Devri

plomañ / plomat / plomiñ

plomañ / plomat / plomiñ

v.

I. V. tr. d.

A.

(1) Plomber.

(1732) GReg 731b. Plomber, appliquer le plomb, tr. «Plouma. pr. ploumet. Van[netois] ploumeiñ.» ●(1752) PEll 709. Plouma, tr. «couvrir, garnir de plomb.»

(1931) VALL 568a. Plomber, tr. «plo(u)ma

(2) (pêche) Plomber.

(1907) VBFV.bf 61b. plomein, v. a., tr. «plomber.» ●(1944) GWAL 165/307. (Ar Gelveneg) Ouzh kordenn an traoñ e vez staget plomennoù : plomet eo ar roued.

(3) Cultiver.

(1935) BREI 390/2a. c'hoant d'eze da blomman brezoneg, barzoniaj c'houek, sklêr.

(4) Dresser, mettre droit, debout.

(1934) BRUS 59. Dresser (mettre debout), tr. «plommein.» ●(1966) LIMO 04 novembre. a pe oé bet plomet ilizieu gaër é Breih abèh.

►(sport) Plomañ al lañsenn : lever, dresser la perche.

(1955) STBJ 23. e chome da zellout ouz gwella pôtred an tolead da blomma al lañsenn. ●224. Plomma al lañsenn : sevel sonn ar berchenn.

(5) Empaumer, attraper des deux mains.

(1732) GReg 334b. Empaumer, recevoir dans la paume de la main une bale, &c. qu'on a lancée, tr. «Ploumma. pr. ploummet. Van[netois] plommeiñ. pr. et.» ●461b. Gober, attraper des deux mains une chose jettée, tr. «Ploumma. pr. ploummet.» ●(1752) PEll 709. On dit aussi Plouma, au sens de jetter, par jeu, ou exercice, une bale de plomb dans la main d'un autre.

B. (agriculture)

(1) Plomañ douar : défricher de la terre.

(1960) EVBF I 335. Outre les expressions données plus haut, on trouve encore, pour «défricher» : (…) ploman, Pt-le-V., Plouaret (plomadeg, défrichage).

(2) Bêcher.

(1888) SBI II 300. A ouije hac arad ha plommad, tr. «Qui saurait mener la charrue et bêcher la terre.» ●(1896) GMB 498. pet[it] tréc[orois] plomañ bêcher.

(1907) VBFV.bf 61b. plomein, v. a., tr. «bêcher.» ●(1907) AVKA 195. Me a blommo tro zro dehi [d'ar wec'hen figez]. ●(1920) KZVr 358 - 11/01/20. plomma, tr. «bêcher, tourner la terre.» ●(1931) VALL 62b. Bêcher ; perpendic[ulairement], tr. «plommañ T[régor].»

C. fam.

(1) Gober (des mensonges).

(1732) GReg 461b. Gober, croire de leger ce qu'on entend dire de faux, tr. «Ploumma. pr. ploummet

(1907) VBFV.bf 61b. plomein, v. a., tr. «gober.» ●(1934) BRUS 67. Gober, tr. «plommein

(2) Comprendre de suite, piger, biter.

(1982) PBLS 90. (Sant-Servez-Kallag) plomañ, tr. «piger (du premier coup) (fam.).»

(3) Jeter, balancer, flanquer.

(17--) FGab 121. ho blouma e founçz eur prizoun. ●141. ploumet e poull an ivern.

II. V. intr.

(1) Jaillir, gicler.

(1910) MAKE 34. ma plomme ar gwad evel eur gorzen. ●(1912) BUAZpermoal 874. Eno, dre vurzud, e plommas eus an douar sec'h eur feunteun dour sklêr. ●(1925) FHAB Genver 14. Ar gwad a blommas diouz ar gwazied trouc'het hag a ruzias an erc'h tro-dro...

(2) Se tenir droit, se dresser.

(1912) BUAZpermoal 922. «Plomman 'ra !» eme ar vamm, a ya da heul he merc'h (...) ar flaiou dindan he brec'h.

(3) Plonger, sauter, se jeter (par).

(1659) SCger 93b. plonger, tr. «plouma.» ●164b. plouma, tr. «plonger.» ●(1752) PEll 709. Plouma, tr. «Plonger.»

(1966) LIMO 19 août. Deustou dehon bout mahagnet é plomé dré er lokan él ur hah-hoéd (lire :koéd).

(4) Devenir livide, pâle.

(1732) GReg 579b. Devenir livide, tr. «plomma. pr. plommet

(1931) VALL 568a. se plomber, se décolorer, tr. «plo(u)ma

III. Plomañ ar vell e korn he zanter : voir mell.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...