Devri

koumanant

koumanant

m./f. –où

I.

(1) Contrat, marché.

(1499) Ca 48b. Coumanant. g. couuenance. l. hoc pactum / tii. ●(c.1500) Cb 50b. Coumanant. g. couuenance / ou louage. l. hoc pactum / cti. ●(1575) M 462. Homan so comanant, dyhoant da auantur, tr. «C'est une destinée peu enviable que ton sort.»

(2) Ober koumanant : passer un contrat.

(c.1500) Cb 50b. ga. faire / ou receuoir couuenances. b. ober coumanant.

(3) Dizober koumanant : rompre un contrat.

(c.1500) Cb 50b. g. rumpre couuenances. b. disober commanant.

II. (domaine du travail salarié)

(1) Paye, salaire, gages.

(1659) SCger 61a. gage recompense, tr. «commanant.» ●107b. salaire, tr. «commanant.» ●(1732) GReg 444b. Gage, salaire de serviteur, tr. «Coumanand.» ●863b. Le salaire des serviteurs & servantes, tr. «coumanand

(1879) BMN 243. ne doa ken commanant nemed he boed. ●(1894) BUZmornik 441. gant ma vezint paet mad, gant m'o devezo koumanant vraz !

(1900) KEBR 9. Koumanant ar mevel, tr. « Les gages du domestique ». ●(1908) BOBL 29 août 192/1a. Loeiz ar Floc'h a lavar eo kkresket paë an dud a labour : ar c'houmananchou ne greskont ket evit poueza oc'h an dispignou a gresk a bep tu. ●(1911) BUAZperrot 354. ar vistri-skol, gounezet gant e skouer ne weljont mui en o labour eur boan hag a c'houlenn koumanant, mes eul labour hag a ra plijadur da Zoue ha vad d'ar paour. ●(1964) BRUD 17/5. Pegeit zo n'am-eus ket pêet da goumanant dit, Laouig ? ●(1955) STBJ 201. Ês e oa kavout tud da labourat (...) evit nebeut a goumanant.

(2) Foar ar c'houmanantoù : foire où se gagent les ouvriers agricoles.

(2005) SEBEJ 34. (Ar Yeuc'h) les moins bons, pour être embauchés, devaient se rendre à la foire au gages foar ar homenanchou.

(3) Ober koumanant, e goumamant : se gager.

(1732) GReg 444b. Faire ses gages, tr. «Ober coumanand. ober e goumanand

(1943) FHAB Gwengolo/Here 350. (Skaer) Staget hoc'h eus ho kole ? Gwerza hoc'h eus graet ? Eur c'hole gwerzet a veze staget ouz eur ruilhenn hag ar perc'henn aes d'ezan mont da vale. E foar ar begou evit goulenn gant eur mevel ha graet en deveze koumanant, ha foar en deveze graet e veze goulennet outañ : Staget ho peus ho kole ?

(4) Bezañ e koumanant gant ub. : être aux gages de qqn. comme serviteur.

(1732) GReg 444b. Etre aux gages de quelqu'un en qualité de serviteur, ou de servante, tr. «Beza ê coumanand gad ur re

(5) Ober koumanant ouzh ub. : engager qqn.

(1906) BOBL C'hwevrer. C'hoant am eus e rafec'h koumanant ouzin, mar plij ganeoc'h. (d'après KBSA 184).

(6) Terriñ e goumanant : rompre son engagement.

(1955) STBJ 179. hag e klaskent digareziou da c'houlenn o c'hont ha da derri o c'houmanant.

III. (domaine agricole)

(1) Ferme, convenant.

(1464) Cms (d’après GMB 114). Commanant pe quemaes (louage). ●(1499) Ca 48b. Item vulgariter dicitur hec conuenancia / e. g. conuenance. b. comanant pe quemaes.

(1659) SCger 74a. loier, tr. «commanant.» ●138a. commanant, tr. «louage.»

(1849) LLB 82. guèlat ur gommenand. ●(1857) CBF 87. gouzout a ra ma ve re ger he goumanand ne zeufe ket he c'hoel Mikeal d'ar gear na digan-en na digant den, tr. «il sait que si sa ferme était d'un prix trop élevé, il ne serait payé, à la Saint-Michel, ni par moi ni par aucun.» ●(1863) GBI I 252. Reï 'reur d'ez-hi seiz komanant, tr. «On lui donne sept métairies.» ●258. Ann dibab a deir gomanant, tr. «Avec une au choix de trois fermes.»

(1912) MMPM 69. eur goumanant ker vraz. ●(1931) GUBI 88. Etal Pondi m'em es ur gomenand. ●(1934) BRUS 278. Un domaine, tr. «ur gomenand –eu, f.»

(2) (droit) Tenue, tenure.

(1464) Cms (d’après GMB 114). Commanant pe quemaes (louage). ●(1499) Ca 48b. g. conuenance. b. comanant pe quemaes.

(1732) GReg 772a. Dans l'usement de Quevaise la tenuë est au mineur ; & à défaut d'enfant mâle, la tenuë va au Seigneur, tr. «E douar Qævæs ar goumanant a aparchant ouc'h ar map yaouancqâ ; ha defaut map, ez a d'an Autrou.» ●915a. Tenuë, ou tenure, ou tenement, terme de coutume, tr. «Commanand. p. commananchou

(1863) GBI i 424. Pe goll ar gwir ar gomanant, tr. « Ou perdre nos droits sur le convenant (note Luzel : « Ferme à domaine congéable ») » ●430. Komanantjou ’walc’h ’zo er vro, tr. «Assez de convenants sont dans le pays.»

(3) Koumanant ar c'huzh-heol : (?) prison (?).

(1996) GRVE 40. Petra ? gand an tagnouz a zo o chom en komanant ar Huz-heol ?

IV. Abonnement à un organe de presse, à l’électricité, à un théâtre, etc.

(1914) DFBP 2b. abonnement, tr. «Koumanant.» ●(1920) FHAB Genver 193. adnevezi, ar c'hentan ar gwellan, o c'houmanantou. ●(1931) VALL 3a. Abonnement, tr. «koumanant m. (et f. L[eon]), pl. –ñchou.» ●(1934) BRUS 289. Un abonnement, tr. «ur gomenant, f.»

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...