v. tr. d.
I. Tourner et retourner, fouir (la terre, etc.).
●(1659) SCger 176a. turiat, tr. «remuer la terre comme font les taupes.» ●(1732) GReg 556b. Labourer la terre, parlant des cochons, & des taupes qui remuent, & gâtent la terre, tr. «Turyat. pr. turyet. turc'hat. pr. turc'het.»
●(1912) KANNgwital 114/131. ep mont da duriat an treaz da zul. ●(1955) STBJ 36. o teuria douar hag o furchal e grouan ar stêriou. ●(1957) BRUD 2/84. (Gwaien) Ar Guichaoua 'zo bremañ o turia mein.
►absol.
●(1864) KLV 41. d'ar c'hoz da duria.
●(1924) BILZbubr 41/947. Ar penn-moc'h (…) pa ve o turnial.
II. par ext. Fouiller.
●(1878) EKG II 71. lod-all ne ehanent da duria kement kougn a ioa enn ti.
●(1910) MAKE 30. o turluta en arbel-all hag o turia davat an dilhajou hag ar c'hreziou. ●(1925) FHAB Mae 167. turiet e voe tiez mignoned ar Revolusion.
III. fam.
(1) Turiañ (an) douar : travailler la terre.
●(1872) DJL 18. Mar plijfe gant Bourhiz diskenn demeuz he gar, / Ha 'samblez gant Peizan dont da deuria douar. ●(1877) EKG I 260. Kouer a veve ar vro en eur labourat he zouar, hag an Noblanz he difenne (...). Ma ranke kouer turiat an douar.
●(1912) CHEG 9. Eur plac'h koant eveldout chom da duriat douar !!!... ●(1928) KANNkerzevod 15/10. chom aman da deurial douar.
(2) Turiañ levrioù, paperioù : rechercher qqc. en lisant des livres, des papiers.
●(1905-1906) BOBL Kerzu-Genver. Me a ya da duriat va leoriou. (d'après KBSA 171). ●(1907) FHAB Meurzh/Ebrel 34. ne vô ket red da Vreiziz turriat al leorieïer gallek evit deski oll skianchou ar bed. ●(1929) FHAB Ebrel 155. En eur duriat paperou an amzer goz.