Recherche 'labour...' : 26 mots trouvés
Page 1 : de labour (1) à labourus (26) :- labourlabour
m. –ioù
I. M.
(1) Travail, labeur.
●(1557) B I 45. Goude ma labour, tr. «après mon travail.» ●(1612) Cnf 29b. An sulyou à pep labour à miry.
●(1659) SCger 71b. labeur, tr. «labour.» ●120b. trauail, tr. «labour.» ●155b. labour, tr. «trauail.» ●(1732) GReg 935b. Travail, tr. «labour. p. labouryou, labourou. Van[netois] labour. p. éü.»
●(1821) SST 18. labour groeit. ●(1876) TDE.BF 385b. Labour, s. m., tr. «Travail de corps et d'esprit.»
●(1900) MSJO 202. en doare-ze Jesus ne reas ket eul labour (...) nemet dre urs pe aotre sant Joseph. ●(1904) DBFV 142a. labour, m. pl. eu, tr. «travail, labeur.» ●(1926) KANNgwital 286/432. diouisieg int evit gounid o bara ha re a spered o deuz evit mont var al labouriou pounner.
(2) Métier.
●(1557) B I 3. Tut a pep labour, tr. «gens de tous métier.» ●7. Tut a labour, tr. «des hommes de métiers.»
(3) Agriculture.
●(1732) GReg 240b. Culture, tr. «Labour.»
●(1876) TDE.BF 385b. Labour, s. m., tr. «culture, labourage.»
(4) Besogne, acte sexuel.
●(17--) EN 699-702. Ho ! Ho ! Teodosia, leanes difroqued, / ped corn o heus groed din, boe ma on sortised ? / Chetu dif s[is]un sou, ne non qued deud do que, / hac a labour a reinc bean groed gand eur re, tr. «Ho ! ho ! Théodosia, religeuse défroquée, / combien de cornes m'avez-vous faites depuis que je suis sorti ? / voilà deux semaines que je ne suis venu vers vous, / et le travail doit être fait par quelqu'un.»
(5) Fonction d'une pièce.
●(1905) FHAB Mae/Mezheven 94. stag ez euz outhan eun tam ler hanvet bridaouerez, ha labour ar vridaouerez eo starda ar verzit.
(6) [au plur.] Travaux de construction.
●(1889) SFA 39. Al labourou-ze a ioa padet epad ar bloaz 1206.
II. [en locution]
(1) (en plt de qqc.) El labour : en usage.
●(1935) FHABvug Pask 103. e Sant-Yann Balanan, e parrez Plouvian, ema hirra maen-aoter a oufed gwelet, moarvat, er bed kristen ; gwasa pez a zo, kouezet pe ziskaret eo diwar e chichen ha breman ema o vresa dindan treid an dud. Eun dra vat e vije, war va meno, e lakat a-nevez el labour hag en enor.
(2) El labour : au travail.
●(1908) PIGO II 171. Hag an dorn en labour raktal. ●(1942) DIHU 368/31. Nen doh ket hoah él labour, emé ean rok ? ●(1982) TKRH 39. Abred e veze laket ar vugale el labour gwechall.
(3) E-dan al labour : en plein travail.
●(1913) AVIE 229. édan el labour hag en tuemdér.
(4) Kaout labour da : ne pas avoir fini de.
●(1868) FHB 163/55a. o deus labour da rouevad c'hoas.
●(1903) MBJJ 170. Mes labour o defo da c'hortoz. ●(1947) BIKA 38. Labour am bo da zic'houzouga dre ar prenestr betek an noz.
(5) Kaout labour (+ v.) : il faut.
868) FHB 198/333b. Pa erruer eno, e vez labour gortoz. ●(1870) MBR 174. labour gedal ho pezo. ●(1894) BUZmornik 295. Labour klevet skandal e devoue pa erruaz dirak he mestr.
●(1912) CHEG 25. Ma 'z afec'h di da glask he bez, ho pefe labour klask. ●(1934) OALD 48/112. labour gortoz o devezo !
(6) Kaout labour (+ v.) : obtenir.
●(1910) MAKE 68. pa c'helle kaout labour gwriat, e laboure.
(7) Bezañ war al labour : être au travail.
●(1860) BAL vii. ac ho lezo e peoc'h pa vezoc'h var ho labour.
●(1900) MSJO 129. kouls var hol labour eget e mare an diskuis. ●219. Guelet eo bet gant tud Nazareth var he labour.
(8) Bezañ gant e labour : être au travail.
●(1857) CBF 54. Didrouz edo enn he di gant he labour, tr. «Il travaillait paisiblement dans sa maison.»
(9) Labour vicher : occupation professionnelle.
●(1953) BLBR 58-59/10. an nebeut a amzer-vak a gave diwar e labour-vicher.
(10) Ober labour tri : travailler comme quatre.
●(1957) AMAH 67. en doare ma rae pep hini anezho labour-tri.
(11) Labour sul : voir sul.
III.
(1) Ober labour beleg : voir beleg.
(2) Ober labour denjentil : voir denjentil.
(3) Labour wenn : voir gwenn.
(4) Labour intañvez : voir intañvez.
- labour-dornlabour-dorn
m. Travail manuel.
●(1911) BUAZperrot 430. e rannas e amzer etre ar beden (…) hag al labour-dourn.
- labour-douar
- labour-korflabour-korf
m. Travail physique.
●(1911) BUAZperrot 209. Seiz heur labour-korf. ●350. beteg ma teue an heur da staga d'al labour-korf.
- labour-ret
- labour-speredlabour-spered
m. Travail intellectuel, spirituel.
●(1911) BUAZperrot 350. O buez a ioa rannet etre tri dra : al labour-spered, al labour-korf hag ar beden.
- labouradlabourad
m. –idi Travailleur.
●(1866) FHB 100/380b. Monsieur Arc'hanteg eta a ra d'he labouridi labourat sûl-voel-pemdez.
- labouradeglabouradeg
f. –où
(1) Atelier, lieu de travail.
●(1732) GReg 59b. Attelier, lieu ou plusieurs ouvriers travaillent ensemble, tr. «Labouradecq. p. labouradegou.» ●556a. Laboratoire, lieu où les chymistes travaillent, tr. «labouradecg. p. labouradegou.»
●(1847) FVR 70. pep-hini a zistroe d'he labouradek. ●(1847) MDM 155. Eno ez euz eur milion a zivreac'h o labourat noz-deiz el labouradegou ar vourc'hisien. ●(1876) TDE.BF 385b. Labouradek, s. f., tr. «Atelier, laboratoire.»
●(1927) GERI.Ern 10. labouradeg, tr. «atelier, ouvroir.»
(2) Usine.
●(1954) LLMM 42/12. Manet eo war lein e gein da selaou e galon baour o talmiñ gant trouz ur mekanik ha zoken ul labouradeg a-bezh.
(3) Travail fait ensemble, en équipe, en commun.
●(1927) GERI.Ern 10. labouradeg, tr. «travail en commun.» ●(1985) AMRZ 91. Pa veze labouradegou evel-se, e teue d'or zikour an amezeien.
(4) special. Ouvroir.
●(1732) GReg 683b. Ouvroir, salle où les Religieuses se trouvent pour faire leurs ouvrages, tr. « Labouradecg. p. labouradegou. »
- labouradur
- labouradur-douar
- labourajlabouraj
m. Agriculture.
●(1732) GReg 240b. Culture, tr. «Labouraich.» ●556b. Labourage, l'art, & l'action de labourer la terre, tr. «Labouraich.»
- labouraj-douarlabouraj-douar
m. Agriculture.
●(1922) LZBt Meurzh 10. relijion, labouraj-douar, amzer vrao ha glao, politik, zoken.
- labourapl
- labourat / labouriñlabourat / labouriñ
v.
I. V. intr.
(1) Travailler.
●(1499) Ca 200b. Trauell pe labourat g. trauailler labourer. ●(1530) Pm 245. Ma map labour flour ez tourel, tr. «Mon fils, travaille bien dans ta tour.» ●(1557) B I 475. Labouromp hon peuar oar tro, tr. «Travaillons tous quatre ensemble.» ●(1575) M 1024. Da labourat à striff, tr. «A travailler avec effort.» ●(1621) Mc 26. Labourat dan gouelyou. ●(1633) Nom 128a. Officina : l'ouuroir : an ourouër, an læch ma labourer. ●225a-b. Feriæ, dies otiosus : vacances, iours feriez : vaçancou (lire : vacançou), dezyou gouel pe en re ne labourer quet.
●(1659) SCger 120b. trauailler, tr. «labourat.» ●155b. labourat, tr. «trauailler.» ●(1732) GReg 935b. Travailler, tr. «labourat. pr. labouret. Van[netois] laboureiñ. labourat.» ●(1790) Ismar 56. Labouramb quêntoh d'obér hur salvedigueah.
●(1821) SST 146. labourat d'er sul.
●(1904) DBFV 142a. labourat, –rein, v. n., tr. «travailler.»
(2) Faire de l'effet.
●(1895) FOV 250. Er rhum en ès labouret.
●(1908) DIHU 35/72. Komans e hré en ivaj labourat : en hanter anehon e oé oeit d'é ben, en hantér aral e oé koéhet én é ziùhar.
(3) Fonctionner.
●(1575) M 2011-2014. Er an tan an bet man, an tra man so haznat, / A guell bezaff lazet, ha steuzet á pret mat, / Ouz lamet credet glan, tiz ha buhan an coat, / Pe teurell enhaff dour, neguell muy labourat tr. «Car le feu de ce monde, cette chose est évidente, / Peut être éteint et étouffé bientôt / En enlevant, croyez bien, vite et promptement le bois / Ou en jetant de l'eau dessus, il ne peut plus opérer.»
●(1874) FHB 510/318b. a veac'h e laboure he goazied. ●(1877) BSA 115. Ar boumpou ne c'hellont mui labourat, defaot dour. ●(1877) MSA 179. ar goazied a zanter o labourat. ●(18--) SAQ II 11. Ar montr a laboure.
●(1911) ADBr xxvii 96. rodow hag e labourè dré vikanék. ●(1920) AMJV 139. He skevent hag he bouzellou ne labourent ket mad. ●(1922) IATA 17. (Fanch) – Gant oc'h horolaj neo c'hoaz nemet seiz heur anter. (Iann) – Ne labour ket. ●(1933) OALD 45/218. pa ne labour ket mad al lounezi.
II. V. tr. i.
(1) Labourat war un danvez bnk =
●(1928) FHAB Kerzu 442. An neb a zo o labourat, pe war ar c'hoad, pe war an houarn, pe war al ler, pe war ar mezer, pe war ar maez, pe war ar mor...
(2) Labourat war e vicher : exercer son métier.
●(1878) EKG II 300. ar c'here en em lakeaz adarre da labourat var he vicher goz.
●(1944) LLMM 78/8. deut eus kostezioù Bodiliz da labourat war e vicher.
III. V. tr. d.
(1) Travailler.
●(1904) DBFV 142a. labourat, –rein, v. a., tr. «travailler.»
(2) [au passif] Être travaillé, malmené (par une maladie).
●(1879) BMN 305. Bez e oa labouret gant ar boan hanvet er vro poan Sant-Cadou.
(3) (agriculture) Labourer, cultiver.
●(1633) Nom 235b. Offringitur ager : derechef labourer : labourat vn parc á pen da penn, á neuez flam. ●Ager proscinditur : labourer pour la premiere fois : labourat an quentaff gouez an douar.
●(1659) SCger 35b. cultiuer, tr. «labourat.»
●(1849) LLB 4. Peh doar e zou ret choej, penauz el labourat.
►absol.
●(17--) CBet p. 444. Adam a ra ar feson da labourat, tr. «Adam fait semblant de labourer.»
●(1849) LLB 12. Mar labourer hemb oh é koler el labour.
(4) Faire travailler.
●(1849) LLB 356. Brehonet en tameu, labouret hou rastel. ●903-904. selet mem benhueger / Ne luehant avel se meid rak m'ou labourer.
●(1912) BUAZpermoal 254. Red eo labourat ar spered.
IV.
(1) Labourat evel ur c'hi : voir ki.
(2) Labourat evel ur marc'h : voir marc'h.
(3) Labourat evel ul loen : voir loen.
(4) Labourat evel mevel ar person : voir mevel.
(5) Labourat evel ma kac'h ar saout en noz : voir kac'hat.
- laboureklabourek
adj. (Vie) laborieuse.
●(1933) OALD 45/194. eur c'hrennad bla ha bla eus ar pez a zo tremenet a vraz em buhe lennek ha labourek.
- labourer .1
- labourer .2labourer .2
m. –ion, labourizion
(1) Travailleur.
●(c.1500) Cb 81a. [euuriff] Jtem operosus / a / um. g. laborieux / estudiant / oeuurant. b. labourer pe mecherour. ●(1612) Cnf 64b. Miret è gobr hac è saler ouz an labourer, hac an seruicher.
●(1659) SCger 87a. ouurier, tr. «labourer.»
●(1876) TDE.BF 386a. Labourer, s. m., tr. «Travailleur ; pl. ien.»
●(1911) BUAZperrot 328. striz oa e kenver (...) al labourerien da zul.
(2) Cultivateur.
●(1499) Ca 106a. [guinyenn] g. vingneron. b. labourer an guin. ●119a. Labourer. g. laboureur. la. hic colonus / ni. ●(1521) Cc. Laboureur an guiny vigneron. (d'après GMB 348).
●(1659) SCger 155b. labourer, tr. «laboureur.» ●(1732) GReg 556b. Laboureur, tr. «Labourer. p. labouréryen, labouridy.»
●(1847) FVR xi. eul labourer o vont da welet he barkou. ●(1878) EKG II 183. Al labourer keaz (...) a skoe, guella ma c'helle, taoliou tranch en douar. ●(18--) SAQ I 238. Pa zao louzeier fall en eur park, al labourer a gemer e grog-c'hoennad evit ho zenna er meaz.
●(1900) MSJO 129. al labourer a c'hell kana en he bark. ●(1904) DBFV 142a. labourér, s. m.pl. labourizion tr. «laboureur» ●(1911) SKRS II 80. al labourer / O hada ed 'n he barkeier. ●(1912) BUBU 73. En neu labourér e oé bamet kaer, és é gout. ●(1925) BUAZmadeg 364. Petra vir ouzoc'h hu, labourerien ha micherourien, d'en em zantelât ive en eur labourat ? ●(1934) BRUS 270. Un laboureur, tr. «ul labourér, pl. labourizion.» ●(1933) ALBR 36. an evned bihan a rent d'al labourer eur servij dispar.
(3) (astronomie) Steredenn al labourer : étoile du berger (= Vénus).
●(18--) CST 38. steredenn al labourer a bare a-benn neuze en nenvou.
- labourer-dornlabourer-dorn
m. labourerion-dorn Travailleur manuel.
●(1909) BOBL 03 juillet 236/1a. ifern d'ar paour, purkator d'al labourer-dorn.
- labourer-douarlabourer-douar
m. labourerion-douar Cultivateur.
(1) Labourer-da-zouar.
●(c.1500) Cb. ga. laboureur de champ. b. labourer da douar.
(2) Labourer-douar.
●(1732) GReg 556b. Laboureur, tr. «labourer douar.» ●(17--) TE 9. Caïn e oai labourér-doar.
●(1839) BESquil 294. Sant Isidor, labourér doar dré é stad. ●(1876) TDE.BF 386a. Labourer-douar, tr. «cultivateur.» ●(1878) EKG II 66. labourer douar divar ar meaz.
●(1907) BOBL 20 avril 134/2e. pennrener syndikat al labourerien douar. ●(1913) HIVR 61. ur labourér doar devot. ●(1915) HBPR 192. e ti Guillaume Abautret, labourer douar. ●(1925) SFKH 5. ol er labourizion do ar ag er hornad.
- labourer-kêrlabourer-kêr
m. Ouvrier qui travaille en ville.
●(1995) BRYV III 162. (Milizag) Va hoar a oa dimezet d'eul labourer-kêr.
- labourer-porzh
- labourerez
- labourerezh-douar
- labouretlabouret
adj.
(1) Labouré.
●(1633) Nom 234b. Aruum, cultum : terre labourée preste à semer : douar labouret prest da hadaff. ●Seges : terre labourée & semée : douar labouret hac hadet.
●(1891) CLM 14. ul lod bras a zouar labouret.
(2) Travaillé.
●(1633) Nom 247b. Argentum factum : argent barru, ou labouré : archant cannet ha labouret.
- labouriñlabouriñ
voir labourat
- labouruslabourus
adj.
(1) Qui donne du travail.
●(1774) AC 2. ar guilioud difficil pe labourus, tr. «le [accouchement] difficile ou laborieux.»
●(1920) AMJV 113. An emgleo etre an aotrou Laudriot hag ar veleien a ioa a du gant ar Vam zantel,e Paris, a oue labouruz eun tamik. ●134. Re labouruz e vefe komz euz an holl liziri a resevas al leanezed. ●(1931) VALL 754a. exiger du travail, donner de la peine, de l'embarras, tr. «beza labourus.» ●(1936) BREI 450/1d. labourus ha koustus. ●(1947) TNOG 5/23-24. (Tregor ha Goelo) Labourus, ag. : a c'houlenn labour evit e gas da benn. ●(1984) HYZH 154-155/38. paseal div wech er memes lec'h, an dra-se yoa labourus.
(2) (en plt de qqn) Qui travaille beaucoup.
●(1732) GReg 556a. Laborieux, euse, qui travaille beaucoup, tr. «labourus. tud labourus.»