Devri

seul .1

seul .1

adv. pron. & conj.

I. Adverbe

(1) [devant un adj. au degré comparatif ou positif] D'autant plus.

(1575) M 1877. Seul muy diouguelroez hon bezo en dez se, tr. «Plus nous aurons de sûreté ce jour-là.» ●(1612) Cnf 33b. ha seul quent mà ò accomplis, quent à sé ez dymunu ho poanyou, ha seul pelloch maz chom hep ò executiff pelloch ez chomhynt hep bezaff deliuret. ●(1621) Mc 94. seul muy ma en em acustumes da consanty dan drouc volontez pe tentation à pechedou á quement se ez cresquo an drouc desirou se.

(1659) SCger 171b. seul brassoc'h eo e boan seul brassoc'h eo e verit, tr. «de tant plus grande qu'est sa peine, plus grand est son merite.» ●(c.1718) CHal.ms i. abondance de droit ne nuit pas, tr. «sel mui a c'hüir, sel güel.» ●(1794) ABR.goerz 8a. Survui omp douç, survui int cruel.

(1821) SST 214. sal liessoh sal guel. ●(1860) BAL 15. Sulvui a alvocadet, sulvell.

(1909) FHB Gouere 199. seul-vui ma studioc'h, seul starda a reio o kreansou. ●(1907) FHAB Kerzu 292. seul ma vez hejet, seul doun e taol e griziou. ●(1911) BUAZperrot 93. seul goasoc'h a ze e kerze varnezan. ●(1911) BUAZperrot 616. Seul striz oa en e genver e unan ha seul hegarat oa e kenver e nesa. ●(1957) AMAH 244. Ha gwir, bez’eus devezhourien boaz da lugudenniñ : seul belloc’h, emezo, e pado an abadenn, seul vuioc’h arc’hant hor bo da bakañ, ha kement-se tapet e vo bepred.

(2) [devant un v.]

(1909) FHB Gouere 199. seul-vui ma studioc'h, seul starda a reio o kreansou.

(3) [devant un chiffre] Tous les.

(1942) DHKN 121. Monet e hran get el lévr, follen arlerh follen, ha stank, sel diù pé tèr anehè, éh arrestan de sellet doh en trèsadenneu.

(4) Chaque.

(1911) BUAZperrot 87. an dizurz a oa e peb leac'h, var zeul ha koulz lavaret e kalon peb den.

(5) Evit seul a ve : pour rien au monde.

(1869) FHB 229/160a. Ne falle ket din evit seul a ve, ho kuelet o paka terchen.

(6) Seul daol : chaque fois.

(1821) SST vi. Er chiffreu ha mercheu aral e hum gave sal taul é costé d’en articleu, e zou eit discouein d’en dud habil, ha surtout d’er Velean, a beh mammenneu é mant tennet. ●51. enfin é rein dehai saltaul mercheu splannoh pe splan.

(7) Da seul taol : à chaque instant.

(1976) LIMO 07 août. A chaque instant, tr. «de sel taol

II. Pronom.

(1) Seul a : tout ce que.

(1502) Voyer 1. me a due ales alan seul a guelaff me biou buguel breiz gourhez querchen mar bez essou goae da glen ●texte et traduction établis par L. Fleuriot : Me a due a les, a lan ! / Seul a guelaff / me biou ! / Buguel Breiz, gour ez querchen, / mar bez essou / goae da glen !, tr. «Je viens de la cour, du monastère. Tout ce que je vois, je (le) possède. Enfant de Bretagne, l’homme à ton entour, s’il est rebelle, malheur à toi.» ●(1530) J 125a. Seul a anquen hac a penet / A gouzafuet oar an bet man, tr. « que d’angoisses et de douleurs vous endurez sur cette terre. » ●125b. Ha seul a glachar preparet / So deoch dreist pep den ordrenet, tr. « Jamais supplice pareil à celui qu’on vous a préparé a-t-il été ordonné pour personne ? »

(2) Seul a ve : tout ce qu’il y a au monde.

(1872) ROU 95b. Me promettrait-on, me donnerait-on plus que ce monde, tr. «ha pa ve lavared d’in, ac e ve roed d’in seul a ve !»

III. Loc. conj.

(1) Seul ma : dès que.

(1659) SCger 171b. seul ma teuas, tr. «des qu’il vint.»

(2) Seul ma : plus.

(1907) FHAB Kerzu 292. seul ma vez hejet, seul doun e taol e griziou.

IV.

(1) Seul vui, seul c'hoazh : abondance de bien ne nuit pas, l'appétit vient en mangeant.

(1859) MMN 140. Seul vuy seul c'hoas. ●(1867) FHB 148/348a. sul muioc'h, sul c'hoaz. ●(1890) MOA 119a. L'appétit vient en mangeant, tr. «seul vui, seul c'hoaz

(1932) FHAB Gouere 283. Seul vui, seul c'hoaz ! ●(1934) CDFi 8 juillet. Mes seulvui, seul c'hoaz. ●(1958) BLBR 111/12. Seul vui... seul c'hoaz a arhant...

(2) Seul gent, seul well : le plus tôt sera le mieux.

(1752) BS 663. seul guent, seul vell.

(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 124. de zegass missionnerion nehué sèl-quênt sèl-huel.

(1931) VALL 745a. le plus tôt c'est le mieux, tr. «seul gent seul well, seul gentoc'h seul welloc'h

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...