m. –ioù, –ion
I.
A. (en plt de qqc.)
(1) Cheville.
●(1499) Ca 73b. Ebil. g. cheuille. ●(1633) Nom 151b. Scamus, struppus, stropha : la cheuille de l'auiron : an toullet, an ibil ô derchel an rouef. ●213a. Verricula, verticilli, epitonia : pieu pour tendre ou destendre les cordes : peig pe ibil euit asten da (lire : ha) diasten an querdin.
●(1659) SCger 25a. cheuille, tr. «ibill p. ien.» ●(1732) GReg 163b. Cheville, tr. «Hibil. p. hibilyen, hibilyou. Van[netois] hibil. p. hibilieü.» ●Cheville de bois, tr. «Hibil-prenn. hibilyen-prenn.» ●Cheville de fer, goupille, tr. «Hibil-hoüarn.»
●(1899) BSEc xxxvii 161 / KRL 26. Falla ibil a zo er c'har / A vigour p agar (Variante de a wigour da gentan), tr. «La plus mauvaise cheville de la charrette grince la première, les plus mauvais travailleurs sont les premiers à se plaindre.»
●(1903) MBJJ 44. ken æzet 'vel ma ya eun ibilh en eun toull a ve dioutan.
(2) Touche de piano.
●(18--) SAQ I 309. an ibiliou olifant.
(3) Choses de riens, bagatelles.
●(1895) GMB 202. à St Mayeux on dit hibilhen plus souvent que hibilhaou, et l'on donne à ces mots le sens de «riens, bagatelles.»
(4) (habillement) =
●(1944) EURW1 102. a-vec'h mar gallen prenna «ibilh» ar bragou.
B. par ext. Tout petit morceau.
●(1984) HYZH 154-155/86. ibil : un tamm bihan-bihan. Un ibil da bep hini.
C. sens fig., fam.
(1) Jambe, patte.
●(1919) FHAB Kerzu 186. sevel a ree e bevar ibilh en êr.
(2) Pénis, verge.
●(1931) BAGA 82. hag evel pep aotrou 'm eus-me, / ibil a-raok ha toull a-dre. ●(1964) BRUD 19/14. La guerre civile ? Kann etre an toull hag an ibil !
(3) Ce qui coince.
●(1957) AMAH 158. klevout a rae war an taol an ibil a wigoure en tu-hont da ret.
II. (en plt de qqn) Vaurien.
●(1869) SAG 119. stanka he c'hinou da eur goall-ibil-bennag.
●(1902) LZBt Du 28. Laret d'in ! petra c'heller d'ober gant ibilien ar sort-se ? ●(1903) MBJJ 278. Allo ! mad ! setu ma spered, an ibilh 'zo anean, æt adarre da Vreiz. ●(1942) SAV 25/10. sed amañ eun ibil !