Devri

paz .2

paz .2

m., adv. & pron. –où, –ioù

I. M.

A.

(1) Pas.

(1575) M 1115. Ober pas so hasou, tr. «Faire un pas est simple.» ●(1575) M 1123-1125. E drem lem (…) / Hac á breder hep gaou, hon pasaou disaouzan, tr. «Sa vue perçante (…) / Et il examine, sans mentir, nos pas sans erreur.» ●(1633) Nom 195b. Staticuli : le pas : an cammet, an pas. ●211b. Passus : vn pas : vr pas. ●Gradus formicinis : petit pas : pasic bihan.

(c.1680) NG 1711. Quen na couehé pep pas. ●(1732) GReg 699a. Marcher à petits pas de larron, tr. «sezlaou e basyou.» ●A chaque pas, tr. «da bep pas.» ●(1790) MG 127. A boén e ra-hi ur pas, ne vènt ar hé divréh. ●390. hemb clasq retourn ar hou pazeu. ●(1792) CAg 61. E oaid ë verche ol é pazeu.

(1838) OVD 242. quênt gobér pas erbet. ●(1849) LLB 583. En doar e zigoras don édan er pazeu. ●1977. É vont, a bazeu bras. ●(1854) PSA I 25. paseu ur hroaidurig distér. ●(1878) EKG II 17. n'edo ket daou c'hant paz diout-ho. ●52. Eur paz am boa great evit pellaat. ●187. var hed tri-chant paz. ●(1897) EST 68. arrestet hou pazeu.

(1900) MSJO 167. oc'h ober, arpet ha bleinet gantho ho pasiou kenta.

(2) Mil faz =

(1932) FHAB Eost 332. tri mil faz douar bennag. ●(1936) FHAB Mezheven 213. seiz mil faz douar a oa stag ous an ti. ●(1938) FHAB Gouere 170. eur benherez he devoa eun hanter mil fas douar a leve. ●(1950) KROB 25/12. Ar paz, pe an ero, a ra ledander tri bomm-alar. (...) ar mil faz (c'houec'hvet lodenn eus eun devez-arat. ●(1985) AMRZ 256. diou 'foenneg a zeiz mil-fas pep hini. ●340. milfas (milpas) : mesure agraire, 6ème du journal.

(3) Paz stoup =

(1920) LZBt Here 14. Mbâga a zo kaset a-drenv, war dro dek paz-stoup. ●(1921) LZBt Here 22. 200 pas-stoup eus al lec'h 'oa misionerien gatolik.

(4) Pas, démarche.

(1732) GReg 698b-699a. Pas, démarche, tr. «pas. p. pasyou. Van[netois] pas. p. pasëu

B. (danse)

(1) Paz a-dreñv : pas en arrière.

(1963) TDBB 211. La plus ordinaire et la plus notable de ces broderies est un paz dreoñ ou «pas en arrière». ●214. L'appui du pied droit croisé derrière le gauche est connu, avec son nom de paz dreoñ, non seulement à Meslan et Guilligomarc'h, mais en Finistère.

(2) Paz a-raok : pas en avant.

(1963) TDBB 220. Pazig 'dreoñ, / Pazig 'raog, / 'z e eun dansig 'gist e faot, tr. «Un petit pas en arrière, un petit pas en avant, c'est une petite danse comme il faut.»

(3) Merkañ ar paz =

(1955) STBJ 106. Pep abadenn a oa renet gant daou zañser, unan o kana hag egile o tiskana. Ken skiltrus ha ken birvidik e save ar moueziou da verka ar paz, ma sailhe an dañserien hag an dañserezed, leun a imor, en eur stoka seuliou o boutou ouz o fenn-adreñv.

(4) Tapout ar paz =

(1994) HETO 30. Êseet em-oamp ober an derobe 'barz ar zal vraz du-ze, med hemañ oa ket kap da dapoud ar paz.

C. (équitation)

(1) Mont d'ar paz : aller au pas.

(1849) LLB 1300. Aveit mé heint t'er paz. ●1339. Gueh te honet t'er paz.

(2) Paz bihan : petit pas.

(1732) GReg 699a. Le petit pas, parlant du pas d'un cheval, tr. «Ar pas bihan

D. (astronomie) Pazioù-sant-Jak : la voie lactée.

(1969) LIMO 29 avril. Pazieu Sant-Jak, tr. «la voie lactée.»

E. sens fig. Gwall baz : mauvais pas.

(1732) GReg 699a. Un mauvais pas, un passage dangereus, tr. «Ur goall bas

II. Adv.

A.

(1) D'ar paz : au pas.

(1557) B I 331. Ma o lacas dan pas a scaff (variante : ascaf) / Dre an drouguiaez anezaff / Da quentaff da offensaff Doe, tr. «si bien qu'il les amena bien vite, dans sa malice, à offenser Dieu.»

(2) A-bazoù-kazh : à pas de loup.

(1925) DIHU 173/355. Ean e daulas é voteu, hag a bazeu kah, e zas de ben fonapl a dap el laer aral. ●(1974) YABA 21.09. mé de voned ar é lerh a bazeu kah. ●(1974) LIMO 21 septembre. A bazeu kah, tr. «à pas de chat.»

(3) Dre ar paz =

(1792) BD 41. drer pas ma teuy doue da fachan ontetout, tr. «que Dieu viendra à se facher contre eux tous.»

(4) Paz-ha-paz : pas à pas.

(1792) CAg 61. Heliamb paz-ha-paz Jesus.

(5) A-bazoù : pas à pas.

(1557) B I 378. Rac me he guelas a pasou / Ouz tremen membry hebiou, tr. «car je viens de la voir aller par ici, pas à pas, je le jure.»

(6) A-bazoù : à pas (légers, etc.).

(1857) GUG 4. Er marhue, er jugement hag en éternité / E za a bazeu bras hag e dosta bamdé. ●(1942) DHKN 14. A bazeu skanù é tostan dehè. (…) Hag ean araok, a bazeù bras.

(7) Ar c'hentañ paz : tout d'abord.

(1575) M 445-446. Lech az ve da goelaff, gantaff an quentaff pas, tr. «Tu aurais lieu de pleurer avec lui tout d'abord.»

(8) Nep paz : jamais.

(1530) J p. 142a. Bizcoaz anquen na sourpren quen glas, / Par dam heny, hep sy, na quen diblas / Den ne guelas nep pas e quen bras poan, tr. «Jamais langueur ni défaillance pareilles aux miennes ! Non, jamais personne ne vit d'aussi amères, d'aussi grandes douleurs !»

B. Adv. de négation. Pas, point.

(1575) M 1700. Dre'h hent se nedehomp, ha bet ne querzhomp pas, tr. «Par ce chemin-là nous n'irons et ne marcherons pas du tout.»

III. Pron. ind. Aucunement.

(1728) Resurrection 1890. Demp enta en effet quersomp hep tardan pas.

IV.

(1) Heuliañ d'ar paz ki : voir ki.

(2) Mont a bazoù kazh : voir kazh.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...