v.
I. V. tr. d.
(1) Agiter, secouer.
●(1499) Ca 87b. Fregaff er hegaff tout vng ibi vide. ●109a. Hegaff. g. croller secouer. ●(1575) M 791-792. Heman so aneual, à car an aualaou, / Hac ho hego an guez, nos dez en bergezou, tr. «C'est un animal qui aime les pommes, / Et il les secouera des arbres, nuit et jout dans les vergers.» ●(1647) Am A.314. Rac va baguet a va bougeden so heget ker kren diouz va fesquen., « Car ma sacoche et ma bougette sont secouées si complètement de dessous ma fesse ».
●(1659) SCger 17a. branler, tr. «hegea.» ●109a. secouer, tr. «hegea.»
●(1849) LLB 208. Lod (…) e heij er bodeu. ●(1870) SBI I 206. E-lec'h ma ve an awel o hija an deillo, tr. «Où l'on entend le vent faire bruire les feuilles.»
●(1903) MBJJ 32. 'neur hija hon zoko. ●(1907) PERS 163. oja rea ar c'hadoriou. ●168. oc'h oja va dor. ●(1910) MBJL 164. an dud (…) a hinj mouchouero.
►[empl. comme subst.] Ober un hejañ d'e zaouarn : agiter les mains.
●(1905) HFBI 188. hé réjont eun éja d'ho daouarn evi diskoués édoant ô vont da bartial.
►[empl. comme subst.] Ober un hejañ da ub. : secouer qqn.
●(1922) IATA 19. da velet ober eun oja d'an tamm uzulier-ze. ●(1924) NFLO. secouer. s[ecouer] violemment qq'un, tr. «ober eun heja da u.b.» ●(1943) FATI 65. da ober eun heja d'an is-prefed.
(2) Hejañ e benn : secouer la tête.
●(1732) GReg 114b. Branler la tête, tr. «Hegea e benn.»
(3) Hejañ e zivskoaz : hausser les épaules.
●(1790) MG 382. me remerquas me frièd é heigein é ziscoai. ●407. a pe mès gùélét er mèrhèt-hont é haigein ou discoai.
(4) Hejañ-dihejañ / hejañ ha dihejañ : secouer.
●(1911) BUAZperrot 313. i eo a hej hag a zihej, Kador sant Per. ●(1924) BUBR 48/1153. nag eo hijet ha dihijet o zi ! ●(1929) SVBV 46. unan anezo, an digeliener, moarvat, a hej-dihej (...) e beg eur vaz hir eun aveler pluñv struskañval.
II. V. intr.
(1) Remuer, bouger.
●(18--) SAQ II 252. Guelet ho peuz an aer, he flemm o c'hoja atao.
●(1907) AVKA 258. ha beteg an diazeo deus ar bed a hijo.
(2) Être secoué, ébranlé, agité, remué.
●(1866) FHB 91/312a. an ti a hij hag a goezo ep mar.
●(1902) PIGO I 54. eur c'hoz dant, hag a hije en he bek. ●(1907) AVKA 258. An heol a devalao, ar loar a vo moug, ar stered a goueo deuz an oabl, ha beteg an diazeo deus ar bed a hijo. ●(1908) FHAB Gouere 217. stoliken he c'habel oc'h hija gant an avel. ●(1924) BUBR 48/1154. houman [ar vag] a hij hag a strak mui-ouz-mui.
(3) Se balancer.
●(1922) FHAB Kerzu 360. korfou an torfetourien a heje ouz ar groug.
III. V. pron.
A. V. pron. réci. En em hejañ ouzh ub. : se battre avec qqn.
●(1924) FHAB Mezheven 208. e floc'hig en doa c'hoant da viret outan da vont d'en em heja outo.
B. V. pron. réfl. En em hejañ.
(1) Se débattre.
●(c.1718) CHal.ms i. Se debattre, tr. «him egein, him zebattein, him ziroüeguein.»
(2) S'efforcer.
●(1911) BUAZperrot 813. Ar zoudarded a glaskas astenn daouarn an den yaouank, mes kaër o devoue en em heja, ne c'helljont ket hen ober.
IV.
(1) Hejañ ar c'hwen : voir c'hwen.
(2) Hejañ e laou da ub. : voir laou.
(3) Hejañ per melen diwar ub. : voir per.
(4) Hejañ e bilhoù : voir pilhoù.
(5) Hejañ e gig : voir kig.