Devri

kazeg

kazeg

f. –ed, kazekenned, kezekenned

I. (zoologie)

A. (en plt des équidés)

(1) Jument.

(1499) Ca 33a. Casec. g. iument. ●(1612) Cnf.epist 17. heuel dan casequennet. ●(1633) Nom 26b. Iumentum : iument : casecq. ●32b. Equa ; iument : casecq. ●321b. Peroriga, vel meliore lectione proriga, aut pruriga : qui garde les iuments, & les laisse saillir pour en auoir de la race : an hiny á mir quesequennet, hac á læs ô marchaff euit caffet an goüen.

(1659) SCger 71a. iument, tr. «casec p. quesec.» ●136a. casec, pl. quesec, tr. «iument.» ●(1732) GReg 551b. Jument, cavale, tr. «Qasecg. p. qesecqenned (à l'Ile de bas, & à Van[nes] Qasecg. p. qesecg.).» ●(1738) GGreg 41. qasecg, p. qeseqenned, tr. «cavale.»

(1849) LLB 1194. hou prawan kazeged. ●1239. kazeged é tuemder. ●(1857) CBF 96. Ho kazek e deuz ebeuliet n'euz ket pell, tr. «Votre jument a pouliné il n'y a pas longtemps.» ●(18--) KTB.ms 14 p 81. dilezel he gezegenned.

(2) Mamm gazeg : poulinère.

(1868) FHB 153/388a. eur vam gazek euz ar re genta.

(1913) BOBL 27 septembre 458/2e. kezek estranjour evit hor mammou-kezek.

►spécial. Jument suitée.

(1910) MAKE 51. kaer o doa ar ar mammou-kezeg gervel d'o c'haout ebeulien hag ebeulezed.

(3) Ur penn kezeg : une jument.

(1659) SCger 136a. vr pen guesec, tr. «vne iument.»

B. (ichtyonymie) =

(1961) BAHE 26/21. daou pe dri anv pesked dastumet e Ploumanac'h : Penndroc'h, Pirono, Moulleg, Tonk, Kazeg, Soner, Kaergenoù !!!

II. (en plt de qqn) Femme facile.

(1982) LIMO 13 novembre. «Er plah-man nen dé med ur gazeg». Eid rein de gleùed ne oè ket moiand hé derhel, ken friand e ziskoè boud : ur Vari faoutenn, ur rudellerez !

III. (en plt de qqc.)

(1) Pièce du métier à tisser.

(1732) GReg 925a. Les jumelles, tr. «An diou gasecg

(1905) FHAB Gwengolo/Here 151. Ar guyader a zo azezet var eun dreujaden goat hannvet kazeg pe skeuzeller.

(2) Kazeg ar c'hure : eau de vie de fraude.

(1732) GReg 312a. Eau de vie (de fraude), tr. «Burlesquement. caseq ar c'hure.» ●406b. Fesse-moulin, eau-de-vie en fraude, tr. «casecq ar c'hure

(3) Charge de goémon qu'on ramène à l'aide du flot.

(1960) GOGO 562. les meules de goémons sont appelées (…) à Plougastel-Daoulas, kazeg, pl. kazegennou. Kazeg est le nom de la jument. Le sens est «qui chevauche (les flots)». ●(1990) TTRK 91. Kement ha ma chom em soñj e kav din e veze graet ar gazeg eus ar garg vezhin-se.

IV.

(1) Pell emañ Yann(ig) diouzh e gazeg : être loin de son compte.

(1878) SVE 547. Pell eman Iann euz e gazek, tr. L.-F. Salvet «Jean est loin de sa jument. (Etre loin de compte.)»

(1906) DIHU 10/IV (G) Stevan K.. Hui huél enta é ma hoah pèl Iehann doh é gazeg ! ●(1935) ANTO 32 (T) *Paotr Juluen. Met siouaz pell eman c'hoaz Yann diouz e gazeg. ●(1942) VALLsup 26. Il est loin du but, tr. F. Vallée «pell emañ Yann diouz e gazeg popul.» ●(1955) STBJ 218 (K) Y. ar Gow. Siouaz ! pell eo chomet Yannig diouz e gazek... ●(1970) BHAF 12 (T) E. ar Barzhig. Med pell e oa Yann diouz e gazeg, ne servije ket derhel da zaoubenni...

(2) Tostaat a ra Yann ouzh e gazeg : approcher du but.

(1935) ANTO 151 (T) *Paotr Juluen. Krog 'oa, e gwirionez, ar binviou da seni dre ma toulled. Hep-mar e tostae Yann ouzh e gazeg.

(3) Bezañ kazeg : être ivre.

(1958) BRUD 4/21 (L) *Mab an Dig. Pa vezan hanter gazeg, o, nag a draou a voud aze e va 'fenn-me ! ●40. Da zeg eur edont oll hanter gazeg. ●(1958) BRUD 5/35 (L) *Mab an Dig. E ti Fañch an Touz e oa savet fachiri etre ar wreg hag an ozah. Evel ma veze aliez, an ozah a oa mezo hag ar wreg a oa kazeg, ar pez en em gave ken aliez all.

(4) Ober kazeg // bezañ kazeg ganti : revenir bredouille ; échouer.

(1916) KZVr 190 - 03/11/16. Ober kazeg, tr. «ne pas abattre de quilles en jouant.» ●(1931) VALL 81. Être bredouille, tr. F. Vallée «ober kazeg.» ●624. Il a raté son coup, tr. «kazeg en deus graet fam.» ●(1950) KROB 25/7 (L) J. Seite. Kazeg e oa tonton Paol o tont d'ar gêr, ha kement-se dre ma n'en doa ket diskroget eus hanter-kant lur. ●(1950) KROB 25/14 (L) *Ab Sulio. Diwallit, pe emanoun (lenn : emaoun) kazeg ganti ! ●(1951) BLBR 39-40/15. Petra 'n domenn, emeve, ober kazeg evit ar wech kenta.

(5) Ober kazeg (e-kreiz / dre-greiz) ar porzh : échouer juste au moment où on va réussir. Cf. ober peñse e-kreiz ar porzh.

(1857) CBF 124. Ober kazek dre greiz ar porz, tr. « Passer sans toucher les quilles. » [au jeu de quilles] ●(1870) MBR 258 (L) A. Troude. Ar prins koz hag he verc'h, great kazek gant-hi e-kreiz ar porz. ●(1877) FHB (3e série) 13/103a *Torr-e-Benn. Abiou ! a gleiz ! Republikaned eno oc'h euz great cazek dre greiz ar porz.

(1931) VALL 237. Échouer au port, tr. F. Vallée «ober kazeg dre greiz ar porz fam.» ●576. Échouer au port, tr. «ober kazeg dre greiz ar porz (se dit spécialement d'un coup nul au quilles).» ●(1957) AMAH 176 (T) *Jarl Priel. Div wech diouzhtu e reas kazeg e-kreiz ar porzh pa dostaas ouzh Skol Vroadel ar Sonerezh hag an Displegerezh.

(6) Chom kazeg : échouer.

(1958) BLBR 111/6 (L) J. Seite. Dibabet war ar bern e vezer ha da ziwall a zo da jom kazeg.

(7) Ober kazeg : échouer.

(1878) SVE 605. C'hoant gant-ho a ra kazek, tr. L.-F. Salvet «Leur désir fait chou-blanc.)» ●(1878) EKG II 122 (L) L. Inisan. An alc'houez kenta a reaz kazek, ne d'ea na ne deue. ●(1890) MOA 190 (L). Manquer son coup (parlant du joueur), tr. J. Moal «ober kazek.» ●228. Il a subi un échec. En style familier on dira : kazeg en deuz great.» ●(18--) SAQ II 167 (L) J. Quéré. «Pe me a raio nao, pe me a raio kazeg, ne raan ket kalz a forz; n'euz netra etre an taoliou, a lavar an hini a zo o c'hoari da fall.

(1910) BUJA 38 G. Helies. Ia ! galvet e oue ive, mez evel ar re all e reas kazek. ●(1932) DOGA 28 (Ki) J. Riou. An hini a raio kazeg en e dro en do keuz moarvat. ●(1981) ANTR 149 (L) *Tad Medar. Ha setu paked glapez ar pôtr Jakez, greed kazeg gantañ war e drujenn.

(8) Ober kazeg an u : faire la chaise pour porter qqn.

(1978) PBPP 2.2/283 (T-Plougouskant). Ober kazeg an u, tr. J. le Du «faire la chaise /porter quelqu'un à deux en faisant un siège de ses mains jointes/»

(9) Distreiñ penn e gazeg da ub. : détourner qqn de son idée.

(1908) FHAB Gwengolo 267 (L) *Laouig Beg ar Spins. Evit kaout digemer var eul lestr e ranki kaout paperiou hag assant da dud; anez-se e vezo distroet buhan penn da gazek did en dro. ●(1909) FHAB Here 311 (L) *Laouig Beg ar Spins. Eun dra divalo benag adarre tennet eus bisac'h ar c'hemener brein. Al lochori bras-se ne oar ober ken. Mes ni velo da zistrei penn e gazeg dezan en drô evit mad. ●(1909) FHAB Du 345 (L) *Laouig Beg ar Spins. Mes me gred eo mall distrei penn o c'hazeg d'ar ganfartet-se en-dro. ●(1910) FHAB Mae 151 *Ioen an Tour Gwenn. Bete neuse ez ea d'an oferen. Alas ! Buhan e oue distroet penn e gazek dezan endro pa gomzas eus mont d'an ilis. ●(19--) NFLO (L). Détourner. d[étoutner] complètement qq'un de son idée, de son opinion, tr. Loeiz ar Floc'h «distrei penn e gazeg da u.b.»

(10) Kaout santimant ar gazeg kozh :

(1982) LIMO 13 novembre (G) Job Jaffré. plah yaouank pe moéz én oed, penn heurt, mouherez, ataù prest d’ober un dra ar en tu gin, pe de sonnein kreizté ged he zoul-ar dran, laret e vezè hé en doè «santimant er gazeg gouh 

(11) Bout sot evel ur gazeg : sot comme une garçonne.

(17--) CHal.ms ii 104. garçonniere, tr. «ur sah’ pautr’, ur uerh goal daulet d'er bautret, difa’çon el ur pautr’, sod el ur gazec

(12) Komz brezhoneg evel ur gazeg : voir brezhoneg.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...