v.
I. V. intr.
(1) Leuskel a-raok : ouvrir la marche.
●(1926) FHAB Gouere 262. An Tad Abad a leusk arôk (1) egiz eur mestr-mevel eman gant e dud. (...) a leusk arôk, a zigor an hent, zo er penn a-rôk.
(2) Leuskel war-raok = (?).
●(1917) LZBt Gouere 43. N'hon devoa ket zoken kalon awalc'h da glask leuskal war-rôk.
(3) Leuskel warni : chanter à tue-tête.
●(1903) MBJJ 21. pep-hini a lausk warni gwellan ma hell. ●(1924) ARVG Ebrel 81. Ar Gredo, avat, hini kentan Dumont, a ro lans d'ar Vretoned da leuskel warni ha da ziskouez eo yac'h o skevent.
(4) Leuskel ganti : abandonner.
●(1896) LZBt Meurzh 31. Ar gouarner braz e-unan a neuz renket loskel gant-hi.
(5) Abandonner, laisser tomber.
●(1958) BLBR 108/5. (Mari) Ya goulennet e neus ouzin mar d'eo gwir e vo dimezet ho mab Per a-benn disadorn. (Janed) N'eo ket êz goûd, Mari. Per e-neus c'hoant da leusker.
(6) Leuskel diàr udb. : démordre de qqc.
●(c.1718) CHal.ms i. Il n'en demordra pas, ne zistaguou Iamés doh endrasé, derhel arei brepet mat d'endra sé ne lausquou Iamés diar endrase
(7) Leuskel war gont ub : laisser qqn s’occuper de qqc.
●(1978) BAHE 99-100/68. Arabat deoc’h ober gwall-fall, laoskit an dra-se war va c’hont.
II. V. tr. d.
(1) Lâcher, laisser.
●(1499) Ca 121b. Lauscaff. g. alaisier alargir. l. laxo / as ac. ●(c.1500) Cb. Lauscaff. g. alasser / elargir. l. laxo / as. ac. ●(1521) Cc. Lauscaff. g. alasser : elargir. l. laxo : as. ●(1633) Nom 154b. Laxare pedem, facere pedem : lascher la corde de la voille : leusqueul corden an gouel, lausquiff an gouel.
●(1902) PIGO I 167. Personik na houlle na koll e skourje na loskat e loen. ●(1925) BILZ 122. Ar pesked-red a deu, war hon ôchou, entre hanter miz kerdu ha divez miz genver, evit leuskel o lêzenn pe o viou. ●(1989) LARA 65. Pell e vez a-raok laosker unan klañv da zistreiñ e-touez an dud.
(2) Dégager (une odeur).
●(1854) MMM 81. Un den maro a laosq c'huës fall partout en dro desân. ●106. leusquel a rea eur c'huës evel flær ar c'horfou maro.
(3) Laisser, délaisser (qqc. pour une autre).
●(1902) PIGO I 219. loskad ar boed ki evit tanva bara ar gristenien. ●(1910) YPAG 2. Fe d'am otro person, 'mon-me, red eo d'in loskat ar vicher-man !
(4) Laisser, délaisser (qqn).
●(1821) SST 44. Bet staguet doh ur groez, ha lausquet ino de veruel.
(5) Leuskel kuit (ub.) : laisser partir (qqn).
●(1955) STBJ 171. goude beza gwerzet lod eus e gezek ha laosket kuit eun nebeud mevelien.
(6) Leuskel hent gant ub. : semer, lâcher qqn.
●(1966) LIMO 23/04. Er ménandour e zou duah de leskel hent genoh a pe n'um gav krapet é ranteleh er barreu. ●(1969) LIMO 01 février. ni oè delikat a ziuar ha buan éh oè laosket hent getou.
(7) (en plt de la mer) Leuskel tre : descendre.
●(c.1825/30 AJC 2038. ar mor a losc tre hac a disoloiou ar garec.
(8) Leuskel tan (war ub.) : faire feu (sur qqn).
●(c.1825/30) AJC 2837. ar hos jnpocrited cos a losquas tan voarnomb. ●4790-4791. dou volonter fransse / hac a losque tan. ●6862. da losquel tan voarne.
(9) Leuskel tennoù : tirer des coups de fusil.
●(c.1825/30) AJC 5984. a nin na servige qued demb losquel neb ten. ●5992. betec an nos eb losquel eur seul ten. ●(1878) EKG II 137. en eur leusker tennou fuzil.
(10) Leuskel dour : uriner.
●(c.1718) CHal.ms iv. vriner, tr. «frouguein lausquein deur, friguein.»
(11) Leuskel darn : laisser (un travail, etc.) en plan, inachevé.
●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 149. Er multrérion-cé e lausq liès a huéh ou labour darn.
(12) Prononcer, dire, émettre, pousser.
●(1732) GReg 234a. Pousser un cri, tr. «Leusqeul ur c'hry.»
●(1866) FHB 56/30a. ho leusker a leïz he c'hinou ar sacreou, tonnerdeou. ●(1877) EKG I 308. En eur leuskel mil malloz ha ne ententet ket. ●(1878) EKG II 10. leuskel c'hueac'h pe zeiz houpadenn stag-oc'h-stag, evel ar gaouenn o vont kuit. ●(1879) BMN 24. en eur leuskel criadennou a iea doun er galon.
●(1907) AVKA 151. An diaoul o (lire : a) loskas ur skruijaden heuzig. ●(1955) STBJ 40. Hogen ne laoskjont ket ur wikadenn hag e yajont o-daou diwar-wel e-barz ar c'hoad. ●118. Hogen, daoust d'ar c'hoant am boa da skrijal, ne laoskis ket eur wikadenn. ●118. ne laoskas ket eur wikadenn [ar paotrig], daoust d'an droug am boa lakeet da vont ennañ.
(13) Exhaler.
●(17--) TE 263. hi e lausquas un taul huannad.
●(1884) BUZmorvan 291. ken na laoskaz he huanad diveza.
(14) Leuskel krog : décrocher, lâcher sa proie.
●(1831) MAI 98. a laca an diaoulo da guemer an tec'h ha da losquel crog.
(15) Laisser (qqn) tranquille, etc.
●(1790) MG 291. Bermen, trugairé Doué, ean em lausq tranquil ne huit quet.
(16) Laisser (qqn faire qqc.).
●(1933) MMPA 82. Laoskait ar vugale vihan da dostaat ouzin.
(17) Laisser en liberté.
●(1933) ALBR 51. Loskaet ho moc'h hag e krenvafont.
(18) Leuskel ub. àr-bouez e zivrec'h : (laisser qqn) gagner sa vie en travaillant, à la force de ses bras.
●(1790) Ismar 364. Groet e mès eid-oh mui eit ne vériteoh ; m'hou lausq bermen ar bouis hou tivréh.
(19) Leuskel ar c'hof : donner la diarrhée.
●(c.1718) CHal.ms ii. le vin dous donne la foire, tr. «er güin dous, gün neüe a laca de redec, era er red coff', e ra er foüerel, er foueriguel a lausq' er c'hof.»
(20) Débander (un arc).
●(1659) SCger 40a. debander vn arc, tr. «leusquell vr gouarec.»
III. V. pron. réfl. En em leuskel : se laisser aller.
●(1924) BILZbubr 38/813. arabat deo d'ei en em leuskel da vont gant ar glac'har. ●(1995) BRYV v 53. (Milizag) peotramant e rankent beza deuet da veza mezvier… d'en em leskel.
IV.
(1) Leuskel gedon da redek : voir gedon.
(2) Leuskel levrini da redek war-lerc'h gedon ar re all : voir levrini.
(3) Leuskel e vramm diwezhañ : voir bramm.
(4) Leuskel re hir ar gordenn gant ub. : voir kordenn.