Devri

breinañ / breiniñ

breinañ / breiniñ

v.

I. V. intr.

A.

(1) (en plt de la chair) Se décomposer, se putréfier.

(1499) Ca 26a. Breinaff. g. pourrir. ●(c.1500) Cb 29b. Idem cario / as. et appartient ou (lire : au) boys. bri. breinaff euel queunet / prenn.

(1732) GReg 215a. Corrompre, pourrir, tr. «Breina.» ●(1790) MG 25. hé horv loussoh hac horriploh eid ur ounn e vehai huéh-mis quênd é vreignein. ●90. eit mem boud er blijadur d'er guélèt crouguét pé é vraignein ar un deileq. ●(1792) BD 1809. seis troatat en douar esa da guic da vreina[n], tr. «sept pieds sous terre, ta chair va pourrir.»

(1878) EKG II 97. Evelato int tud, ha ne c'heller ket ho lezer, evel chatal ha gagnou, da vreina var gorre an douar.

(1904) DBFV 31b. breinein, v. n., tr. «pourrir, se décomposer, se gâter.» ●(1908) FHAB Kerzu 355. Eur vech ma vezo taolet an had en douar e ranko breina, kellida, sevel, divodi ha pennaoui. ●(1912) LZBl Genver 335. Ar maniok a zo breinet en douar. ●(19--) RNDL 25. Breiniat didrous én téolded, pèl doh en ér, Bout marù-mik !... Hunvré mat ha dous, hunvré karet.

►[empl. comme subst.]

(1986) PTGN 46. ne sav ket c'hwez vad diwarnañ pa vez eur bern anezo [ognon], dreist-oll pa grog enno ar breina.

(2) Pourrir.

(1659) SCger 95b. pourir, tr. «breina.» ●133b. breina, tr. «pourir.» ●(1710) IN I 223. ar guez eus al Liban, pehini a so ur c'hoat ne ell quet breina.

(1897) EST 48. er hoarh e rikei hir anzér eit augein, / Hag e vou dré zé én danjér a vreinein, tr. «Le chanvre exigera plus de temps pour rouir, et sera ainsi en danger de se gâter.»

(1921) GRSA 223. kemennet dehè pakein ul lestr get koed ha ne vreino ket én deur.

(3) (en plt de l'eau) Croupir.

(1905) BOBL 28 janvier 19/1b. c'houez ar foeltr 'zo ebarz ar ruiou, e-lec'h a van an dour da vreina.

(4) (agriculture) Treiñ douar da vreinañ : défricher de la terre.

(1960) EVBF I 335. Outre les expressions données plus haut, on trouve encore, pour «défricher» : trei douar da vreina, Tréhou, retourner la terre pour qu'elle pourrisse.

B. Croupir.

(1931) VALL 173b. Croupir, tr. «breina

C. sens fig.

(1) =

(1767) ISpour 412. de vreignein guet misere.

(2) (en plt de la toux) Mûrir.

(1905) IVLD 14. E leac'h breina, ar paz a ieaz var voasât.

(3) Croupir (dans l'oisiveté, les mauvaises habitudes).

(1868) KMM 261. ar re (…) a choum evel da vreïna en ho boaziou fall.

(1904) DBFV 31b. breinein, v. n., tr. «croupir (dans l'oisiveté).»

(4) Se corrompre moralement.

(1970) BHAF 240. Person Kaorel a wele tamm-ha-tamm e barrouz o vreina.

(5) Se salir (dans ses excréments).

(1856) VNA 227. des enfants (…) comme il faut du temps pour les envelopper et les démaillotter, la paresse les fait souvent laisser pourir dans leurs ordures, tr. «bugalé (…) èl ma rinquér amzér eid ou gronnein hac ou divaillurein, er parès e hra liés ou lausquein de vreinnein én ou lousteri.»

II. V. tr. d.

(1) Pourrir.

(1633) Nom 264b. Phagedæna : farcin : vn seurt gouly á breïn an quicq yach, farcill.

(1962) GERV 160. an hesked euzus-se hag he breine gant he gorvenn flêrius.

(2) Corrompre moralement.

(1912) MMKE 130. Pa glask kement a fall-skridou / Breina spered ha kalonou.

III. V. pron. réfl. En em vreinañ : se corrompre moralement.

(1903) MBJJ 276. Æt droug ennan o welet he zud en em vreinan gant ar goasan dizurzo.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...