik 149. Evit trouc'ha berr var gement-se.
●(1959) TGPB 64. Evit troc’hañ berr, ne vane mann em spered nemet ar ganiri ha va banjo nevez.
(5) Troc’hañ berr : éliminer (le mal).
●(1925) BUAZmadeg 666. he zad a velaz e oa riskl eviti, ha setu hen, evit trouc'ha berr an drouk, ha kas anezi d'ar skol.
(6) Troc’hañ berr : écourter le chemin à faire.
●(1910) MAKE 82. ar wenojen eün-tenn a droc'h kalz berroc'h.
(7) Se couper.
●(1902) PIGO I 162. Mez an diaoul skourjez na droc'he ket.
IV. V. pron. En em droc'hañ.
(1) V. pron. réfl. Se couper.
●(1913) FHAB C'hwevrer 48. Mar d'oc'h en em c'hlazet pe en em drouc'het.
(2) V. pron. réci. : se contredire dans ses déclarations.
●(1854) PSA I 281. ol en hum drohant én ou honzeu.
●(1909) MMEK 181. Kaer e voue, den ne c'hellaz o lakaat d'en em drouc'ha.
V.
(1) Troc'hañ a-raok u.b : évincer, supplanter.
●(1890) MOA 254 (L). Évincer (supplanter), tr. J. Moal «troc'ha enn he raok.»
(2) Troc'hañ diouzh an daou du : être à double trancahnt (à propos de qqn).
●(1790-1794) PC II 398. Ennes a drouh diouh an daou du, tr. «Cet homme est à double tranchant.»
(3) Troc'hañ an dro diouzh ub. : couper l’herbe sous le pied.
●(1911) DIHU 77/344 (G) *Job en Drouz-vor. Génég !... Er pest ! trohet en des en dro dohein. Ne vern ket !
(4) Troc'hañ ar peuriñ eus a dre treid ub. : voir peuriñ.
(5) Troc'hañ ar geot dindan seulioù ub. : voir geot.
(6) Troc'hañ ar foenn dindan treid ub. : voir foenn.
(7) Troc'hañ e gerc'h a-raok e foenn : voir kerc'h.
(8) Troc'hañ broch da ub. : voir broch.
(9) Troc'hañ ar blouzenn etre daou : voir plouzenn.
(10) Troc'hañ ar berenn dre an hanter : voir perenn.
(11) Troc'hañ buzhug : voir buzhug.
(12) Troc’hañ brochig da : voir brochig.