Recherche '"ac'hañ"...' : 10 mots trouvés

• ac'han
  ac'han

  voir ac'hañ

• ac'hañ / ac'han
  ac'hañ / ac'han

  interj. Eh bien.

  ●(1766) MM 211. achata, cleuq, ac'han, Pagan, / ac'tzata, na var guemenan, / petr' ocheus-hu da lavaret ? tr. «allons donc, Tête de mailloche, allons, Païen, allons donc...» ●(1792) BD 4186. ahan goerset yaouanc, tr. «Eh bien, jeunes gens.»

  ●(1950) KBSA 85. «Ac'hañ ! N'oc'h ket gouest da gavout ac'hanoun !» ●(1970) BHAF 26. Ahañ ! Petore ano 'teus-te, fri togn ! ●86. Ahañ, paotred, eme ar brigadier, 'm-eus aon e vezer ganti 'vat ! ●312. Ahann ! Ne fell ket dit plega !

• ac'hane
  ac'hane

  voir ac'hano

• ac'hanemañ
  ac'hanemañ

  voir ac'halemañ

• ac'hanen
  ac'hanen

  voir ac'halen

• ac'hanese
  ac'hanese

  voir ac'halese

• ac'hann
  ac'hann

  adv., prép. & conj.

  I. Adv.

  A. spat. D'ici.

  ●(1659) SCger 128b. Ahan, tr. «d'icy.» ●(1792) BD 481. enem dennomp ahan, tr. «Retirons-nous d'ici.»

  ●(1870) MBR 30. pa n'omp ket ginidik ac'hann. ●(1889) ISV 414. lacat ar peoc'h etre an dud ac'han ha te. ●(1896) LZBt Meurzh 45. Pelec'h e man ar pevar et ehant gant Athanatio ? ●(18--) GBI II 276. Fete a-c'hann na sortian, tr. «Aujourd'hui d'ici je ne sortirai.»

  ●(1902) PIGO I 211. 'Benn fenoz e vefomp hon daou pell ac'han ! ●(1908) PIGO II 36. Pell ac'han oc'h o chom ? ●(1926) BIVE 2. n'in ket ac'han. ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hann adv., tr. «D'ici.» ●Olier ac'hann, tr. «Olivier de chez nous.»

  ►[au dimin.]

  ●(1954) LLMM 47/47. mont ac'hannik.

  B. temp.

  (1) Ac'hann di : d'ici là.

  ●(1659) SCger 44a. d'icy la, tr. «ahan di.» ●99a. d'icy a quand ? tr. «pegueit ahan ?»

  ●(1907) DRSP 51. Ac'han di e c'helli, paterat meur a dro ! ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hann di, tr. «d'ici là.» ●98. ac'han di, tr. «d'ici là.»

  (2) Ac'hann hag alehont : çà et là.

  ●(1633) Nom 3a. ramassé deçà & delà, tr. «dastummet ahan hac á læch-ount.»

  ●(1925) FHAB Genver 10. keleier dastumet ac'han hag alesont.

  II. Prép.

  A. spat. Ac'hann da : d'ici à.

  ●(1732) GReg 509b. D'ici aux Indes, tr. «Ahann d'an Indès.»

  ●(1857) CBF 18. ac'hann da Gastel ez inn war loen, tr. «d'ici à Saint-Pôl j'irai à cheval.»

  B. temp.

  (1) Ac'hann da : d'ici à.

  ●(1659) SCger 68a. d'icy a quatre ans, tr. «ahan da beuar bloas.» ●(1732) GReg 509b. D'ici à cent ans, tr. «Ahann da gant vloaz.» ●(1792) BD 307. nac ahan da eurbla greunen et navoersin, tr. «Et d'ici un an, je ne vendrai pas un grain de blé.» ●4741. p aves aman ahan darchoas dar couls man, tr. «depuis maintenant jusqu'à demain, en ce même moment.» ●(17--) BMa 1471. A chan da try dé, tr. «D'ici trois jours.»

  ●(1803) MQG 10. C'hoarzit eta ho coalc'h ac'hann da zeiz ar varn. ●(1848) GBI II 48. Azeet aze 'n ur gadeur, / A-c'hann da diou pe da der heur, tr. «Asseyez-vous là sur un siège, / Pendant deux ou trois heures.»

  ●(1902) PIGO I 28. gortoz ac'hann d'an de war-lerc'h. ●(1913) KOME 5. A drugare Doue, eman o vont en henchou 'c'han d'e-berr. ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hann da neuze, tr. «d'ici ce moment.» ●ac'hann da vloa(z), tr. «d'ici un an.» ●ac'hann d'an noz, tr. «d'ici qu'il fasse nuit.»

  (2) Ac'hann da bell : pendant longtemps (dans l'avenir).

  ●(1896) LZBt Mae 38. eur goel hag e vo sonj anhan ac'han da bell.

  (3) Ac'hann da begoulz, da bevare, da beur ? : jusqu'à quand ?

  ●(1866) FHB 91/311b. Ac'hann da be vare oc'h eus-hu bara avoalc'h ? ●(1873) FHB 463/363a. ac'han da beur e vinn-me ganeoc'h ? Ac'han da beur ho couzanvin-me ?

  ●(1926) BIVE 2. ha breman ec'h omp heb aman na lêz. 'C'han da begoulz ?

  (4) Ac'hann da begeit ? : d'ici quand ?

  ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hann da begeit ? tr. «d'ici quand ?»

  (5) Ac’hann da beur ? : d’ici quand ?

  ●(1962) EGRH I 5. ac’han da beur ?, tr. « d’ici quand ? »

  III. Loc. conj. Ac'hann ma : jusqu'à ce que.

  ●(1911) BUAZperrot 114. ac'han ma vije major, he c'hoar hena Anna, a renas ar vro. ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hann ma vo deuet, tr. «d'ici, jusqu'à ce qu'il soit venu.»

• ac'hano / ac'hane
  ac'hano / ac'hane

  adv. & prép.

  I. Adv.

  A.

  (1) spat. De là (en plt d'un endroit dont il est mention).

  ●(1499) Ca 5b. ahane. g. dilec endroit ou diqui en apres cest tout vng qui bien lentent. ●(1612) Cnf 2b. A hane nen deo quet maruaill (...) ma couez an eil hac eguile à nezo.

  ●(1659) SCger 128b. Ahano, tr. «dela.» ●(1792) BD 2059. ahane men voello arbet antieramant, tr. «De là-bas je verrai le monde en entier.»

  ●(c.1825/30) AJC 3518. eur harlef a hane. ●(1834) SIM 177. Dont a rejomp etrezec Plouezoc'h, hac achane da Blouyan. ●(1844) GBI II 396. o tistreï euz a-c'hane, tr. «s'en retournant de là.» ●(1849) GBI II 228. Ac'hane neuze hec'h eo êt / D' di Riou goz, tr. «Alors, de là il est allé / A la maison du vieux Riou.» ●(1878) EKG II 305. e roiz eun taol fouet d'am marc'h, ha me ac'hano.

  ●(1902) PIGO I 89. eun hanter leo ac'hane. ●(1910) MAKE 51. kuit ac'hano gant eur c'horfad spont ! ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hano, T[régor] ac'hane, adv., tr. «de là, de cet endroit.»

  (2) sens fig. De là.

  ●(1710) IN I 216. emeas ac'hano ne de quet permetet so-quen en em antreteni volontieramant en ur sonjeson a blijadur.

  ●(1894) BUZmornik 270. Ac'hano eo deuet ar c'hiz da bedi sant Patern pa vez ezomm glao.

  ●(1927) GERI.Ern 8. ac'hano, T[régor] ac'hane, adv., tr. «de cette cause.»

  B. Loc. adv.

  (1) A-bell ac'hano : il s'en faut.

  ●(1910) MBJL 140. n'int ket feuket o welet kement-se : a-bell ac'hane.

  (2) (Na) pell ac'hano : il s'en faut.

  ●(1877) EKG I 273. n'oamp ket digalounekeat, pell ac'hano. ●(1893) IAI 126. ne voe ket dilezet neat ar studi, pell ac'hano.

  ●(1910) FHAB Meurzh 82. n'oa ket eur skraber-laou anezan, na pell ac'hano. ●(1927) GERI.Ern 8. pell ac'hano, tr. «loin de là.»

  (3) Evit ac'hano : d'ailleurs, du reste, pour autant.

  ●(1866) FHB 56/26a. Evid ac'hano sur, Mari-Amis ne oa tam aviz da vont di. ●(1868) KMM 139. Evit ac'hano, n'oa ket eus ar re greva en e iec'hed. ●(1894) BUZmornik 232. Evit ac'hano, enn he balez zoken e veve evel eur manac'h. ●247. Evit ac'hano, n'en doa ezomm nemeur a dra. ●378. Evit ac'hano, beva a rea e ti he eontr. ●423. Evit ac'hano, n'e ket c'hoant dimezi e devoa ar Zantez, mes c'hoant en em vouestla holl da Zoue.

  ●(1927) GERI.Ern 8. evid ac'hano L[éon], tr. «du reste, d'ailleurs.» ●(1931) VALL 654a. au reste, du reste, tr. «evid ac'hano L[eon].» ●(1942) VALLsup 6a. D'ailleurs (dans la conversation), tr. «evid ac'hano L[éon].»

  II. Loc. prép.

  (1) spat. Ac'hano da : de là à.

  ●(1909) KTLR 192. e zajond gant an hent bras a gas ac'hano da Guened.

  (2) temp. Ac'hano da : d'ici à.

  ●(17--) BMa lii. A hané dan de se pen blas chel ober eur memeus tra, tr. «De là jusqu'à ce jour dans un an, il peut faire la même chose.»

• ac'hanont
  ac'hanont

  adv. De là-bas.

  ●(1913) AVIE 113. Jézus e ia kuit ahanont.

• ac'hanta
  ac'hanta

  interj.

  (1) Eh bien donc !

  ●(1869) EGB 130. Ac'hañ-ta ! tr. «eh bien donc !» ●(1870) MBR 84. Ac'hanta, eme ar marc'h, pa welaz anezhan o tont, tr. «Eh bien, dit le cheval, en le voyant venir.» ●(1878) EKG II 50. Ac'hanta, ac'hanta, eme-ve e ginou ar punz ; savit er meaz, va den mad. ●(1890) MOA 232. Eh bien donc ! tr. «Ac'hanta !»

  ●(1902) PIGO I 10. «'C'hanta, Kernevad, petra a gaer a teuz kavet 'barz ar vro-mañ ? N'eo ket ken zod an dud 'vel du-ze, han ?» ●52. «'C'hanta, otro,» emean, «penôz eo bet ho kont fenoz ?» ●(1908) KMAF 22. Ac'hanta, Lom, pell a-walc'h out bet gant da dro. ●(1912) MMPM 154. Ac'hanta ! den yaouank, penaoz a rit ? ●(1924) BILZbubr 41/943. Ac'hanta ! merc'hed, echu eo ho ragach ?... ●(1950) KBSA 239. «Ac'hanta ! Paotr. N'out ket bet er pinijenn hirio ?» ●(1970) BHAF 26. 'Hanta, paotred, war vale ez oh ?

  (2) Ac'hanta 'ta ! : eh bien donc !

  ●(1924) BILZbubr 45/1068. Ac'hanta 'ta, pôtr, tiet out ! Kroc'hen kurunou !... ●(1950) KBSA 119. «Ac'hanta 'ta !» eme Yann. «N'em boa ket lavaret d'it ! Ha gortoz ! N'eo ket echu c'hoaz ! ●201. «Tapet oun !» eme ar Peulvan. «Ac'hanta 'ta !» eme Ledan.