n. de l. Plounévez-Lochrist. Voir aussi Lokrist .1
I.
(1) Gwinevez.
●(1732) GReg 110a. guyc-névez.
●(1821) GON 265a. Gwîk-névez ou Gwî-névez. ●(1834) KKK 98. Kerebel, persoun Gwinevez, en deveuz lekeat é gwerz brezounek buez Josef, hini Job ha parabolen ar map prodik. ●(1847) FVR 114. Leon, kure e Gwinevez. ●(1851) PENdast 109. a va zad zo e gwineve / nag o trebi gant al lorgnez. ●(1865) FHB 17/134b. Parissionis Guinevez ne skuizent ket o selou ar c’honferançou. ●(1877) EKG I 127. Eun den hanvet Tunk, euz n'ounn dare pe vro, a ioa deuet abaoue eun daou pe dri bloaz bennag da lavaret d'an Arvoriz enn doa prenet an aod a zo dirag Guinevez, Trelez ha Goulc'hen, hag a ia euz a Blouescat da Blouneour-Dreaz. ●133. Abalamour da ze e troaz divar an hent braz hag ez eaz da Vinevez. ●(1878) TLK II 13. dre Blouescat, Guinevez ha Trelez.
●(1905) HFBI 76. ha paotr Guinevés droug bras hé énna déjà, a roi dar c’halves-man eun eurtaden. ●(1921) PGAZ 91. kloc’h braz Guinevez o seni ofern an hanter-noz. ●(1928) FHAB Genver/27. Paol Inizan eus a Winevez a roe an dourn d'ezo ivez. ●(1930) TLK III V. hag e voe beziet e bered Gwinevez.
(2) Gwinevez-Lokrist.
●(1877) EKG I 58. euz a barrez Guinevez-Lochrist, enn eskopti Leon. ●(1890) MOA 24b. Guinevez-Lokrist.
●(1905) ALMA 63. Gwinevez-Lokrist. ●(1930) TLK III I. Lan-Mari Inisan a oa ganet d’an tri war-nugent a viz du 1826 e parrez Gwinevez-Lokrist.
(3) Plounevez.
●(1732) GReg 110a. plou-névez.
●(1821) GON 265a. Plou-névez.
(4) Plounevez-Lokrist.
●(1865) FHB 17/134b. E Plounevez-Lochrist, e canton Plouescat, e z’eus bet eur mission caer.
II.
(1) (Expression) Na fiñval muioc’h eget na ra tout ar C’hernig gant ur barrad avel.
●(1878) EKG II 178. Evelato me ne finven ket muioc'h eget na ra tour ar C'hernik gand eur barrad avel.
(2) (Dicton à propos d’une maison noble)
●(2003) TRMOR 102. War an tre ha war al lanv / Kastell Fur eo va anv.
III. [Toponymie locale]
●(1834) KKK 72. ec'h antreaz enn eur baé haved ar Chernig eul leoik vihan diouz Ploueskat. ●94. Kastel Maillé a zo er barrez zé. ●(1877) EKG I 96. Egile oa Fanch Vian, louzaouer brudet dre bevar c'horn ar Vro, euz a Gastel da Vrest, adalek Tour-ar-C'hernik, eharz ar mor, bete Roc'h-Trevezel, var gern Menez-Are. ●107. Sonch ec'h euz a Doull-al-Lakez, e-harz Pont-Krist, var hent Plouescat? ●128. kerkouls enn aod Goulc'hen hag enn aod ar C'hernik. ●132. Euz a Blouescat, an Tunk a ieaz da Lanzeon, e kichenn menez ar C'hour. (...) Pell araok m'oa digouezet an Tunk e Lanzeon, oa bet Guillou Gaer, euz a Bontpolodou. ●133. Evelato, p'edo o vont abiou Kroaz-ar-Born, e tistroaz varzu ar bourg. ●133-134. Loranz Soutre a ioa o chomm e Gorrekear, ha Fanch Cabon er Skillou. Beza oant an ezac'h guella ha pinvidika a Vinevez. ●(1878) EKG II 172. Var dro div heur e klefchemp iouc'herez, cholori ha jabadao var dro ar Vengleuz. Tregerni a rea ar vro gant-ho a dro-var-dro, adalek Milin-an-Tour betek Milin–Sioc'han, a-hed traonienn Keraouell. ●173. a deuaz enn eun taol enn he benn mont da Lanzeon. ●176. me gred e tlie beza var dro maner Ker-Ian, enn tu-bennag. ●178. Hag hen kuit ac'hano da Gerc'hoenner, da zistaga Polidor, ki chase braz an Aoutrou Borgne de la Tour, perc'henn maner Keraouell, a ioa e Kerc'hoenner abaoue m'oa eat he vestr d'ar prizoun. (...) Evelato me ne finven ket muioc'h eget na ra tour ar C'hernik gand eur barrad avel. ●179. rak dont a rea ar sklerder betek ar foenneier a zo a-hed kanol Keraouell. ●180. ar zoudarded oc'h ober ho zro e pount Keraouell. ●181. Kerkent ha m'oenn savet dioc'h Keraouell, e veliz Croaz-ar-Pab, eur groaz vrao meurbet, diskaret ha torret. (...) Sonjal a riz neuze trei a gleiz ha mont da Vaner-al-Liorzou, da di Herve Soutre. ●183. Evelato, er C'hroaz-Hent, dirag ar maner, ne gaviz ken enn he za ar groaz vean a ioa eno. ●192. kuzet e Lanzeon pe e Kervern. ●194. An Aoutrou Cren ne d-eaz ket var he lerc'h : mont a reaz dre guz d'an Atil-Vraz, hag ac'hano, var he zonch, e c'hellaz mont a-hed ar c'hleuziou betek Lescoat. ●201. Manuel Conseil a zimezaz da Baol ar Moan euz a Leskoat. ●202. lod euz ar zoudarded a ieaz da Gervern-Vraz, rak eno ive e veze kuzet beleien. ●204. kredi a rea e tlie beza kuzet e menez ar Bod-Onn e mesk al lann. ●205. Dioc'h an abardaez, e teuaz an Aoutrou Cren euz a Lesneven da Vaner-al-Liorzou dre Gastel-Fur, Traonjulien ha Landigiac'h. (...) mez izomm dont varzu Maille en doa. (...) Eur vadiziant en doa ive da ober da Herve Goaok, a Boull-ar-Foennok, hag ouc'hpenn, an ofern a dlie lavaret enn nosvez-se en eun toull mengleuz, e kreiz koad Maille. ●208. rak enn ho raok edon enn hent a deu euz a Ger-Ian-Vian d'an hent braz. ●(1878) TLK II 9. dirazoc’h eman kanol ar C’hernik. ●55. dre an hent a zo etre Ker-Iun ha Kereloun. ●63. adalek Milin-ar-Gall betek Tour-ar-C’hernik. ●64. tennerrien mein enn aot ar C’hernik.
●(1921) PGAZ 11. Kergoall, Kerdivez, Brec’hichen ha Lescoat. ●19. Ginidik oa deuz ar C’hernik. (...) e kichen maner ar Sqillou. (...) var bord an hent a ia da vaner Maillé. ●22. Lescoat, eme-z’han, n’en doa nemet daou di hepken. ●25. Paol an Anaoun a ioa ginidik euz Maner Kersabiec, er C’hernic, e kreiz Arvor Guinevez. Pa deuaz en oad da zimezi, e kemeraz da bried Emmanuelle Conseil, ganet e Prat-ar-Belec. (...) Paol Inizan euz a Lanzeon. ●29. Eur goummer euz Pount-ar-Rest. (...) da gouch var paotrig ar Vilin-Vean. Her guelet a reaz oc’h ober eul lamm e goaremm Kerever. ●42. Fanch ar Vilin deuz Gorre-kear (...) Yvonik, deuz Roz-arm. (...) da goadig ar Vaztaill. ●43. Iann Grijol a ioa eat da vevel da Gergongar. ●44-45. Paol ar Rous, euz Maner Lescoat-Tremeur (...) d’en em voalc’hi e lenn an Nidel e Rescourel. ●48. me a veze kaset da ober ar gett beteg goaremm an dannen. ●51. savet e mereuri Kastel-Fur. ●52. e kichen koadig Sant Houarne. ●66. Fanch an Hanv euz Kergoungar. ●89. Etre milin Lochrist ha milin d’Alm, e z’eus eur stang pe eun draonienn doun ha striz meurbet, plas hebken d’ar ganol da ober he hent troidelluz, etre daou venez, Kervren ha Bre Houarne, beteg ma ranno, e Kamfrout, he dour e diou lodenn : unan a ielo da aod Goulc’han, hag eben da aod ar C’hernik. ●93. Tangui ar Gallik euz Trobily. ●94. Ho c’hlevet am euz o lavaret e z’oa teir feunteun : unan var bordig ar ganol hag a veze great an’ezhi feunteun Sant Loïz ; an eil feunteun a ioa eun tammik huelloc’h hag a veze galvet feunteun Sant Iann Vadezour ; an trede a ioa var lein ar memez (lire menez), hag hounnez oa feunteun an aotrou Christ. ●104. o velet he vreur Yvon o tilammet deuz koadik ar Piket. ●106. Kerever. (...) Kervern. (...) Kerral. (...) Roz-Arm. ●(1923) FHAB Mezeven 6/215. droug en devoa pell a oa ouz aotronez Carman, perc'henned maner ar Seiz ploue, e Gwinevez. ●(1930) TLK III I. e maner Lanzeon. (...) tost da aod Kernig.