adj.
I. Attr./Épith.
A. Maigre.
●(14--) Jer.ms 166. Quemeret treut ha bourr, tr. «Prenez maigre et gras.» ●(1557) B I 568. An cos tra treut a drouc feut reuseudic, tr. «la misérable et perverse nature.»
●(1659) SCger 75a. maigre, tr. «treut.» ●175b. treut, tr. «maigre.» ●(c.1718) CHal.ms ii. quil est maigre, tr. «tredet é ean.» ●(1732) GReg 590a. Maigre, tr. «Treudt. Van[netois] tredt.» ●(1744) L'Arm 225a. Maigre, have, tr. «Trætt.» ●(17--) TE 56. forh trèd ha peur mar-bet.
●(1854) MMM 373. Dont a reas da vesa treud-spount. ●(1856) VNA 90. Voulez-vous du gras ou du maigre ? tr. «Hani druz pé hani træd hou pou-hui ?»
●(1907) PERS 69. gant he vizaj treut. ●(1920) FHAB Genver 194. seiz bioc'h treut o tagan seiz bioc'h lart.
B. par ext.
(1) Frugal.
●(1732) GReg 590a. Maigre cuisine, tr. «Tinell dreudt.»
●(1867) BUE 116. he bred treut ha kri.
●(1907) PERS 94. eul lein dreut. ●(1940) DIHU 351/138. rak tret e vezè é vrifen ! ●(1942) DHKN 94. Tret e oè ou brifen !
(2) Qui contient peu d'éléments gras.
●(1908) FHAB Du 345. ne c'hellas ket nac'h e oa treut-treut e leaz.
C. sens fig.
(1) (en plt de paroles) Hautain, insolent.
●(1890) BSS 6. nemet ma lacaas re nebeut a evez ouz comzou treut an Arianet ac e c'haccordas re ganto.
●(1912) BUAZpermoal 349. a lavaras d'ezi, treut e gomz : (...). ●558. e reas eur respont treut d'ezan. ●(1913) KOME 6. me n'en em foeltrin ket en e zervij, 'vit kelo komzou treut am eus da gât... ●(1936) BREI 440/4a. En em saludi a rejont o-daou gant komzou treut.
(2) Labour dreut : travail rude.
●(1864) SMM 72. Cals (...) a dremen (...) ho buez poanius, en eul labour dreut a behini ne dennont frouez ebet.
(3) Avel dreut : bise glaciale.
●(1919) DBFVsup 4b. aùel tret, tr. «bise glaciale.» ●(1955) BLBR 85/6. eun avel dreut, binimus ha sklas. ●(1966) BAHE 50/37. an avel dreut a c'hwezhe diouzh kostez Kemperve.
(4) (Accueil) frais, froid.
●(1924) BILZbubr 43-44/1033. Bidoullig, mar plich, a reas eun digemer treut da becherou he mestr.
(5) Aride.
●(1867) FHB 123/1148b. goarimmeier treud.
●(1919) LZBl Genver 2. eur c'hornik douar treut bennak. ●(1934) BRUS 95. Aride, tr. «tret.»
(6) (Bouche) pincée.
●(1965) KATR 7. genou treud dezi dalhmad.
(7) =
●(1910) MAKE 104. Ha diwar ar zonj treut-se, hen war-zu ar c'hoad.
(8) Impitoyable.
●(1883) MIL 231. pebes den divergont ! pebes kourach fallakr : pebes kalon dreut !
(9) (en plt du regard) =
●(1908) PIGO II 36. ober a reas d'in eur zellou ken treut, ma kollis krenn ma fenn.
(10) (en plt d'une époque) Pauvre.
●(1906) GWEN 26. Miz Gouere a zo unan deuz an treuta miziou a zo epad an hanv.
II. Épit.
(1) Labous treut : oiseau de malheur, de mauvaise augure.
●(1896) GMB 353. Lapous treut, tr. «oiseau maigre, ou chétif insecte, t[erme] d'injure.»
●(1908) KMAF 19. Laboused treut ar Gouarnamant a gaver ive e kement lec'h ma c'hellont kaout da ziskrapat. ●(1908) FHAB C'hwevrer 45. hag ar pez a zo goasa c'hoaz eo gwelet al lapoused treut-se o redet dre ar vro. ●(1927) TSPY 18. Ar voutaouerien, va fôtrig-men a zo laboused treut ha plijout a ra d'ezo ar «pinard» !... ●(1928) BFSA 88. an degemer en doa graet d'an tri labous treut.
(2) Kalon dreut =
●(1883) MIL 231. pebes den divergont ! pebes kourach fallakr ! pebes kalon dreud !
III. Adv.
(1) Hautainement, insolemment.
●(1912) BUAZpermoal 650. en eur gomz treutoc'h outan.
(2) C'hoarzhin treut : rire jaune.
●(1872) DJL 24. neur c'hoarzin treut.
(3) Bevañ treut : vivoter, vivre frugalement.
●(1872) ROU 98a. Un homme qui a tant de bien et qui se nourrit si maigrement ! tr. «Un den kement a zanvez deza, beva ken treut !»
●(1920) LZBl Gouere 351. eur paour-keaz den (...) hag a veve treut demdost d'ar geriaden.
IV.
(1) Treut evel ur c'havr : voir gavr.
(2) Treut evel ur vazh-kleud : voir bazh.
(3) Treut evel ur vazh : voir bazh.
(4) Treut evel un tamm koad : voir koad.
(5) Treut evel un tach : voir tach.
(6) Treut evel ur c'hant tachoù : voir tachoù.
(7) Treut evel ur gioc'h : voir gioc'h.
(8) Treut evel ur skoul : voir skoul.
(9) Treut evel ur c'hi : voir ki.
(10) Treut evel ur c'hrank : voir krank.
(11) Treut evel un harink : voir harink.
(12) Treut evel ur sklosenn : voir sklosenn.
(13) Treut evel ur sklisenn : voir sklisenn.
(14) Treut evel pav koad ur forc'h houarn : voir pav.
(14) Treut evel an Ankoù : voir Ankoù.
(15) Treut evel ar marv : marv.
(16) Treut evel ur relegenn : relegenn.
(17) Treut evel un askell-groc'hen : askell-groc'hen.
(18) Bezañ treut ar c'havr gant ub. : gavr.