f. –où
I.
(1) Exhalaison, effluve, effluence.
●(1752) PEll 6. Aez, monosyll. En Leon, Eaz, (…) exhalaison (…) Sing. Aezen. Diminutif Aezennic.
●(1846) DGG 216. e c'hinou a zo evel ur bez digor ; dre'n ezen-fal a leusq, e squign ar maro dre oll. ●(1860) BAL 10. ar c'huez anezo a bella an ezennou fall. ●13. da zantout an ezenn vad o tont ac'hano.
●(1917) KANNgwital 170/194. an ezennou bilimuz. ●(1925) FHAB Mae 162. mouget gant eun êzenn bunumus. ●(1936) PREZ 62. Ar c'heuz na c'hell grizienna, en eur galon, hag a zav outi, c'hoaz, ezen fall ar pec'hed. ●(2003) ENPKP 78. (Ploueskad) Ec'hen ar gwin, tr. (p. 80) «les effluves du vin.»
(2) Souffle.
●(1846) DGG 6. an ezen eus e halan. ●(1877) EKG I 47. mez ezenn ar zaout a zalc'ho tomm avoualac'h d'ehoc'h.
●(1909) KTLR 64. eun azen a ziou, eun eujen a gleiz : ho aezen a domme ar c'hrouadur. ●131. Abarz pell, e vo mouget an ezennig halan a deu c'hoaz divar he muzellou glazennet.
(3) Vapeur (d'eau, etc.).
●(1752) PEll 6. Aez, monosyll. En Leon, Eaz, vapeur chaude, Sing. Aezen. Diminutif Aezennic. ●256. Eaz, Singulier Eazen, & Ezen. C'est le même que Aez expliqué ci-devant en son rang, & prononcé à la mode de Léon. C'est une vapeur chaude.
●(18--) SAQ II 10. An ezen a zao divar an dour a bign en ear.
●(1927) GERI.Ern 128. éhenn V[annetais] f., tr. «Vapeur, buée.» ●(1929) FHAB C'hwevrer 51. Eur wech berniet ar foenn a deu da c'houezi hag an ezenn-domm-ze a ya kuit dre gern ar bern.
(4) Gaz.
●(1900) KEBR 13. An aezen skanv, tr. « Le gaz léger » ●An aezennou skanv, tr. « Les gaz légers ». ●(1919) BUBR 1/19. An aezennou mougus, ne oa bet anezo da vad nemed eur wech.
(5) Mont da aezhenn, en aezhenn : se volatiliser.
●(1931) VALL 789b. se volatiliser, tr. «mont da (ou en) aezenn.»
(6) Direction du vent.
●(1927) GERI.Ern 128. éhenn V[annetais] f., tr. «direction du vent.»
II.
A. (météorologie)
(1) Brise, petit vent.
●(1752) PEll 6. Aez, monosyll. En Leon, Eaz (…) petit vent doux & agréable. Sing. Aezen. Diminutif Aezennic.
●(1903) CDFi août. eur banne aezenn-vor a rafe vad d'am penn melenet. (d'après KBSA 12). ●(1909) KTLR 181. Eun ezennik evelkent a c'hueze var ar guez. ●(1921) PGAZ 97. e teuaz eun ezenn ien. ●(1922) EMAR 12. en distera aezen / E klemm en huanadenn. ●(1954) VAZA 167. un drugar hepken pa bleg aezenn glouar an hañv da wentañ o fond c’hwek. ●(1963) LLMM 99/266. hag o skant du a lugerne e giz braouigoù a-youl an heol hag an aezenn.
(2) Aezhenn an avel : souffle du vent.
●(1878) EKG II 45. trouz ezenn an avel o vont dre ar guez dero.
●(1911) BUAZperrot 429. An ezen-avel a nij dreist ar meaziou.
(3) Aezhenn-noz : brise du soir (?).
●(1954) LLMM 42/13. an aezenn-noz, ar stêrig, evned munut, netraigoù na weler ha na glever ket, petra bennak m’ouzer emaint aze ez kichen : en ur ger, ar vuhez !
B.
(1) Un aezhenn vuhez : un souffle de vie.
●(1907) PERS 186. Va c'hiniterv, emezhan, (…) pa viot var dro re glanv ha toc'hor, ne ehanit morse da gomz d'ezho, keit ha ma velot eun ezen vuez ennho. ●355. An Aot. Vianney, pell a oa, n'en doa mui nemed eun ezen vuez.
(2) Aezhenn ar marv : le souffle de la mort.
●(1925) FHAB Genver 30. Siouaz ! ne c'hellas ket lavaret hirroc'h : koueza a reas war he gwele, skoet gant ezenn ar maro.