plur.
I.
(1) Chiens.
●(1576) Cath p. 23. o corphou taulet dan chacç da dibry, tr. «leurs corps jetés aux chiens à manger.» ●(1612) Cnf 37a. chacc drouc.
●(1838) OVD 72. er chas e zaibre er berhonneu bara e gouéhe édan taul ou mistr. ●(1838-1866) PRO.tj 173. Gant ar chass eo diframet.
●(1902) PIGO I 207. eur bagad chas em euz deuz ar re vraoan. ●(1927) GERI.Ern 79. Chas pl., tr. «Chiens.»
(2) Bugul-chas : valet de chiens.
●(1931) DIHU 245/362. Er bugul-chas e zigoubl buan chas divent ha niverus er van.
(3) péjor. Chas ar vourc'h : enfants du bourg (opposés à ceux de la campagne).
●(2005) SEBEJ 155. (Ar Yeuc'h) les enfants du bourg, chas ar vorc'h, les chiens du bourg, nous appelait-on.
II. Blasons populaires.
(1) Chas (an Intel) : les chiens (d’Étel). Voir aussi penn-sardin.
●(1911) DIHU 70/240. Ha ré en Intel chas ! Nen dé ket ker braù!... ●(1947) BRMO 31. ceux [= habitants] d'Etel, Chas (chiens) ou Penneu Sardrin (têtes de sardines).
(2) Bordelerien evel chas (surnom des habitants de Guerlesquin).
●(1878) SVE 964. Gwerliskiniz, a ras da ras, / Bordelerien evel chass; / Ar chass ez a d'ann ofern-bred / Ha Gwerlikiniz n'eont ket.
(3) Chas du (ag) ar Vouster (surnom des habitants de Moutoirac).
●(1911) DIHU 73/283. Chas du er Voustoér e zou anaùet. ●(1912) PBHV 157. Chas du ag er Voustoér. ●(1947) BRMO 32. ceux [= habitants] de Moustoir-Ac, Chas Du (chiens noirs).
(4) Chas Kerborzh (surnom des habitants de Kerbors).
●(2005) HYZH 244/37. Chas Kerborzh.
(5) Chas (Neizin) : les chiens (de Naizin). Voir aussi paotr-ruz.
●(1911) DIHU 72/272. Lapoused kaill int é Nein. Pautred ru ha Chas é hrér anehé. ●(1947) BRMO 32. ceux [= habitants] de Naizin, Chas (chiens) ou Pautred ru (gars rouges).
(6) Chas ruz (surnom des habitants du Moustoir-Remungol). Cf. kailhaj, merc'h & touerez / touierez.
●(1911) DIHU 73/283. Ér Voustoer-Remengol é hes kaillaj, merhed ru, chas ru. Touierézed e rhér hoah a verhed er barréz-sé.
(7) Chas Sant-Maloù (surnom des Malouins ?).
●(1647) Am 416. Oll chaçç Sant Malou à bleizy Daoulas.
III.
(1) Bezañ diwar chas ar vro : être originaire du même pays.
●(1981) ANTR 40 (L) *Tad Medar. Med, sur oun, n'eo ked diwar chas ar vro. ●(1986) PTGN 21 (L) *Tad Medar. Med er porziou-mor e kaver tud a bep ouenn hag a bep bro, ne vezont ket toud diwar chas ar vro kredabl !
(2) Stagañ e chas gant delioù kaol :
●(1972) SKVT I 100 (Ki) Y. Drezen. «Eizh realad chokolad, krouadurien !» a c'hoarzhe Chann an Draouleg, gounezet evit mat gant an drantiz. «Ne stagit ket ho chas gant delioù kaol »
(3) Stagañ e chas gant silzig :
●(1949) KROB 11/10 (L) *Ab Sulio. Ha neuze, daoust penaos bennak n'eo ket bet morse ar c'hiz, e Kervrugeg, da staga ar chas gant chapeledou silzig, e rankan lavaret deoc'h n'eo ket ar boued eo a ra ar muiañ diouer d'ar chatal, hag ar bevañs da dud an tiegez bras ha pinvidik-se, ha ne ra, feiz a varichal ! ●(1949) KROB 20/28 (L) *Ab Sulio. N'eo ket en abeg ma kasan da stal da stalig eo da vihana ! Setu aze eun dra ha ne c'heller ket tamall din, rak n'emaout ket hep gouzout n'emañ ket ar c'hiz ganen da staga va chas gant silzig !
(4) Prenañ stripoù digant chas ar gigerien : voir stripoù.
(5) Touiñ Doue evel un diloster chas : voir Doue.