m. –ed
I. (zoologie)
(1) Marsouin.
●(1499) Ca 141a. Morhouch. g. daulphin. ●(1633) Nom 45a. Delphin, delphinus : vn dauphin, bec d'oye, marsouin : daoffin, mouroch. ●47b. Tursio, phocæna, tyrsio : marsouin : mourouch, moroch.
●(1659) SCger 77a. marsouin, tr. «morouc'h, p. et.» ●160b. morouc'h, tr. «marsouin.» ●(1732) GReg 605b. Marsouin, tr. «Mor-ouc'h. p. morouc'hed. (Van[netois] moroh. p. morohed.» ●(1738) GGreg 42. morouc'h p. morouc'hed, tr. «marsoüin.» ●(1752) PEll 624. Morouc’h, tr. « Marsouin, poisson de mer. » Plur. Morouc’het.
●(1856) VNA 25. un Marsouin, tr. «ur Morhoh.»
●(1934) BRUS 256. Un marsouin, tr. «ur morhoh –ed.»
(2) Béluga (appellation locale).
●(1952) LLMM 34/46. (Douarnenez) Morhoc'h –ed, tr. «beluga.»
(3) Morhoc'h gwenn : dauphin de Risso Grampus griseus.
●(1979) VSDZ 98. (Douarnenez) Ar morhoc'h gwenn vez aliesoc'h en-dro d'ar meilhi, tr. (p. 262) «Le grampus blanc est souvent autour des mulets.»
►absol.
●(1979) VSDZ 98. (Douarnenez) Ar beg-hir hag ar morhoc'h n'int ket memes-tra… kazi memes-tra int… Finoc'h pesk eo ar morhoc'h 'vit ar beg-hir, tr. (p. 262) «Le dauphin et le grampus blanc ne se ressemblent pas. Le grampus est un ‘poisson' plus fin que le dauphin.»
II. Rouantelezh ar morhoc'hed : la mer.
●(1889) ISV 343. pa varve unan bennag, eleac'h he lacat en douar, en eur bez, evel rer e leac'h all, pe he zisken divar ar planken evel ma reomp-ni avechou e rouantelez ar moroc'het.
III. Morhoc’h : surnom de marin.
●(1985) OUIS 126. Jean-Marie Riou, qu’on appelait aussi le mourouc’h, tr. « le marsouin ».
IV.
(1) Roc'hal evel ur morhoc'h : ronfler fortement.
●(1870) MBR 92 (L) A. Troude. Iann a ioa mik atao hag a roc'he evel eur moroc'h. ●160. Iann a glevaz ar roufl koz o roc'hal gwasoc'h evit eur moroc'h. ●(1871) CST 52 (L) Y.-V. Gwilhou. A-vec'h eno, en em lakeas da roc'ha evel eur mor-houc'h.
(2) C'hwezhañ evel ur morhoc'h : souffler, haleter fortement.
●(1889) ISV 319 (L) G. Morvan. Beac'h en devoue o vont dre'n or, ha pa en doa gallet mont tre en eur c'hoeza evel eur moroc'h, e c'houlennas dioc'htu pehini oa Bart.
(3) Ober trouz ha safar evel ur vandenn morhoc’hed : faire beaucoup de bruit.
●(1874) FHB 485/120a (L) G. Morvan. Pemp minut goude, eur vanden vartolodet, trouz ha safar gantho evel eur vanden moroc’hed, a ziskenne var ar c’hae.